Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jerzy Stelmasiak po rozpoznaniu w dniu 21 grudnia 2021 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia R.S. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 16 września 2021 r. sygn. akt II SA/Bk 482/21 o odrzuceniu skargi R.S. na uchwałę Rady Miejskiej w Augustowie z 29 kwietnia 2021 r. Nr XXXIII/372/2021 w przedmiocie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego postanawia: oddalić zażalenie.

Postanowieniem z 16 września 2021 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku odrzucił skargę R.S. (dalej: skarżący) na uchwałę Rady Miejskiej w Augustowie z 29 kwietnia 2021 r. w przedmiocie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego.

W uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, że uchwałą z 29 kwietnia 2021 r. Rada Miejska w Augustowie stwierdziła wygaśnięcie mandatu skarżącego z powodu naruszenia ustawowego zakazu łączenia mandatu radnego z prowadzeniem działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego.

Uchwałę doręczono skarżącemu 4 maja 2021 r. Skarga do Sądu I instancji została nadana w Urzędzie Pocztowym 11 maja 2021 r., a do organu wpłynęła 13 maja 2021 r.

Odrzucając skargę Sąd I instancji wskazał, że skarga została wniesiona z uchybieniem terminu, co wynika z art. 9 § 1 ustawy z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz.U. z 2020 r., poz. 1319, dalej: Kodeks wyborczy). Sąd I instancji wyjaśnił, że o zachowaniu siedmiodniowego terminu do wniesienia skargi na uchwałę stwierdzającą wygaśnięcie mandatu radnego decyduje data złożenia skargi organowi gminy. Przepis ten jest przepisem szczególnym w stosunku do art. 83 § 3 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm., dalej: p.p.s.a.).

Zażalenie na postanowienie z 16 września 2021 r. wniósł skarżący zarzucając naruszenie art. 58 § 1 pkt 2 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm., dalej: p.p.s.a.) a także art. 9 § 1 Kodeksu wyborczego.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 9 § 1 Kodeksu wyborczego, ilekroć w kodeksie jest mowa o upływie terminu do wniesienia skargi, odwołania lub innego dokumentu do sądu, organu wyborczego, urzędu gminy, konsula albo kapitana statku, należy przez to rozumieć dzień złożenia skargi, odwołania lub innego dokumentu w sądzie, organowi wyborczemu, w urzędzie gminy, w konsulacie lub kapitanowi statku. Wbrew twierdzeniom zażalenia, z art. 9 § 1 Kodeksu wyborczego wynika zatem, że o zachowaniu 7-dniowego terminu do wniesienia skargi na postanowienie komisarza wyborczego stwierdzające wygaśnięcie mandatu radnego decyduje data złożenia skargi organowi wyborczemu. Przepis ten jest lex specialis w stosunku do art. 83 § 3 p.p.s.a. i z tego względu Sąd I instancji prawidłowo przyjął w tej sprawie, że skarga została wniesiona z uchybieniem terminu.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego orzekającego w tej sprawie, na gruncie ustawy p.p.s.a., jak również na gruncie przepisów szczególnych Kodeksu wyborczego, brak jest podstaw do utożsamiania pojęcia "złożenia" z "nadaniem". Pojęcia te bywają używane zamiennie w orzecznictwie lub poglądach doktryny, jednak ustawodawca w przepisach ustawy p.p.s.a. nie nadał im tego samego znaczenia. Zgodnie z art. 83 § 3 p.p.s.a., "Oddanie pisma w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe albo placówce pocztowej operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, albo polskim urzędzie konsularnym jest równoznaczne z wniesieniem go do sądu.". W tej normie ustawodawca przewidział dwa pojęcia – oddanie pisma, a więc fizyczne przekazanie go operatorowi oraz wniesienie pisma, a więc jego wpływ do sądu. Dla zachowania terminu do dokonania czynności procesowej na gruncie tego przepisu oddanie pisma jest równoznaczne w skutkach prawnych z wniesieniem do sądu. Natomiast zgodnie z art. 83 § 4 p.p.s.a., "to samo dotyczy złożenia pisma przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej albo przez osobę pozbawioną wolności w administracji zakładu karnego lub aresztu śledczego oraz przez członka załogi polskiego statku morskiego u kapitana statku.". W tym przypadku, ustawodawca posłużył się pojęciem "złożenia pisma", które ma tożsame znaczenie z "oddaniem pisma", o którym stanowi art. 83 § 3 p.p.s.a. (nie ulega wątpliwości, że normy z obu tych przepisów należy odczytywać łącznie). Oznacza to, że na gruncie ustawy p.p.s.a. ustawodawca uznaje oddanie pisma i złożenie pisma jako fizyczne jego przekazanie odpowiedniemu podmiotowi – uprawnionemu operatorowi, dowódcy jednostki wojskowej, administracji zakładu karnego albo kapitanowi statku.

Przepisy Kodeksu wyborczego są przepisami szczególnymi względem przepisów ustawy p.p.s.a. Jedną ze szczególnych regulacji stanowi właśnie art. 9 § 1 Kodeksu wyborczego, który również posługuje się pojęciem złożenia dokumentu. Jednocześnie, odmiennie niż art. 83 § 3 i 4 p.p.s.a., przepis ten przewiduje, że zachowanie terminu do dokonania określonych w Kodeksie wyborczym czynności procesowych zależy właśnie od złożenia pisma (a więc oddania pisma) do właściwego sądu, organu wyborczego, urzędu gminy, konsula albo kapitana statku. Jest to regulacja wyjątkowa, spójna z innymi szczególnymi regulacjami Kodeksu wyborczego, zapewniającymi sprawne i skuteczne przeprowadzenie wyborów. Szczególny charakter art. 9 § 1 Kodeksu wyborczego jest powszechnie akceptowany w orzecznictwie sądów administracyjnych (por. postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z 23 lutego 2016 r., sygn. akt II OSK 103/16; z 11 maja 2017 r., sygn. akt II OZ 444/17; z 22 stycznia 2016 r., sygn. akt II OZ 1331/15; z 23 lutego 2016 r., sygn. akt II OSK 103/16; z 18 listopada 2015 r., sygn. II OZ 1144/15).

Z tych względów i na podstawie art. 184 p.p.s.a. w związku z art. 197 § 1 i 2 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji postanowienia.