Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jerzy Stelmasiak po rozpoznaniu w dniu 21 grudnia 2021 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Miasta Augustów na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 15 października 2021 r. sygn. akt II SA/Bk 482/21 o przywróceniu terminu do wniesienia skargi R.H. na uchwałę Rady Miejskiej w Augustowie z 29 kwietnia 2021 r. Nr XXXIII/372/2021 w przedmiocie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego postanawia: oddalić zażalenie.

Postanowieniem z 15 października 2021 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku przywrócił R.S. (dalej: skarżący) termin do wniesienia skargi na uchwałę Rady Miejskiej w Augustowie z 29 kwietnia 2021 r. w przedmiocie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego.

W uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, że uchwałą z 29 kwietnia 2021 r. Rada Miejska w Augustowie stwierdziła wygaśnięcie mandatu skarżącego z powodu naruszenia ustawowego zakazu łączenia mandatu radnego z prowadzeniem działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego.

Uchwałę doręczono skarżącemu 4 maja 2021 r. Skarga do Sądu I instancji została nadana w Urzędzie Pocztowym 11 maja 2021 r., a do organu wpłynęła 13 maja 2021 r.

Postanowieniem z 16 września 2021 r. Sąd I instancji odrzucił skargę uznając, że została wniesiona z przekroczeniem terminu, co wynika z art. 9 § 1 ustawy z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz.U. z 2020 r., poz. 1319, dalej: Kodeks wyborczy). Sąd I instancji wyjaśnił, że o zachowaniu siedmiodniowego terminu do wniesienia skargi na uchwałę stwierdzającą wygaśnięcie mandatu radnego decyduje data złożenia skargi organowi gminy. Przepis ten jest przepisem szczególnym w stosunku do art. 83 § 3 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm., dalej: p.p.s.a.).

Skarżący wniósł o przywrócenie terminu do wniesienia skargi.

Uwzględniając wniosek o przywrócenie terminu Sąd I instancji wskazał, że uchybienie terminu nastąpiło bez winy skarżącego z uwagi na specyficzny charakter regulacji art. 9 § 1 Kodeksu wyborczego. Warunki wniesienia tego rodzaju skargi zostały określone bardziej rygorystycznie, a więc należy oczekiwać, że adresat uchwały w sprawie wygaśnięcia mandatu radnego zostanie poinformowany o treści powołanych przepisów w celu zapewnienia prawa do sądu. W tej sprawie w treści uchwały wskazano, że "Od niniejszej uchwały zainteresowanemu przysługuje skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku. Skargę wnosi się za pośrednictwem Rady Miejskiej Augustowie w terminie 7 dni od dnia doręczenia uchwały." Skarżący nie został pouczony, że skargę wnosi się bezpośrednio do organu, a nadanie jej w urzędzie pocztowym nie jest równoznaczne ze złożeniem skargi. Tym samym mógł pozostawać w usprawiedliwionym, błędnym przekonaniu, że złożenie pisma w polskim urzędzie pocztowym jest równoznaczne z wniesieniem go do Sądu.

Miasto Augustów wniosło zażalenie na postanowienie Sądu I instancji z 15 października 2021 r. zarzucając naruszenie art. 86 § 1 w związku z art. 87 § 2 p.p.s.a.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 9 § 1 Kodeksu wyborczego, Ilekroć w kodeksie jest mowa o upływie terminu do wniesienia skargi, odwołania lub innego dokumentu do sądu, organu wyborczego, urzędu gminy, konsula albo kapitana statku, należy przez to rozumieć dzień złożenia skargi, odwołania lub innego dokumentu w sądzie, organowi wyborczemu, w urzędzie gminy, w konsulacie lub kapitanowi statku. Z art. 9 § 1 Kodeksu wyborczego wynika zatem, że o zachowaniu 7-dniowego terminu do wniesienia skargi na uchwałę rady gminy (miasta) stwierdzającą wygaśnięcie mandatu radnego decyduje data złożenia skargi organowi wyborczemu. Przepis ten jest lex specialis w stosunku do art. 83 § 3 p.p.s.a. i z tego względu Sąd I instancji prawidłowo przyjął w tej sprawie, że skarga została wniesiona z uchybieniem terminu.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, Sąd I instancji prawidłowo orzekł, że uchybienie terminu do wniesienia skargi nastąpiło bez winy skarżącego. Brak poinformowania skarżącego, że skargę wnosi się bezpośrednio do organu, a nadanie jej w urzędzie pocztowym nie jest równoznaczne ze złożeniem skargi, powodowało, że mógł on pozostawać w usprawiedliwionym, błędnym przekonaniu, że złożenie pisma w polskim urzędzie pocztowym jest równoznaczne z wniesieniem go do Sądu. Stanowisko to jest utrwalone w orzecznictwie sądów administracyjnych, w tym w licznych orzeczeniach powołanych przez Sąd I instancji. Pouczenie zawarte w zaskarżonej uchwale nie było wyczerpujące, co miało wpływ na uchybienie przez skarżącego terminu do wniesienia skargi. W pouczeniu nie zawarto bowiem informacji o treści art. 9 § 1 Kodeksu wyborczego, który wprowadza odmienną od generalnie stosowanej na gruncie postępowania sądowoadministracyjnego regułę ustalania zachowania terminu do wniesienia skargi do sądu administracyjnego (art. 83 § 3 p.p.s.a.). Pouczenie w tym zakresie powinno zatem stanowić kluczowy element decydujący o możliwości skutecznego zainicjowania postępowania sądowoadministracyjnego zmierzającego do kontroli legalności zaskarżonej uchwały. W niniejszej sprawie organ dochował warunku zawarcia w pouczeniu informacji o możliwości wniesienia skargi do sądu administracyjnego, jednak nie wywiązał się z obowiązku należytego poinformowania skarżącego w zakresie trybu i terminu do wniesienia skargi. Brak pełnego pouczenia miał wpływ na ocenę zachowania przez skarżącego terminu do wniesienia skargi. Brak przepisów, które nakładałyby taki obowiązek na organ prowadzący postępowanie wyborcze nie stanowi o zwolnieniu organu z należytego sformułowania pouczenia w tym zakresie. Powołanie się w treści pouczenia wyłącznie na art. 384 § 1 Kodeksu wyborczego nie stanowi należytego poinformowania strony o sposobie wnoszenia skargi na uchwałę podjętą w postępowaniu wyborczym.

Z tych względów i na podstawie art. 184 p.p.s.a. w związku z art. 197 § 1 i 2 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji postanowienia.