Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Anna Wesołowska Sędziowie WSA Agnieszka Jędrzejewska-Jaroszewicz WSA Łukasz Trochym (spr.) po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 30 listopada 2020 r. sprawy ze skargi Skarbu Państwa - Prezydenta [...] przy udziale Prokuratora Prokuratury Regionalnej [...] na decyzję Ministra Finansów z dnia [...] lutego 2020 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania uchyla zaskarżoną decyzję.

Minister Finansów (dalej również jako "Minister/organ") decyzją z [...] lutego 2020 r., nr [...], umorzył w całości jako bezprzedmiotowe postępowanie administracyjne, wszczęte na wniosek Prezydenta [...] (dalej również jako "Prezydent"), w sprawie zastosowania ustawy z dnia 9 kwietnia 1968 r. o dokonywaniu w księgach wieczystych wpisów na rzecz Skarbu Państwa w oparciu o międzynarodowe umowy o uregulowaniu roszczeń finansowych (Dz.U. Nr 12, poz. 65 – zwanej dalej "ustawą z 1968 r.") w stosunku do nieruchomości położonej w [...] przy ul. [...], oznaczonej hip. nr [...].

Decyzja Ministra została wydana w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.

W dniu [...] stycznia 2018 r. zostało wszczęte, na wniosek Prezydenta [...], postępowanie administracyjne w sprawie zastosowania ustawy z 1968 r. w stosunku do opisanej na wstępie nieruchomości. We wniosku nawiązano wprost do pisma Departamentu Prawnego Ministerstwa Finansów z dnia [...] grudnia 2017 r., znak [...], skierowanego do Biura Spraw Dekretowych Urzędu Miasta [...] (data doręczenia [...] grudnia 2017 r.), w którego treści ujęto, że z dostępnej i opracowanej dokumentacji "nie wynika, aby na podstawie międzynarodowych umów indemnizacyjnych ubiegano się lub otrzymano odszkodowanie za nieruchomość położoną w [...], przy ul. [...]. Wobec tego, zdaniem Ministra, niniejszy wniosek został złożony pomimo świadomości wnioskodawcy, że z posiadanej przez Departament Prawny Ministerstwa Finansów dokumentacji nie wynika, aby przyznano odszkodowanie za przedmiotową nieruchomość w ramach międzynarodowych umów indemnizacyjnych.

Następnie, pismem z [...] czerwca 2019 r. [...] Sp. z o. o. wniosła o udostępnienie akt postępowania dotyczącego nieruchomości położonej w [...] przy ul. [...], dawniej oznaczonej hip. nr [...] oraz przyznanie statusu strony - w trybie art. 28 kpa - w niniejszym postępowaniu administracyjnym. W uzasadnieniu powyższego ww. Spółka wskazała, że jest następcą prawnym dawnych właścicieli ww. realności oraz, iż [...] Sp. z o. o. przysługują wszelkie roszczenia i prawa dotyczące przedmiotowej nieruchomości, co oznacza, że Spółka ta ma niewątpliwie uzasadniony interes prawny w zapoznaniu się z treścią akt postępowania w celu realizacji swoich praw. Ponadto Spółka wskazała, że przed Sądem Okręgowym w [...] pod sygn. akt: [...] toczy się postępowanie z powództwa [...] Sp. z o.o. przeciwko [...] o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli w przedmiocie ustanowienia na rzecz ww. Spółki prawa użytkowania wieczystego dla działek położonych przy ul. [...] w [...], tj.: nr [...] (KW nr [...]), nr [...] (KW nr [...]), nr [...] (KW nr [...]) i nr [...] (KW nr [...]).

Postanowieniem z dnia [...] września 2019 r., nr [...], Minister Finansów umorzył postępowanie w sprawie udostępnienia akt przedmiotowego postępowania. Jednocześnie organ poinformował ww. wnioskodawcę, iż o jego statusie - jako ewentualnej strony niniejszego postępowania - rozstrzygnie w treści decyzji kończącej to postępowanie. Minister wskazał, że definicję strony reguluje art. 28 kpa, zgodnie z którym stroną jest każdy czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie, albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Przy czym ww. przepis nie ustanawia normy prawnej samoistnej, a zatem stosowany jest w związku z przepisami prawa materialnego, które dają podstawy do wyprowadzenia interesu prawnego, dając jednostce status strony postępowania administracyjnego. W omawianej sprawie prawem materialnym (w powyższym rozumieniu) są przepisy art. 1, art. 2 i art. 5 ust. 2 ustawy z 1968 r. W konsekwencji, zdaniem Ministra, [...] Sp. z o.o. nie jest stroną niniejszego postępowania administracyjnego. Wyjaśniając swoje stanowisko w sprawie Minister wskazał, że dawna nieruchomość hipoteczna oznaczona nr [...], położona przy ul. [...] w [...], obejmowała m. in. obszar stanowiący obecnie działki ewidencyjne z obrębu ewidencyjnego [...] o następujących numerach i dla których prowadzone są niżej podane księgi wieczyste: nr [...] (KW nr [...]), nr [...] (KW nr [...]), nr [...] (KW nr [...]) i nr [...] (KW nr [...]). Ponadto zgodnie z aktualną informacją z systemu Elektronicznych Ksiąg Wieczystych (EKW) Skarb Państwa jest właścicielem nieruchomości, dla której urządzona jest księga wieczysta nr [...], a Miasto [...] jest właścicielem nieruchomości, dla których urządzone są księgi [...], [...] i [...]. Jednocześnie [...] Sp. z o. o. nie jest ujawniona w treści wyżej wymienionych ksiąg wieczystych jako użytkownik wieczysty, a dla skuteczności ustanowienia prawa użytkowania wieczystego niezbędny jest wpis tego prawa do księgi wieczystej. W ocenie organu brak jest zatem obecnie podstaw do uznania [...] Sp. z o.o. za stronę przedmiotowego postępowania administracyjnego w świetle treści art. 28 kpa, z uwagi na brak interesu prawnego po stronie ww. Spółki, gdyż postępowanie to nie dotyczy jej praw i obowiązków. Dodatkowo organ zauważył, że zarówno udziały dawnych właścicieli w prawie do tej nieruchomości, a tym samym udziały ich następców prawnych nie są przedmiotem niniejszego postępowania.

W toku postępowania Minister Finansów ustalił, że w latach 1948-1971 Rząd Polski zawarł umowy o uregulowaniu wzajemnych roszczeń finansowych (tzw. umowy indemnizacyjne, dalej: Układy) z rządami Republiki Francuskiej, Konfederacji Szwajcarskiej i Księstwa Lichtenstein, Królestwa Szwecji, Królestwa Danii, Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii, Królestwa Norwegii, Stanów Zjednoczonych Ameryki, Królestwa Belgii i Wielkiego Księstwa Luksemburga, Królestwa Grecji, Królestwa Holandii, Republiki Austrii oraz Kanady. Objęcie nieruchomości skutkami którejkolwiek z wymienionych umów umożliwia wydanie decyzji stwierdzającej przejście nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa na podstawie przepisów Ustawy z 1968 r. Przy czym stwierdzenie przejścia prawa własności nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa dokonywane jest decyzją deklaratoryjną wydawaną przez Ministra Finansów, na podstawie ustawy z 1968 r. oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 maja 1968 r. w sprawie trybu dokonywania w księgach wieczystych wpisów na rzecz Skarbu Państwa w oparciu o międzynarodowe umowy o uregulowaniu roszczeń finansowych (Dz. U. Nr 17, poz. 109). Wpis do księgi wieczystej tytułu własności nieruchomości, która przeszła na rzecz Skarbu Państwa na podstawie międzynarodowej umowy o uregulowaniu roszczeń finansowych następuje na podstawie decyzji Ministra Finansów i jest dokonywany na wniosek organów właściwych w zakresie gospodarowania nieruchomościami. Do Ministra Finansów należy sprawdzenie, czy zachodzą przesłanki przewidziane Ustawą z 1968 r. w związku z ww. Układami, a ich wystąpienie implikuje obowiązek wydania decyzji.

Minister podał, że w toku postępowania pozyskał informacje dotyczące nieruchomości położonej w [...] przy ul. [...], oznaczonej hip. nr [...], będącej przedmiotem niniejszego postępowania, a zawarte w dokumentach szczegółowo wymienionych przez organ w treści decyzji z dnia [...] lutego 2020 r.

Minister wskazał, że zgodnie z art. 1 i 2 ustawy z 1968 r. przepisy tej ustawy stosuje się do wpisów na rzecz Skarbu Państwa w księgach wieczystych tytułu własności nieruchomości obywateli państw obcych oraz uprawnień wynikających z wieczystego użytkowania, które to nieruchomości i prawa przeszły na rzecz Skarbu Państwa na podstawie międzynarodowych umów o uregulowaniu wzajemnych roszczeń finansowych, a wpis Skarbu Państwa do księgi wieczystej jako właściciela nieruchomości lub jej użytkownika wieczystego następuje na podstawie decyzji Ministra Finansów o przejściu na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości lub prawa na podstawie międzynarodowej umowy o uregulowaniu wzajemnych roszczeń finansowych.

Badając spełnienie przesłanek umożliwiających stwierdzenie przejścia nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa na podstawie ustawy z 1968 r. konieczne jest wykazanie, że: 1) nieruchomość została znacjonalizowana lub w inny sposób przejęta na rzecz Skarbu Państwa; 2) nacjonalizacja lub inne przejęcie przez Skarb Państwa wystąpiły w okresie wskazanym przez postanowienia umowy międzynarodowej, właściwej ze względu na obywatelstwo dotychczasowego właściciela (siedzibę - w przypadku osób prawnych); 3) spełnione są inne warunki wynikające z właściwej umowy międzynarodowej, znajdującej zastosowanie w danej sprawie.

Przenosząc powyższe na grunt omawianej sprawy Minister podniósł, że nieruchomość w [...] przy ul. [...], oznaczona hip. nr [...], została objęta działaniem przepisów dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy (Dz. U. Nr 50 poz. 279, dalej zwany Dekretem), wejście w życie w dniu 21 listopada 1945 r. Z informacji zawartych w zgromadzonym materiale dowodowym, wynika, iż przed dniem wejścia w życie Dekretu, przedmiotowa nieruchomość stanowiła własność W. K. i M. B.. Następnie - na podstawie rozporządzenia Ministra Odbudowy z dnia 27 stycznia 1948 r., wydanego w porozumieniu z Ministrem Administracji w sprawie obejmowania gruntów przez Gminę m. st. Warszawy (Dz. U. z 1946 r., Nr 6, poz. 43) – w dniu [...] kwietnia 1948 r. nastąpiło objęcie niniejszej nieruchomości w posiadanie przez Gminę [...] (z dniem ukazania się ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Nr [...] Rady Narodowej i Zarządu Miejskiego [...]).

Minister podkreślił, że zgodnie z art. 7 ust. 1 Dekretu dotychczasowy właściciel gruntu lub prawni następcy właściciela, będący w posiadaniu gruntu lub osoby prawa jego reprezentujące, mogli w ciągu 6 miesięcy od dnia objęcia w posiadanie gruntu przez Gminę [...] zgłosić wniosek o przyznanie na tym gruncie jego dotychczasowemu właścicielowi prawa wieczystej dzierżawy za czynszem symbolicznym lub prawa zabudowy za opłatą symboliczną.

W dniu [...] czerwca 1948 r. M. B. i W. K. złożyli wniosek o przyznanie im prawa własności czasowej do gruntu położonego w [...] przy ul [...] hip. nr [...].

Prezydium Rady Narodowej w [...] orzeczeniem administracyjnym z dnia [...] maja 1950 r., nr [...], odmówiło dotychczasowym właścicielom przyznania prawa własności czasowej, stwierdzając jednocześnie, iż wszystkie budynki znajdujące się na tym gruncie przeszły na własność Skarbu Państwa.

Przechodząc do meritum rozważań, Minister stwierdził, że Prezydent [...] nie uzasadnił złożonego wniosku o wszczęcie przedmiotowego postępowania twierdzeniem, ani wskazaniem okoliczności uzasadniających ocenę, że dawni właściciele ww. realności posiadali obywatelstwo któregokolwiek z Państw - Stron Układów. Do niniejszego wniosku nie zostały również dołączone dowody wskazujące na powyższą okoliczność. Ponadto w toku postępowania prowadzonego przez Ministra Finansów również nie pozyskano żadnego dowodu, który potwierdzałby, iż dawni właściciele niniejszej realności, tj.: M. B. i W. K., czy też ich następcy prawni posiadali obywatelstwo któregokolwiek z Państw - Stron Układów. Dowody takie nie zostały zidentyfikowane także w wyniku czynności dowodowych przeprowadzonych przez Ministra Finansów, w tym na podstawie przeglądu znajdujących się w posiadaniu Departamentu Prawnego Ministerstwa Finansów dokumentów z wykonania układów indemnizacyjnych. Dowody nie zostały również przedstawione przez Prezydenta [...], pomimo skierowanych do niego wezwań wystosowanych przez Ministra pismami z dnia [...] maja 2018 r. oraz [...] listopada 2018 r. Jednocześnie uczestniczący w postępowaniu na prawach strony Prokurator Prokuratury Regionalnej w [...] także nie nadesłał do Ministra Finansów żadnych dowodów w powyższym zakresie.

Minister Finansów wskazał, że realizując zasadę prawdy obiektywnej, na podstawie art. 7 i art. 77 § 1 kpa, organ jest wprawdzie zobowiązany do wyczerpującego zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego, jednakże strona nie jest zwolniona od współdziałania w wyjaśnianiu okoliczności faktycznych sprawy. Powinna ona zatem przedstawić wszystkie informacje niezbędne do ustalenia stanu faktycznego sprawy, jak również udostępnić dowody znajdujące się w jej posiadaniu.

W tak przedstawionym stanie sprawy Minister, przywołując treść art. 105 § 1 kpa, wskazał na bezprzedmiotowość niniejszego postępowania. Zdanie organu sytuacja taka ma miejsce gdy brak jest podstaw prawnych do merytorycznego rozpoznania sprawy lub brak jest podstaw do rozpoznania jej w drodze postępowania administracyjnego. Bezprzedmiotowość postępowania, o której mowa w art. 105 § 1 kpa, to brak przedmiotu postępowania, a tym przedmiotem jest konkretna sprawa, w której organ administracji państwowej jest władny jednocześnie zobowiązany rozstrzygnąć na podstawie przepisów prawa materialnego o uprawnieniach lub obowiązkach indywidualnego podmiotu. W ocenie Ministra sprawa administracyjna jest więc konsekwencją istnienia stosunku administracyjno-prawnego, a postępowanie w takiej sprawie staje się bezprzedmiotowe, jeżeli zabraknie któregoś z elementów tego materialnoprawnego stosunku. Przy czym w świetle art. 105 § 1 kpa decyzję o umorzeniu postępowania organ administracji państwowej wydaje w szczególności wówczas, gdy stwierdzi on oczywisty brak podstaw prawnych lub faktycznych do merytorycznego rozpoznania sprawy.

Minister podniósł, że w zakresie postępowań prowadzonych na podstawie Ustawy z 1968 r. przedmiotem postępowania jest ustalenie wystąpienia takiego stanu prawnego, w którym określone prawa przeszły na Skarb Państwa, a roszczenia wynikające z tego przejścia, przysługujące uprzednim właścicielom, wygasły wskutek zawarcia układów indemnizacyjnych. Ustalenie to prowadzi do stwierdzenia, w formie decyzji deklaratoryjnej, przejścia nieruchomości na Skarb Państwa w związku z zawarciem określonego układu indemnizacyjnego.

Minister zauważył, że bezspornym jest, iż nieruchomość położona w [...] przy ul. [...], oznaczona hip. nr [...], została objęta działaniem Dekretu. Zatem pierwsza przesłanka umożliwiająca stwierdzenie przejścia przedmiotowej nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa na podstawie Ustawy z 1968 r. została spełniona. Jednak, w ocenie Ministra, w toku niniejszego postępowania nie zostało udowodnione, aby byłym właścicielom nieruchomości przyznano odszkodowanie na podstawie któregokolwiek z układów indemnizacyjnych. Nie udowodniono również, aby w dacie utraty nieruchomości, jak i w dacie wejścia w życie Układów, byli właściciele nieruchomości lub ich następcy prawni posiadali obywatelstwo któregokolwiek z państw, z którymi zawarto układy indemnizacyjne, a zatem że do uzyskania takiego odszkodowania byli uprawnieni. W opinii organu oznacza to brak podstaw do stwierdzenia objęcia praw do nieruchomości skutkami jakiegokolwiek układu indemnizacyjnego ze względu na nieudowodnienie spełnienia przesłanki posiadania przez poprzednich właścicieli obywatelstwa któregokolwiek z państw, z którymi zawarto układy indemnizacyjne.

Minister wskazał, że ustalony stan sprawy uzasadnia stwierdzenie braku podstaw prawnych i faktycznych do merytorycznego jej rozpoznania, a zatem, że nie istnieje w tej sprawie przedmiot postępowania. Podkreślił bowiem, że przedmiotem postępowania prowadzonego w oparciu o przepisy ustawy z 1968 r. jest jedynie nieruchomość objęta skutkami któregokolwiek z ww. Układów - tj. 12-tu międzynarodowych umów zawartych z rządami 14-tu państw.

Według Ministra, skoro w niniejszej sprawie nie wystąpił stan podlegający stwierdzeniu w formie decyzji deklaratoryjnej na podstawie art. 2 ustawy z 1968 r., postępowanie jest bezprzedmiotowe i podlega umorzeniu – czego też organ dokonał decyzją z dnia [...] lutego 2020 r.

Z kolei odnosząc się do złożonych przez wnioskodawcę w piśmie z dnia [...] kwietnia 2019 r. uwag do zgromadzonego materiału dowodowego, Minister wskazał, że nie znajdują one uzasadnienia. Niniejsze postępowanie nie zostaje przecież zakończone wydaniem decyzji stwierdzającej przejście nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa (z uwagi na brak ku temu przesłanek) - która w pewnych sytuacjach mogłaby skutkować dokonaniem stosownego wpisu w księgach wieczystych - analizie przez organ może podlegać (i podlegała w ramach prowadzonego postępowania) jedynie nieruchomość w granicach i według oznaczenia, które posiadała w momencie przejęcia jej przez Skarb Państwa (jedynie ta przesłanka z ustawy z 1968 r. została spełniona). Zdaniem Ministra, na podstawie zgromadzonych dowodów, nie ulega wątpliwości, że wywłaszczenie dotyczyło nieruchomości położonej w [...] przy ul. [...], oznaczonej hip. nr [...]. Zatem, w ocenie organu, dokonywanie obecnie w związku z prowadzonym postępowaniem administracyjnym, jakichkolwiek prób odwzorowywań dawnego obszaru ww. nieruchomości w aktualnej ewidencji gruntów i budynków (sporządzanie wykazów synchronizacyjnych) oraz powiązywanie dawnych oznaczeń wieczysto - księgowych z oznaczeniami aktualnymi nie znajduje żadnego racjonalnego uzasadnienia i bezspornie stałoby w opozycji m. in. do wyrażonej w dyspozycji art. 12 § 1 kpa zasady szybkości postępowania administracyjnego.

Minister podniósł również, że sporządzanie wykazów synchronizacyjnych - wbrew twierdzeniom wnioskodawcy - nie leży w gestii Ministra Finansów prowadzącego postępowanie administracyjne na podstawie przepisów ustawy z 1968r.

Przedmiotem postępowania przed Ministrem nie jest bowiem ocena stanu prawnego nieruchomości, jakim on jest aktualnie, lecz stwierdzenie zajścia "historycznego" zdarzenia prawnego, jakim niewątpliwie było przejście własności realności na Skarb Państwa w związku z zawartymi przez Rząd Polski układami indemnizacyjnymi. Decyzja Ministra Finansów jest konsekwencją ziszczenia się w przeszłości, a nie obecnie przesłanek przejścia nieruchomości na własność Skarbu Państwa. Wydanie zatem decyzji w trybie art. 2 ustawy z 1968 r. nie wyklucza sytuacji, że obecny stan prawny nieruchomości jest już inny i nieruchomość w sposób trwały (legalny) przeszła na rzecz innych podmiotów niż Skarb Państwa.

Minister zaznaczył, że zakres odwzorowania nieruchomości, która przeszła na rzecz Skarbu Państwa odnosi się więc do stanu, gdy konkretna nieruchomość została objęta przepisami nacjonalizacyjnymi bądź w inny sposób przejęta przez państwo polskie, bo tylko taki "stan przejścia nieruchomości lub prawa", może wypełnić sentencję deklaratoryjnej decyzji Ministra Finansów. Wobec powyższego archiwalne dane o nieruchomościach hipotecznych stanowią wystarczający materiał dowodowy do stwierdzenia, czy możliwe jest jej wydanie. To bowiem "historyczna" nieruchomość, określona w archiwalnych oznaczeniach, była objęta działaniem umowy odszkodowawczej, a nie nieruchomość określona za pomocą aktualnych oznaczeń geodezyjno-katastralnych. Dodatkowo organ zauważył, iż, nieruchomości w ciągu ubiegłych dziesięcioleci podlegały wielu zmianom zarówno prawnym jak i faktycznym, a przekształcenia te rodzą daleko idące, a niejednokrotnie nieodwracalne konsekwencje. W wielu przypadkach nie jest w ogóle możliwe dokonanie zupełnego odwzorowania nieruchomości "historycznej" w stosunku do współczesnej. Podobne problemy generuje sytuacja, gdy np. obszar nieruchomości objętej działaniem decyzji Ministra Finansów (czyli dawna nieruchomość "historyczna") w niewielkiej części zawiera się w nieruchomości współczesnej, która w pozostałej części nie była nigdy objęta działaniem układu indemnizacyjnego. Wydanie w takiej sytuacji decyzji, wraz z aktualnym oznaczeniem nieruchomości, byłoby bezprawne, albowiem wymagałoby wydzielania obszaru objętego i nieobjętego działaniem układu indemnizacyjnego, co miałoby znamiona decyzji w sprawie podziału nieruchomości. Próba sztywnego przyporządkowania współczesnych oznaczeń geodezyjnych do oznaczeń archiwalnych, prowadziłaby de facto do zmiany charakteru decyzji Ministra Finansów z deklaratoryjnej na konstytutywną, co stanowiłoby wprost działanie contra legem.

Minister wskazał, że zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2018 r. poz. 2204, zwanej dalej: "u.g.n."), co do zasady, organem reprezentującym Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami jest starosta wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, a organami reprezentującymi jednostki samorządu terytorialnego są ich organy wykonawcze. Decyzja wydana w trybie ustawy z 1968 r. może bowiem stanowić podstawę wpisu w księdze wieczystej w rozumieniu art. 6262 § 3 k.p.c., wobec tego w tym zakresie pełni funkcję subsydiarną wobec postępowania wieczystoksięgowego, natomiast odrębną kwestią pozostaje to czy rzeczywiście będzie do tego celu wykorzystana. Zatem, w ocenie Ministra, to właśnie starosta, jako organ reprezentujący Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami, powinien w pierwszej kolejności ocenić czy składanie wniosku o wpis do księgi wieczystej jest celowe. W konsekwencji ustalenie aktualnych danych obejmujących nieruchomość, która uprzednio przeszła na rzecz Skarbu Państwa, jest istotne na etapie składania wniosku o wpis tytułu własności nieruchomości do księgi wieczystej.

Minister zaznaczył, że stosownie do dyspozycji z art. 23 ust. 1 pkt. 9 u.g.n. - to Starosta (w niniejszej sprawie Prezydent [...]), jako podmiot gospodarujący zasobem nieruchomości Skarbu Państwa w ramach wykonywania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej - składa wniosek o założenie księgi wieczystej dla nieruchomości Skarbu Państwa oraz o wpis w księdze wieczystej.

W świetle powyższego, Minister stwierdził, że niczym nieuzasadnione prawnie byłoby swoiste uprzywilejowanie starosty (Prezydenta [...]), wobec innych potencjalnych wnioskodawców w zakresie uzasadnienia wpisu, jeśli przyporządkowania oznaczeń historycznych w stosunku do oznaczeń współczesnych, na potrzeby wnioskodawcy (starosty) dokonywałby Minister Finansów.

Zdaniem Ministra, przyjęcie przeciwnego stanowiska byłoby również sprzeczne z ratio legis u.g.n., albowiem trudno zakładać, że racjonalny ustawodawca kraju członkowskiego Unii Europejskiej, mógłby w XXI wieku zlecać organowi administracji rządowej szczebla centralnego, którym to organem bezspornie jest Minister Finansów, pozyskiwanie oraz przyporządkowanie historycznych oznaczeń adresowych, geodezyjnych, hipotecznych i wieczystoksięgowych nieruchomości oznaczeniom współczesnym - czyli dokonywanie czynności o charakterze sensu stricto materialno-technicznych. Według Ministra, byłby to bezsprzecznie bardzo archaiczny model zarządzania w administracji, który nie występuje obecnie w wysoko rozwiniętych krajach, w szczególności zaś w państwach wspólnoty europejskiej oraz krajach z nią stowarzyszonych. Ponadto skuteczność decyzji Ministra Finansów, jako zdarzenia mogącego prowadzić do zmiany prawa własności nieruchomości, podlegać może weryfikacji sądu powszechnego w postępowaniu opartym na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, albowiem zakres decyzji Ministra Finansów ogranicza się wyłącznie do kwestii uzyskania przez Skarb Państwa tytułu własności jako podstawy wpisu do księgi wieczystej, a nie prawa własności. Wobec tego, w ocenie Ministra, pozyskiwanie oraz przyporządkowanie historycznych oznaczeń adresowych, geodezyjnych, hipotecznych i wieczystoksięgowych nieruchomości oznaczeniom współczesnym pozostaje poza jego zakresem ustawowych zadań.

Minister wskazał również na bezzasadność zarzutu wnioskodawcy o braku przetłumaczenia na język polski i wykorzystania w niniejszym postępowaniu dokumentów znajdujących się w aktach sprawy a sporządzonych w języku angielskim. Według organu strona zdaje się nie dostrzegać faktu, iż znajdujące się w aktach sprawy kopie dokumentów w języku angielskim nie dotyczą nieruchomości objętej niniejszym postępowaniem. Ww. dokumentację stanowiły bowiem: ,,Report and Recommendation " nr [...] z dnia [...] kwietnia 1976 r., wniosek (claim) S. H. (S. H.) Fishaut nr [...] i inne dokumenty dotyczące postępowania kanadyjskiego. Dokumentacja ta została dołączona do akt niniejszej sprawy na etapie dokonywania przez Ministra Finansów wstępnej oceny żądania Prezydenta [...] o wszczęcie przedmiotowego postępowania. Analiza ww. dokumentacji w sposób jednoznaczny wykazała, iż nie dotyczy ona nieruchomości objętej niniejszym postępowaniem ([...], ul. [...], hip. nr [...]), lecz dotyczy nieruchomości położonej w [...] przy ul. [...], oznaczonej hip. nr [...]. Z uwagi na zbliżone oznaczenia geodezyjno-katastralne nieruchomości sąsiadujących, a także znane z urzędu niejasności i niedokładności w dokumentacji odszkodowawczej, poczynienie powyższych ustaleń było konieczne dla uniknięcia wadliwości prowadzonego przez Ministra Finansów postępowania. Przy czym, zdaniem Ministra, powyższe ustalenia były możliwe do poczynienia na podstawie oznaczenia nieruchomości opisanych w dokumentacji, czytelnych i zrozumiałych. Dokonanie w sposób prawidłowy analizy, nie byłoby możliwe bez dołączenia do akt sprawy ww. dokumentów.

Według organu bezspornym jest, że zlecenie tłumaczenia dokumentów co do których organ miał pełną świadomość, iże ich treść jest indyferentna dla prowadzonego postępowania, byłoby sprzeczne zarówno z zasadą szybkości postępowania administracyjnego, jak również, mogłoby narazić Skarb Państwa na poniesienie zupełnie niepotrzebnych, dodatkowych kosztów z tym związanych. Jedynie na marginesie poczynionych rozważań Minister dodał, że, wbrew stanowisku wnioskodawcy wyrażonemu w piśmie z dnia [...] kwietnia 2019 r., dowodem w sprawie podlegającym ocenie jest treść dokumentu obcojęzycznego a nie jego tłumaczenie.

Skargę na decyzję Ministra Finansów z dnia [...] lutego 2020 r. wniósł Skarb Państwa - Prezydent [...], zarzucając zaskarżonej decyzji:

1. naruszenie art. 105 § 1 kpa poprzez błędne jego zastosowanie i nieprawidłowe umorzenie postępowania w miejsce orzeczenia o przedmiocie sprawy;

2. naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 7, 77 i 80 kpa w zw. z art. 40 ust. 1 i art. 40b ust. 2 pkt 4 lita ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne poprzez zaniechanie przez organ orzekający wyczerpującego zebrania i zbadania materiału dowodowego, zaniechanie opracowania geodezyjnego i ustalenia aktualnych oznaczeń ewidencyjnych nieruchomości, a w konsekwencji dokonanie oceny sprawy z przekroczeniem zasady swobodnej oceny dowodów.

Argumenty na poparcie zasadności skargi strona przedstawiła w jej obszernym uzasadnieniu.

W oparciu o wskazane zarzuty skarżący wniósł o uchylenie kwestionowanej decyzji Ministra i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na skargę Minister wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Prezydent oraz Prokurator Prokuratury Regionalnej w [...] wnieśli o rozpoznanie niniejszej sprawy na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym. Na zastosowanie tego trybu nie zgodził się jednak Minister Finansów, który wniósł o przeprowadzenie rozprawy w tej sprawie.

Zarządzeniem Przewodniczącej Wydziału I Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z [...] listopada 2020 r. niniejsza sprawa została skierowana do rozpoznania na posiedzeniu niejawnym w trybie art. 15zzs4 ust. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 374 ze zm.).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Skarga jest zasadna.

W myśl art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm., dalej jako p.p.s.a.), sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Oznacza to, że sąd ma prawo,a także obowiązek dokonać oceny zgodności z prawem zaskarżonej decyzji nawet wówczas, gdy taki zarzut nie został podniesiony w skardze. Nie będąc związany granicami skargi, sąd zobowiązany jest do wzięcia pod uwagę z urzędu wszelkich naruszeń prawa, a także wszystkich przepisów, które powinny znaleźć zastosowanie w rozpoznawanej sprawie.

Kierując się powyższą regułą Sąd stwierdził, że zaskarżona decyzja wydana została z naruszeniem przepisów postępowania w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy.

Zgodnie z art. 105 § 1 k.p.a., stanowiącym podstawę prawną decyzji Ministra Finansów, gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe w całości albo w części, organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania odpowiednio w całości albo w części. Bezprzedmiotowość postępowania - jak wskazuje się w orzecznictwie sądów administracyjnych - oznacza zaś brak podmiotu lub przedmiotu postępowania. Podmiotem postępowania jest osoba (fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadającą osobowości prawnej) w stosunku do którego można byłoby wydać decyzję administracyjną. Przedmiotem jest zaś konkretna sprawa, w której organ administracji państwowej jest władny i jednocześnie zobowiązany rozstrzygnąć na podstawie przepisów prawa materialnego o uprawnieniach lub obowiązkach indywidualnego podmiotu. Sprawa administracyjna jest więc konsekwencją istnienia stosunku administracyjnego, tj. takiej sytuacji prawnej, w której strona ma prawo żądać od organu administracyjnego skonkretyzowania jej indywidualnych uprawnień wynikających z prawa materialnego (por. wyrok NSA z 3 kwietnia 2019 r., sygn. akt II OSK 1242/17 – wyrok opublikowany w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych, https://orzeczenia.nsa.gov.pl, dalej jako CBOSA). Brak któregokolwiek z elementów stosunku administracyjnego winien skutkować uznaniem o bezprzedmiotowości postępowania. W takiej sytuacji nie ma materialnoprawnych podstaw do władczej ingerencji organu administracyjnego w sytuację prawna zindywidualizowanego podmiotu, sprawa administracyjna nie istnieje, a postępowanie administracyjne w niej uruchomione, jako bezprzedmiotowe podlegać musi umorzeniu. Wówczas bowiem jakiekolwiek rozstrzygnięcie merytoryczne - pozytywne czy negatywne - staje się prawnie niedopuszczalne.

Zdaniem Sądu orzekającego, z taką sytuacją nie mamy do czynienia w niniejszej sprawie, ponieważ wystąpiły w niej wszystkie elementy administracyjnoprawnego stosunku prawnego, determinujące byt sprawy administracyjnej, odnoszącej się do statusu prawnego nieruchomości. W realiach niniejszej sprawy istnieje następca prawny osób, do których należała nieruchomość wymieniona w decyzji Ministra Finansów. Oczywistym jest również, że istniał i istnieje Skarb Państwa, na rzecz którego miała zostać wydana decyzja. Istnieje także nieruchomość, w odniesieniu do której miała być wydana decyzja. Oczywistym jest też, że istniały przepisy prawa powszechnie obowiązującego, które mogły stanowić podstawę prawną rozstrzygnięcia, to jest ustawa z 1968 r. W ocenie Sądu, nie zaistniały więc podstawy do umorzenia postępowania jako bezprzedmiotowego zarówno z przyczyn podmiotowych, jak i przedmiotowych.

Zauważyć trzeba także, że zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z 1968 r., przepisy ustawy stosuje się do wpisów na rzecz Skarbu Państwa w księgach wieczystych tytułu własności nieruchomości obywateli państw obcych oraz uprawnień wynikających z wieczystego użytkowania lub z ustanowionych na rzecz tych obywateli ograniczonych praw rzeczowych, które to nieruchomości i prawa przeszły na rzecz Skarbu Państwa na podstawie międzynarodowych umów o uregulowaniu wzajemnych roszczeń finansowych, zawartych z rządami tych państw przez Rząd Polski (określane zwyczajowo jako układy indemnizacyjne). Stosownie natomiast do treści art. 2 ustawy z 1968 r., wpis do księgi wieczystej Skarbu Państwa jako właściciela nieruchomości lub uprawnionego do korzystania z wieczystego użytkowania albo z ograniczonego prawa rzeczowego następuje na podstawie decyzji Ministra Finansów, stwierdzającej przejście na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości lub prawa na podstawie międzynarodowej umowy o uregulowaniu wzajemnych roszczeń finansowych. W takim postępowaniu, do obowiązków Ministra Finansów należy zatem ustalenie, czy zachodzą przesłanki przewidziane ustawą z 1968 r. w związku z zawartymi układami indemnizacyjnymi. Minister powinien więc ustalić, czy nieruchomość została przed wejściem w życie układu indemnizacyjnego znacjonalizowana lub faktycznie przejęta przez Skarb Państwa oraz czy w dacie wejścia w życie przepisów nacjonalizacyjnych jej właściciele (względnie ich następcy prawni) legitymowali się obywatelstwem jednego z dwunastu układających się państw oraz czy takie obywatelstwo posiadali w dacie zawarcia układu. Zdaniem Sądu, niespełnienie jednej z powyższych przesłanek ustawowych, np. przesłanki obywatelstwa, obliguję organ do wydania decyzji odmownej, a nie umorzenia postępowania jako bezprzedmiotowego. Należy bowiem wyraźnie odróżnić w takiej sytuacji bezprzedmiotowość postępowania administracyjnego (niedopuszczalność procedowania sprawy z powodu przeszkód natury stricte formalnej) od bezzasadności żądania strony (niespełnienia przesłanek materialnoprawnych), zwracając szczególną uwagę na niedopuszczalność nadużywania przez organy instytucji umorzenia postępowania administracyjnego.

Sąd miał również na względzie pogląd wyrażony przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku składu 7 Sędziów z 17 maja 1999 r., sygn. akt OSA 2/98 (ONSA 1999, nr 4, poz. 110), który Sąd orzekający w pełni aprobuję, iż celem ustawy z dnia 9 kwietnia 1968 roku było nie tyle unormowanie kwestii dokonywania wpisów w księgach wieczystych, lecz uregulowanie spraw związanych ze stanem prawnym nieruchomości, które zostały przejęte przez Państwo. Zatem orzeczenie o umorzeniu postępowania jako bezprzedmiotowego miałoby wyłącznie charakter procesowy i stanowiłoby powagę rzeczy osądzonej jedynie w ramach określonych uwarunkowań prawnych sprawy. W razie zmiany tych uwarunkowań, wobec zmiany stanu sprawy, możliwe będzie procedowanie w tym samym przedmiocie, lecz w ramach innych uwarunkowań formalnych. Istnieje zatem zasadnicza różnica czy w postępowaniu dotyczącym stwierdzający przejście na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości lub prawa zostanie wydana decyzja merytoryczna czy też decyzja procesowa.

A zatem, Minister Finansów wydając decyzję o umorzeniu postępowania, w sytuacji gdy nie było przesłanek do wydania takiego rozstrzygnięcia, naruszył art. 105 § 1 k.p.a., co słusznie podnosi w skardze Prezydent. Jest to naruszenie w świetle materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie oczywiste, pozostające w jawnej sprzeczności z treścią art. 105 § 1 k.p.a. i mające wpływ na wynik sprawy. Wydanie bowiem decyzji merytorycznej (pozytywnej bądź negatywnej), a nie decyzji procesowej (umarzającej postępowanie), uregulowałoby ostatecznie kwestie związane ze stwierdzeniem przejścia przedmiotowej nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa. W konsekwencji Minister Finansów zobowiązany był do wydania w sprawie decyzji co do istoty, tj. w sytuacji niespełniania przesłanek warunkujących objęcie przedmiotowej nieruchomości układem indemnizacyjnym, czego Sąd obecnie nie przesądza – do wydania decyzji odmawiającej stwierdzenia przejścia nieruchomości na Skarb Państwa.

Niezależnie od powyższego wskazać należy także, iż zgodnie z art. 27 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej językiem urzędowym w Rzeczypospolitej Polskiej jest język polski. Powtórzeniem powyższej zasady jest art. 4 ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz. U. Dz. z 2019 r. poz.1480, ze zm.), a jej rozwinięciem unormowanie zawarte w art. 5 ust. 1 tej ustawy stanowiący, że podmioty wykonujące zadania publiczne na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dokonują wszelkich czynności urzędowych w języku polskim. Należy stwierdzić, że ustawodawca nie zdefiniował pojęcia czynności urzędowych. Jednakże, na co wskazał już Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 21 maja 2002 r., sygn. akt II SA 4033/01 (Wokanda 2002/12/39), pomocna w wyjaśnieniu tej kwestii może być uchwała Trybunału Konstytucyjnego z 14 maja 1997 r., sygn. akt W. 7/96 (OTK 1997, nr 2, poz. 27), dotycząca unormowań dekretu z dnia 30 listopada 1945 r. o języku państwowym i języku urzędowania rządowych i samorządowych władz administracyjnych (Dz. U. Nr 57, poz. 324). Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, zachowującym aktualność pod rządami obecnie obowiązującej ustawy o języku polskim, czynności urzędowe to wszelkie czynności organów i instytucji powołanych do realizacji określonych zadań publicznych, związane z realizacją ich konstytucyjnych i ustawowych kompetencji, chyba że z istoty tych czynności wynika konieczność posłużenia się językiem obcym. Wobec tego pojęcie czynności urzędowych obejmuje również czynności procesowe podejmowane przez organy administracji publicznej. Oznacza to, że czynności procesowe winny być dokonywane w języku polskim.

Konstytucyjna zasada, której odzwierciedleniem są przepisy ustawy o języku polskim, stanowiąca, iż językiem urzędowym jest język polski wymaga, aby dokumenty, będące zasadniczym dowodem wpływającym na rozstrzygnięcie sprawy administracyjnej, zostały przetłumaczone na język polski i nie przez streszczenie jego wybranych fragmentów, lecz poprzez przetłumaczenie całej ich treści. Przy tym organ zobowiązany jest uwzględnić fakt, iż tłumaczenia treści dowodów na język polski może dokonać jedynie tłumacz przysięgły (tak: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 31 maja 2007 r., sygn. akt I GSK 1647/06, LEX nr 351293).

W konsekwencji powyższego, zdaniem Sądu, organ administracji publicznej, w tym przypadku Minister Finansów, zobligowany jest do dokonywania w języku polskim, zarówno czynności ustnych, jak i do prowadzenia w tym języku dokumentacji postępowania, co oznacza posługiwanie się w postępowaniu tłumaczeniami przysięgłymi dokumentów obcojęzycznych. Badanie treści dokumentu winno zostać przeprowadzone w języku polskim, który jest językiem postępowania. Dopiero wówczas można powiedzieć, że czynność procesowa, polegająca na przeprowadzeniu dowodu z dokumentu, sporządzonego w języku obcym, została przeprowadzona prawidłowo.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, Sąd uznał, że Minister Finansów błędnie dowodził zasadniczych okoliczności w sprawie na podstawie własnego (nieprzysięgłego) tłumaczenia dokumentów obcojęzycznych, m.in. ,,Report and Recommendation " nr [...] z dnia [...] kwietnia 1976 r. wniosku (claim) S. H. (S. H.) Fishaut nr [...] i innych dokumentów dotyczących postępowania kanadyjskiego. Na tej podstawie Minister przyjął, że z ww. dokumentacji w sposób jednoznaczny wynika, że nie dotyczą ona nieruchomości objętej niniejszym postępowaniem ([...], ul. [...], hip. nr [...]), lecz dotyczą nieruchomości [...] ul. [...], hip. nr [...]. W ocenie Sądu, aby można było uznać za wiarygodne ustalenia w powyższym zakresie, dokumenty sporządzone w języku angielskim winny zostać przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego na język polski. Tak się jednak nie stało, a organ dokonał oceny powyższych dokumentów jedynie na podstawie własnego tłumaczenia, które jak to już wyjaśniono powyżej, nie jest równoznaczne z tłumaczeniem przysięgłym. Tymczasem było to niezbędne i uzasadnione, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że sam organ stwierdził w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, że z urzędu są mu znane niejasności i niedokładności w ww. dokumentacji odszkodowawczej.

Powyższego zaniechania organu nie tłumaczą również argumenty dotyczące konieczności dochowania zasady szybkości postępowania administracyjnego, wyrażonej w art. 12 § 1 k.p.a., czy też ewentualnego narażenia Skarbu Państwa na poniesienie niepotrzebnych kosztów z tym związanych. Obowiązkiem organu jest bowiem przede wszystkim, zgodnie z art. 7 i 77 k.p.a., podejmowanie wszelkich czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy. Ponadto, w myśl art. 80 k.p.a., organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona. Oceniając zatem materiał dowodowy sprawy, w tym kanadyjskie dokumenty odszkodowawcze, obowiązkiem organu było zlecenie ich tłumaczenia przysięgłego. Dopiero dysponując takimi tłumaczeniami, na tej podstawie organ mógł wyprowadzić wniosek czy dana okoliczność została udowodniona.

W ocenie Sądu, dostrzeżone uchybienia miały istoty wpływ na wynik sprawy. Nie sposób bowiem a priori założyć, że prawidłowe, wszechstronne rozpoznanie sprawy, na podstawie prawidłowo przetłumaczonych przez tłumacza przysięgłego dokumentów z postępowania kanadyjskiego, nie doprowadziłoby do odmiennych wniosków, niż te które wyprowadził organ.

Końcowo Sąd stwierdza również, że błędne jest stanowisko organu, że ze względu na deklaratoryjny charakter decyzji i objęcie działaniem układu indemnizacyjnego nieruchomości "historycznej", odnoszenie się do jej aktualnych oznaczeń nie jest niezbędne. Minister zwrócił uwagę, że postępowania prowadzone w trybie ustawy z 1968 r. odnoszą się do zdarzeń z przeszłości, a nieruchomości podlegały w tym czasie różnorakim zmianom własnościowym, czy geodezyjno-katastralnym. Określenie granic hipotecznych, stanowi więc złożoną czynność związaną z analizą dokumentacji archiwalnej, jak również zapisami zachowanymi w dawnych księgach hipotecznych, zbiorach dokumentów i aktach własnościowych. Przedmiotem zaś niniejszego postępowania nie jest ocena aktualnego stanu prawnego nieruchomości, lecz stwierdzenie zajścia "historycznego" zdarzenia prawnego, jakim niewątpliwie było przejście własności realności na Skarb Państwa w związku z zawartymi przez rząd polski układami indemnizacyjnymi. Obowiązek taki nie wynika także, zdaniem organu, z treści § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 maja 1968 r. w sprawie trybu dokonywania w księgach wieczystych wpisów na rzecz Skarbu Państwa w oparciu o międzynarodowe umowy o uregulowaniu roszczeń finansowych (Dz.U. Nr 17, poz. 109, dalej jako rozporządzenie), który w jego ocenie w tym zakresie stanowi o fakultatywności ujęcia tych danych, w miarę możliwości.

Przeciwny pogląd wyraził natomiast skarżący Prezydent, który to pogląd Sąd także podziela.

Zgodnie z § 2 ust. 1 zdanie pierwsze rozporządzenia, decyzja, o której mowa w § 1, dotycząca nieruchomości powinna zawierać imię i nazwisko (nazwę) dotychczasowego właściciela, miejsce położenia nieruchomości ze wskazaniem w miarę możliwości ulicy i numeru nieruchomości, jak również jej oznaczenia w księdze wieczystej. W ocenie Sądu, użyte w redakcji cytowanego powyżej przepisu sformułowanie "w miarę możliwości" odnosić należy wyłącznie do tych elementów, które obrazują lokalizację nieruchomości, tj. danych adresowych (ulicy, numeru nieruchomości). Nie mają one bowiem zasadniczego znaczenia przy identyfikowaniu nieruchomości. Tymczasem wydawana na gruncie przepisów ustawy z 1968 r. decyzja, skoro miała stanowić podstawę ujawnienia w księdze wieczystej tytułu własności Skarbu Państwa do nieruchomości, winna tę nieruchomość w sposób jednoznaczny określać. Temu celowi służą właśnie identyfikujące ją oznaczenia geodezyjno-katastralne, w postaci numeru działki, obrębu geodezyjnego w jakim jest ona położona, a także oznaczenie jej powierzchni. Jak wskazuje przy tym orzecznictwo sądów administracyjnych, numer działki jest desygnatem konkretnej powierzchni gruntu - nieruchomości z wszelkimi tego konsekwencjami wynikającymi z przepisów prawa. Funkcjonuje on w obrocie prawnym jako nazwa własna, określająca konkretną wielkość i ukształtowanie terenu z czym wiążą się konkretne prawa (por. wyrok NSA z 31 maja 2019 r., II OSK 1747/17, Lex nr 2737030).

Zdaniem Sądu, rozstrzygnięcie decyzji administracyjnej musi być sformułowane w sposób na tyle precyzyjny, ażeby możliwe było następnie jej bezproblemowe wykonanie. Rzeczywistej treści decyzji nie można bowiem domniemywać.

Uwzględniając zatem cel w jakim ma być wydawana decyzja Ministra Finansów, przepis § 2 rozporządzenia wykładać należy w ten sposób, że jako element obligatoryjny decyzji wymienia on: imię i nazwisko (nazwę) dotychczasowego właściciela; miejsce położenia nieruchomości (tj. miejscowość gdzie ona się znajduje) oraz oznaczenie w księdze wieczystej. Fakultatywnie natomiast (o ile jest to możliwe) należy podać w niej wyłącznie tzw. adres nieruchomości.

Stanowisko organu, że to ewentualnie gospodarujący zasobem nieruchomości Skarbu Państwa - Prezydent [...] (jako starosta wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej), wnioskując o złożenie księgi wieczystej, względnie o dokonanie odpowiedniego wpisu w księdze już istniejącej, miałby dopiero dane identyfikujące przedmiotową nieruchomość precyzować, jest o tyle nieuprawnione, że prowadziłoby to de facto do swoistego dookreślania przez Prezydenta przedmiotu rozstrzygnięcia, ujętego w decyzji Ministra Finansów, a tym samym formułowania wniosku wieczystoksięgowego nie tyle w oparciu o treść decyzji Ministra, jak wymagają tego przepisy art. 2 ustawy z 1968 r. oraz § 1 ww. rozporządzenia, ale w oparciu o własne ustalenia faktyczno-prawne Prezydenta, które w skrajnych wypadkach mogły by wręcz prowadzić do wypaczenia jej treści.

W tej sytuacji, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a., Sąd orzekł jak w sentencji.

Rozpoznając ponownie sprawę organ weźmie pod uwagę ocenę prawną wyrażoną w uzasadnieniu niniejszego wyroku i rozstrzygnie sprawę merytorycznie, przeprowadzając w sprawie postępowanie zgodnie z wymogami kodeksu postępowania administracyjnego.

W związku z objęciem Miasta Stołecznego Warszawy od dnia 17 października 2020 r. obszarem czerwonym, a także mając na względzie zarządzenie nr 39 Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 października 2020 r. w sprawie odwołania rozpraw oraz wdrożenia w Naczelnym Sądzie Administracyjnym działań profilaktycznych służących przeciwdziałaniu potencjalnemu zagrożeniu zakażenia wirusem SARS-CoV-2 w związku z objęciem Miasta Stołecznego Warszawy obszarem czerwonym oraz zarządzenie nr 21 Prezesa Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 października 2020 r. w sprawie wdrożenia w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Warszawie działań profilaktycznych służących przeciwdziałaniu potencjalnemu zagrożeniu zakażeniem wirusem SARS-CoV-2 ustalonych w Zarządzeniu nr 39 Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 października 2020 r., stosownie do brzmienia art. 15 zzs4 ust. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 374 ze zm.), rozpoznanie niniejszej sprawy nastąpiło na posiedzeniu niejawnym.