Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział I w składzie następującym: Przewodnicząca: Sędzia NSA Anna Świderska Sędziowie: Sędzia WSA Tomasz Adamczyk Sędzia NSA Teresa Porczyńska (spr.) Protokolant: Specjalista Dorota Choińska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 listopada 2019 r. sprawy ze skargi J. G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oddala skargę.

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] 2019 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. po rozpoznaniu odwołania J. G.1 i J. G.2 utrzymało w mocy decyzję Wójta Gminy W. z [...] 2019 r. w przedmiocie określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za miesiące kwiecień – grudzień 2018 r.

W uzasadnieniu decyzji wskazano, że decyzją z dnia [...] 2019 r., skierowaną do J. G.1 i J. G.2, organ I instancji określił wysokość opłaty zagospodarowanie odpadami komunalnymi za miesiące: kwiecień, maj i czerwiec 2018 r. w wysokości 51,00 zł, lipiec, sierpień i wrzesień 2018 r. w wysokości 51,00 zł oraz październik, listopad i grudzień 2018 r. w wysokości 51,00 zł.

W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że w dniu 7 marca 2019 r. wszczęto z urzędu postępowanie w sprawie określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za II, III i IV kwartał 2018 r. Według posiadanych przez organ informacji, współwłaścicielami nieruchomości zabudowanej budynkiem jednorodzinnym, położonej w miejscowości L. 25, są J.2 i J.1 małż. G..

Dnia 14 marca 2019 r. J. G.2 złożył deklarację o wysokości opłaty zagospodarowanie odpadami komunalnymi. W części E deklaracji zaznaczył selektywny sposób zbierania odpadów, natomiast w części F oświadczył, iż na terenie nieruchomości zamieszkuje jedna osoba. W poz. "Przyczyny złożenia deklaracji" powołał się na rozdzielność majątkową oraz poprosił o "podanie numeru mojego konta do wpłat".

J. G.2 potwierdził, że zamieszkuje wspólnie z żoną, jednakże uważa, że ze względu na rozdzielność majątkową w deklaracji powinna zostać ujęta jedna osoba. Takiego stanowiska organ nie uznał za trafne stwierdzając, że skoro na nieruchomości zamieszkują 2 osoby, to w deklaracji powinno zostać to wykazane. Opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi winni uiszczać wszyscy współwłaściciele, natomiast kwestia ich wzajemnego rozliczenia pomiędzy sobą pozostaje ich wewnętrzną sprawą.

W toku postępowania organ ustalił, że nieruchomość położoną w miejscowości L. 25 zamieszkują właściciele - łącznie 2 osoby. Uwzględniając treść uchwały Nr [...] Rady Gminy W. z dnia [...] 2017 r. w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz wysokości stawki tej opłaty, organ pierwszej instancji określił powyższą opłatę w następujący sposób:

• II kwartał 2018 r.:

- za miesiąc kwiecień 2018 r. w kwocie 17,00 zł (2 osoby x 8,50 zł),

- za miesiąc maj 2018 r. w kwocie 17,00 zł (2 osoby x 8,50 zł),

- za miesiąc czerwiec 2018 r. w kwocie 17,00 zł (2 osoby x 8,50 zł),

co daje łącznie kwotę 51,00 zł,

• III kwartał 2018 r.:

- za miesiąc lipiec 2018 r. w kwocie 17,00 zł (2 osoby x 8,50 zł),

- za miesiąc sierpień 2018 r. w kwocie 17,00 zł (2 osoby x 8,50 zł),

- za miesiąc wrzesień 2018 r. w kwocie 17,00 zł (2 osoby x 8,50 zł),

co daje łącznie 51,00 zł,

• IV kwartał 2018 r:

- za miesiąc październik 2018 r. w kwocie 17,00 zł (2 osoby x 8,50 zł),

- za miesiąc listopad 2018 r. w kwocie 17,00 zł (2 osoby x 8,50 zł),

- za miesiąc grudzień 2018 r. w kwocie 17,00 zł (2 osoby x 8,50 zł),

co daje łącznie 51,00 zł.

Organ zaznaczył, że z uwagi na fakt, iż w dniach: 15 lipca 2018 r., 15 października 2018 r. i 15 stycznia 2019 r. upłynęły terminy płatności opłaty, od powstałej zaległości właściciel powinien samodzielnie naliczyć odsetki za okres od dnia następnego po dniu upływu terminu płatności, włącznie do dnia uiszczenia opłaty.

Utrzymując w mocy rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. w decyzji z [...] 2019 r. wskazało, że w razie niezłożenia deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi albo uzasadnionych wątpliwości co do danych zawartych w deklaracji wójt, burmistrz lub prezydent miasta określa, w drodze decyzji, wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, biorąc pod uwagę uzasadnione szacunki, w tym średnią ilość odpadów komunalnych powstających na nieruchomościach o podobnym charakterze (art. 6o ust. 1 u.c.p.g.).

Zgodnie z art. 6m ust. 1 i ust. 2 u.c.p.g. oraz § 2 uchwały Nr [...] Rady Gminy W. z dnia [...] 2016 r. w sprawie wzoru deklaracji o wysokości opłaty zagospodarowanie odpadami komunalnymi (Dz. Urz. Woj. Łódzkiego z 2016 r., poz. 3062), właściciele nieruchomości zamieszkałych zobowiązani są złożyć deklarację o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, w terminie:

1) 14 dni od dnia zamieszkania na danej nieruchomości pierwszego mieszkańca,

2) 14 dni od dnia, w którym nastąpiły zmiany danych będących podstawą do ustalenia wysokości należnej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi powstających na danej nieruchomości.

W przedmiotowej sprawie J. G.2 złożył w dniu 14 marca 2019 r. deklarację o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi powstałymi na nieruchomości zamieszkałej, na druku stanowiącym załącznik do uchwały Nr [...] w sprawie wzoru deklaracji. Zaznaczył, iż jest to pierwsza deklaracja, a jako datę powstania obowiązku złożenia deklaracji wskazał 1 kwietnia 2018 r. W części E deklaracji zaznaczył, iż odpady będą zbierane w sposób selektywny. W części F deklaracji zawarł oświadczenie, że na terenie nieruchomości wskazanej w części D1 (tj. na nieruchomości położonej w miejscowości L. 25, ..-... W.), faktycznie zamieszkuje 1 osoba.

Ww. deklaracja nie została uznana za skuteczną, bowiem złożono ją po wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi powstałymi na nieruchomości zamieszkałej za miesiące kwiecień - grudzień 2018 r. Wszczęcie postępowania nastąpiło postanowieniem z dnia [...] 2019 r., doręczonym J. G. 2 i J. G.1 w dniu [...] 2019 r.

Zgodnie zaś z art. 81b § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej, uprawnienie do skorygowania deklaracji ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej - w zakresie objętym tym postępowaniem lub kontrolą. Korekta złożona w przypadku, o którym mowa w § 1 pkt 1, nie wywołuje skutków prawnych (art. 81b § 2 ww. ustawy).

W świetle powyższego organ wskazał, że brak jest podstaw do przyjęcia, by osoba, która w ogóle nie złożyła deklaracji, a była do tego zobowiązana z mocy obowiązujących przepisów prawa, mogła naprawić swój błąd, tj. złożyć deklarację, albo dokonać korekty wcześniej złożonej deklaracji, po wszczęciu postępowania.

Organ podkreślił przy tym, że małżonkowie G. nie kwestionowali, że zamieszkują na nieruchomości położonej w miejscowości L. 25, jednakże uważają, że ze względu na orzeczoną rozdzielność majątkową i prowadzenie odrębnych gospodarstw domowych nie powinni być w żaden sposób "łączeni" — każdy winien za siebie złożyć deklarację i uiszczać odpłatę "za siebie" na przypisany danej osobie rachunek bankowy.

W ocenie SKO w P. w niniejszej sprawie postępowanie w przedmiocie określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi zostało zasadnie wszczęte wobec J. G.1 i J. G.2- współwłaścicieli zamieszkujących na nieruchomości w miejscowości L. 25. W konsekwencji decyzja organu I instancji wydana została również dla obu współwłaścicieli - J.1 i J.2 małż. G.. Opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi winni bowiem uiszczać wszyscy współwłaściciele, zaś kwestia ich wzajemnych stosunków oraz rozliczania się pomiędzy sobą pozostaje odrębną sprawą, niemającą wpływu na rozstrzygnięcie.

Organ drugiej instancji podkreślił, że u.c.p.g. posługuje się pojęciem "właściciela", przez którego należy też rozumieć współwłaściciela, na którego nakłada określone obowiązki, a nie "osoby prowadzącej gospodarstwo domowe" (samodzielnie, bądź wspólnie z innymi osobami).

W objaśnieniach do deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi powstałymi na nieruchomościach zamieszkałych wskazano w pkt 1, iż: "Dla każdej nieruchomości należy złożyć deklaracje oddzielnie". Obowiązek złożenia deklaracji spoczywa na właścicielach (współwłaścicielach) nieruchomości zamieszkałych (art. 6m ust. 1 u.c.p.g. oraz § 2 uchwały Nr [...] w sprawie wzoru deklaracji o wysokości opłaty). W deklaracji posłużono się pojęciem "nieruchomości", a nie "gospodarstwa domowego". Nie ma zatem podstaw, by małżonkowie będący współwłaścicielami nieruchomości, tylko z tego względu, że mają sądownie ustaloną rozdzielność majątkową na podstawie wyroku Sądu Rejonowego w P. [...] Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia [...] 2011 r. sygn. akt [...] oraz prowadzą oddzielne gospodarstwa domowe, składali odrębne deklaracje o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, a co za tym idzie, by w razie niedopełnienia tego obowiązku, bądź uzasadnionych wątpliwości co do danych zawartych w deklaracji, wydana była odrębna decyzja dla każdego z małżonków.

Odnosząc się zaś do kwestii odsetek za zwłokę organ zauważył, że ich powstanie wiąże się z sytuacją, kiedy to podatnik lub inny podmiot zobowiązany do uiszczenia określonej należności nie uiścił jej w terminie płatności. Zgodnie z art. 51 § 1 O.p., zaległością podatkową jest podatek niezapłacony w terminie płatności, co z kolei w myśl art. 53 O.p. skutkuje naliczaniem odsetek za zwłokę.

Decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. z dnia [...] 2019 r. została zaskarżona do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi. Kwestionowanemu rozstrzygnięciu zarzucono rażące naruszenie prawa poprzez nieuwzględnienie przez organy, iż:

- skarżący ma ustanowioną sądownie od 2011 r. rozdzielność majątkową z żoną J. G. i prowadzi z nią odrębne gospodarstwo domowe oraz odrębnie rozporządza swoimi dochodami,

- ustanowienie rozdzielności majątkowej wyłącza jego odpowiedzialność finansową za zobowiązania żony,

- złożył deklarację o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi "sam za siebie" (pierwszą deklarację złożył w 2013 r., która "jest cały czas pomijana"),

- żona złożyła odrębną deklarację "sama za siebie" i ponosi opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Mając na względzie wskazane wyżej okoliczności, skarżący wniósł o:

- uchylenie zaskarżonej decyzji Kolegium i poprzedzającej ją decyzji organu I instancji oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania celem wydania decyzji dotyczącej tylko niego oraz nadania mu indywidualnego numeru konta, na który mógłby uiszczać opłatę za gospodarowanie odpadami,

- przyjęcie, jako dowodu w sprawie, postanowienia Sądu Rejonowego w P. z dnia [...] r. sygn. akt [...], które potwierdza, iż nie może ponosić odpowiedzialności finansowej za odbiór odpadów za żonę J. G.2, co z kolei powoduje, że w stosunku do niego powinna zostać wydana odrębna decyzja, jak również powinien mu zostać nadany indywidualny numer konta do wpłat za odbiór odpadów.

W odpowiedzi na skargę SKO w P. wniosło o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Na wstępie rozważań należy wskazać, że zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 2188) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem.

Z kolei przepis art. 3 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1302 ze zm. - dalej jako "p.p.s.a."), stanowi, że kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na decyzje administracyjne.

W wyniku takiej kontroli decyzja może zostać uchylona w razie stwierdzenia, że naruszono przepisy prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy lub doszło do takiego naruszenia przepisów prawa procesowego, które mogłoby w istotny sposób wpłynąć na wynik sprawy, ewentualnie w razie wystąpienia okoliczności mogących być podstawą wznowienia postępowania (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a, b i c p.p.s.a.). Z przepisu art. 134 § 1 p.p.s.a. wynika z kolei, że Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Badając rozpoznawaną sprawę w tak zakreślonej kognicji, Sąd nie stwierdził naruszenia prawa, które skutkowałoby koniecznością wyeliminowania z obrotu prawnego zaskarżonej decyzji.

Zaskarżona decyzja dotycząca określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi dla nieruchomości została wydana na podstawie ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. W świetle wskazanej regulacji, gminy są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy (art. 6c ust. 1 u.c.p.g.). Z kolei właściciele nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy są obowiązani ponosić na rzecz gminy, na terenie której są położone ich nieruchomości, opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi (art. 6h u.c.p.g.). W związku z powyższym, właściciel nieruchomości jest obowiązany złożyć do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta deklarację o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w terminie 14 dni od dnia zamieszkania na danej nieruchomości pierwszego mieszkańca lub powstania na danej nieruchomości odpadów komunalnych (art. 6m ust. 1 u.c.p.g.).

Art. 6o ust. 1 u.c.p.g. stanowi z kolei, że w razie niezłożenia deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi albo uzasadnionych wątpliwości co do danych zawartych w deklaracji wójt, burmistrz lub prezydent miasta określa, w drodze decyzji, wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, biorąc pod uwagę dostępne dane właściwe dla wybranej przez radę gminy metody, a w przypadku ich braku - uzasadnione szacunki, w tym w przypadku nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, średnią ilość odpadów komunalnych powstających na nieruchomościach o podobnym charakterze.

W niniejszej sprawie nie jest sporne ustalenie, że złożona przez J. G.2 w dniu 14 marca 2019 r. deklaracja nie mogła zostać uznana za skuteczną, bowiem została złożona po wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi powstałymi na nieruchomości zamieszkałej za miesiące kwiecień - grudzień 2018 r. Nie jest także sporna stawka opłaty wskazana w zakwestionowanej decyzji, ani fakt wspólnego zamieszkiwania na nieruchomości położonej w miejscowości L. 25.

Spór w niniejszej sprawie sprowadza się do rozstrzygnięcia, czy organ podatkowy miał prawo określić skarżącemu i jego żonie, z którą pozostaje w ustroju rozdzielności majątkowej wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi powstałych na nieruchomości, na której wspólnie zamieszkują.

Wobec powyższego przypomnieć należy, że obowiązek ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi obciąża właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, co wynika wprost z art. 6h u.c.p.g. Opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi ma charakter daniny publicznej (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 listopada 2013 r., K 17/12), nakładanej w drodze ustawy.

W konsekwencji, każdy kto znajdzie się w sytuacji opisanej w ustawie (zrealizuje daninowy stan faktyczny), zobowiązany jest do zapłaty opłaty na takich samych zasadach. Podmiot objęty tą daniną wstępuje w stosunki prawne "z góry" ustalone przez ustawodawcę. Dlatego nie jest możliwe modyfikowanie treści ustawy w drodze umów, czy porozumień zawieranych przez podmiot obowiązany z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach podmiotem obowiązanym z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami jest właściciel nieruchomości (por. wyrok WSA w Gliwicach z dnia 6 września 2017 r., III SA/Gl 607/17, dostępny podobnie jak pozostałe powołane orzeczenia sądów administracyjnych w CBOSA na stronie orzeczenia.nsa.gov.pl).

Przywołane przepisy interpretować należy w powiązaniu z art. 5 ust. 1 pkt 3a, nakładającym na właściciela nieruchomości obowiązek pozbywania się zebranych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych w sposób zgodny z przepisami ustawy i przepisami odrębnymi oraz art. 3 ust. 1 i ust. 2, zgodnie z którym utrzymanie czystości i porządku w gminach stanowi zadanie gminy, które realizują one m.in. poprzez objęcie wszystkich właścicieli nieruchomości na terenie danej gminy systemem gospodarowania odpadami komunalnymi i nadzór nad gospodarowaniem odpadami komunalnymi. Zmiana ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, dokonana ustawą z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r. Nr 152, poz. 897 ze zm.) miała na celu m.in. uszczelnienie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, całkowite wyeliminowanie nielegalnych składowisk odpadów, zmniejszenie ilości odpadów komunalnych, w tym ulegających biodegradacji, kierowanych na składowiska odpadów (uzasadnienie projektu ustawy - druk Sejmu VI kadencji nr 3670). Celem ustawodawcy była zatem niewątpliwie zmiana zasad gospodarowania odpadami i przejęcie przez gminy obowiązku odbioru ich od właścicieli nieruchomości zamieszkałych.

Wskazać również należy na art. 2 ust. 1 pkt 4 u.c.p.g., zgodnie z którym przez właścicieli nieruchomości rozumie się również współwłaścicieli, użytkowników wieczystych, jednostki organizacyjne i osoby posiadające nieruchomość w zarządzie lub użytkowaniu oraz inne podmioty władające nieruchomością. Przepis ten formułuje zatem zasadę, że współwłaściciel nieruchomości dla potrzeb ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach traktowany jest jak właściciel. Wymaga zaakcentowania, że ustawa w tym zakresie nie zawiera żadnych wyjątków różniących obowiązki współwłaścicieli w zależności od wielkości posiadanego udziału. Nie zawiera też uregulowań, które wyłączałyby obowiązki jednego ze współwłaścicieli z uwagi na szczególne ukształtowane wzajemnych relacji majątkowych. Takie normatywne rozwiązanie przesądza o tym, że w każdej sytuacji bycia współwłaścicielem nieruchomości zamieszkałej współwłaściciel obciążony jest obowiązkiem złożenia deklaracji i ponoszenia opłat z tytułu wytwarzanych na tej nieruchomości odpadów.

Skład orzekający w niniejszej sprawie podziela pogląd WSA w Szczecinie zawarty w wyrokach WSA w Szczecinie: z dnia 19 kwietnia 2017 r., sygn. akt I SA/Sz 98/17 oraz z dnia 4 lipca 2017 r., sygn. akt I SA/Sz 1436/16, zgodnie z którymi takie ukształtowanie przez ustawodawcę zasady współodpowiedzialności wszystkich współwłaścicieli za publiczne obciążenia nieruchomości wspólnej ma w zamierzeniu ustawodawcy chronić organy i budżety podmiotów na rzecz których opłaty są pobierane przed takimi sytuacjami jak w badanej sprawie, gdzie współwłaściciele chcąc uniknąć ponoszenia opłat, argumentują, iż opłatami tymi powinni być obciążeni pozostali ze współwłaścicieli. Opłaty winni w myśl u.c.p.g. uiszczać wszyscy współwłaściciele, natomiast kwestia ich wzajemnego rozliczenia pomiędzy sobą, w sytuacji gdy jeden ze współwłaścicieli ponosi większe koszty w stosunku do ilości wytwarzanych odpadów, lub ponosi je mimo iż nie wytwarza odpadów, albowiem nie zamieszkuje na danej nieruchomości - pozostaje ich wewnętrzną sprawą.

W tym właśnie kontekście ocenić należy załączone do skargi postanowienie Sądu Rejonowego w P. z dnia [...] 2019 r. sygn. akt [...]. Zdaniem Sądu stanowi ono doprecyzowanie rozliczenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi (za poszczególne okresy rozliczeniowe 2017 r. oraz styczeń-marzec 2018 r. i nie jest sprzeczne z treścią decyzji wydanych w kontrolowanym postępowaniu.

Z przyczyn wyżej wskazanych, Sąd uznał, że zaskarżona decyzja nie narusza prawa i działając na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2012 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm.) skargę oddalił.

mko