Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia del. WSA Tomasz Kolanowski po rozpoznaniu w dniu 11 marca 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia W. P. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 grudnia 2008 r. sygn. akt III SA/Wa 1413/08 odmawiające przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia adwokata w sprawie ze skargi W. P. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 8 kwietnia 2008 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji w przedmiocie podatku od towarów i usług od stycznia 2000 r. do maja 2004 r. postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie.

Postanowieniem z dnia 10 grudnia 2008 r. o sygn. akt III SA/Wa 1413/08 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w sprawie ze skargi W. P. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 8 kwietnia 2008 r. w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji w przedmiocie podatku od towarów i usług od stycznia 2000 r. do maja 2004 r. odmówił W. P. przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia adwokata.

W uzasadnieniu postanowienia WSA wskazał, że skarżący wraz ze skargą z dnia 23 kwietnia 2008 r. złożył wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia adwokata.

Skarżący wskazał, że utrzymuje się z twórczości literackiej, zaś jego żona jest emerytką i prowadzi sklep z tanią odzieżą. Ponieważ wspólne dochody małżonków są niskie, byli oni zmuszeni zaciągnąć kredyty bankowe, które obecnie spłacają.

Opisując posiadany majątek skarżący wskazał mieszkanie lokatorskie spółdzielcze o powierzchni 64 m². Miesięczny dochód rodziny wynosi 2.317 zł i składają się na niego wpływy z praw autorskich, emerytura oraz dochód z prowadzonego sklepu. Skarżący dodał, że miesięczne świadczenia okresowe stanowią kwotę 1.347 zł, co oznacza, że na utrzymanie dwuosobowego gospodarstwa domowego pozostaje 970 zł.

Do wniosku skarżący załączył dokumenty mające udokumentować jego trudną sytuację.

Postanowieniem z dnia 30 lipca 2008 r. WSA w Warszawie odmówił skarżącemu przyznania prawa pomocy w całości.

W wyniku złożonego przez W. P. zażalenia Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 6 października 2008 r. sygn. akt I FZ 371/08 uchylił zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę WSA w Warszawie do ponownego rozpoznania.

Sąd drugiej instancji zobowiązał WSA do wezwania skarżącego o nadesłanie dodatkowych informacji i dokumentów.

WSA w Warszawie ponownie rozpoznał sprawę (w tym samym składzie) i w dniu 10 grudnia 2008 r. wydał postanowienie odmawiające W. P. przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie.

WSA uznał, że biorąc pod uwagę uregulowania prawne dotyczące przyznawania prawa pomocy, wysokość wpisu sądowego wynoszącą 200 zł, jak i stan faktyczny sprawy, należy stwierdzić, że w sprawie brak jest podstaw dla pozytywnego załatwienia wniosku strony.

W. P. złożył zażalenie na powyższe postanowienie, zarzucając mu obrazę prawa procesowego poprzez obrazę art. 185 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. – dalej "p.p.s.a.") w zw. z art. 197 § 2 p.p.s.a., wskutek czego jest ono dotknięte wadą nieważności z powodów przewidzianych w art. 183 § 2 ust. 4 w zw. z art. 18 § 1 ust. 6 p.p.s.a. Skarżący podniósł, że po przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania WSA na podstawie art. 185 § 2 w zw. z art. 197 § 2 p.p.s.a. miał obowiązek rozpoznać ją w innym składzie.

Ponadto w treści uzasadnienia zażalenia wskazano na liczne błędy rachunkowe popełnione przez Sąd pierwszej instancji.

Następnie zarzucono zaskarżonemu postanowieniu naruszenie prawa procesowego poprzez obrazę art. 80 k.p.a., który to przepis nakłada na Sąd obowiązek oceny na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona. Okolicznością do udowodnienia w niniejszej sprawie była wysokość dochodu osiąganego miesięcznie przez skarżącego i jego małżonkę po odjęciu kosztów utrzymania koniecznego.

W opinii W. P. dane z wyciągów rachunku bankowego za okres trzech miesięcy nie dają podstaw do jakichkolwiek ocen w zakresie dochodów osiąganych miesięcznie.

Ponadto zarzucono postanowieniu WSA naruszenie prawa procesowego poprzez obrazę art. 153 i art. 190 p.p.s.a.

W. P. wniósł o uwzględnienie zażalenia w całości.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.

Wskazać należy, że postanowieniem z dnia 6 października 2008 r. sygn. akt I FZ 371/08 NSA uchylił postanowienie WSA z dnia 30 lipca 2008 r. sygn. akt III SA/Wa 1413/08 i przekazał sprawę temu Sądowi do ponownego rozpoznania. WSA ponownie rozpoznał sprawę w tym samym składzie i wydał w dniu 10 grudnia 2008 r. postanowienie, zaskarżone niniejszym zażaleniem.

Przede wszystkim zauważyć należy, że na podstawie art. 197 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. - dalej: "p.p.s.a.") do postępowania toczącego się na skutek zażalenia stosuje się odpowiednio przepisy o skardze kasacyjnej. Odpowiednie stosowanie przepisów uzasadnia pominięcie jedynie tych postanowień ustawy regulującej postępowanie kasacyjne, których stosowanie byłoby bezprzedmiotowe z uwagi na cel i funkcję postępowania zażaleniowego albo wprost sprzeczne z przepisami regulującymi to postępowanie.

W opinii Naczelnego Sądu Administracyjnego brak jest podstaw, by w postępowaniu zażaleniowym nie stosować przepisów o skardze kasacyjnej powodujących nieważność postępowania, gdy skład orzekający był sprzeczny z przepisami prawa albo jeżeli w rozpoznaniu sprawy brał udział sędzia wyłączony z mocy ustawy (art. 183 § 2 pkt 4 p.p.s.a.). Nie można również odmówić odpowiedniego stosowania reguły, by sąd, któremu sprawę przekazano na skutek uwzględnienia skargi kasacyjnej, rozpoznał sprawę w innym składzie (art. 185 § 2 p.p.s.a.). Postanowienia ustawy dotyczące postępowania zażaleniowego nie zawierają bowiem odmiennej regulacji, ani też nie pozwalają wyprowadzić wniosku o bezprzedmiotowości powołanych przepisów o skardze kasacyjnej.

Zasada zawarta w art. 185 § 2 p.p.s.a., że w razie przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, sąd rozpoznaje ją w innym składzie, podlega na podstawie art. 197 § 2 p.p.s.a. pełnemu stosowaniu w postępowaniu zażaleniowym.

Zasada ta oznacza, że Sąd pierwszej instancji, zawsze w innym składzie, powinien rozpoznać sprawę w takim zakresie, w jakim Naczelny Sąd Administracyjny uwzględniając zażalenie uchyla sprawę do ponownego rozpoznania (por. postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego: I OZ 769/08 z dnia 8 października 2008 r., I GZ 34/05 z dnia 15 marca 2005 r. oraz II FZ 419/07 z dnia 26 września 2007 r.).

Tymczasem w niniejszej sprawie wniosek W. P. o przyznanie prawa pomocy był przedmiotem rozpoznania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie dwukrotnie: w dniu 30 lipca 2008 r., a następnie, po uchyleniu powyższego postanowienia przez Naczelny Sąd Administracyjny, także w dniu 10 grudnia 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie rozpoznawał każdorazowo wniosek skarżącego w tym samym składzie.

Mając na uwadze powyższe Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 185 § 1 w związku z art. 197 § 2 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji postanowienia.