Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Gabriela Jyż Sędzia NSA Joanna Sieńczyło – Chlabicz Sędzia NSA Marcin Kamiński (spr.) po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2023 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 8 września 2022 r. sygn. akt III SA/Łd 388/22 w sprawie ze skargi T. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi z dnia [...] kwietnia 2022 r. nr [...] w przedmiocie cofnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych oddala skargę kasacyjną.

Wyrokiem z dnia 8 września 2022 r., sygn. akt III SA/Łd 388/22, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uwzględnił skargę T. K. (skarżący, strona, przedsiębiorca) na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi (SKO) z dnia [...] kwietnia 2022 r. w przedmiocie cofnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych o zawartości do 4,5 % alkoholu oraz piwa przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży, uchylając zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta Łodzi z [...] lutego 2022 r., a także orzekając o kosztach postępowania.

Sąd pierwszej instancji orzekał w następującym stanie sprawy.

Skarżący w związku z obowiązkiem, jaki ciąży na nim na podstawie art. 11(1) ust. 4 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (u.w.t.p.a.), dnia 11 stycznia 2021 r. złożył pisemne oświadczenie o wartości sprzedaży napojów alkoholowych o zawartości do 4,5% alkoholu oraz piwa, o zawartości powyżej 4,5% do 18% alkoholu (z wyjątkiem piwa) oraz o zawartości powyżej 18% alkoholu w punkcie sprzedaży w roku 2020. Nie dołączył jednak do tego oświadczenia dokumentów potwierdzających deklarowane wartości sprzedaży. W związku z tym pismem z dnia 13 września 2021 r. został wezwany do złożenia wyjaśnień oraz dokumentów potwierdzających wskazane w złożonym oświadczeniu wartości sprzedaży napojów alkoholowych dla całego okresu sprzedaży (od dnia 1 stycznia do 31 grudnia 2020 r.). W dniu 4 października 2021 r. pełnomocnik strony w ramach wyjaśnień przedłożył kserokopię książek kas fiskalnych, na których rejestrowana była sprzedaż napojów alkoholowych w przedmiotowym punkcie sprzedaży, 6 raportów sprzedaży wykonanych przez serwisanta kas fiskalnych oraz pisemne wyjaśnienia dotyczące zaprogramowanych na kasach grup towarowych, pod którymi rejestrowana była sprzedaż napojów alkoholowych a także informację, iż pierwsza z tych kas rejestrowała sprzedaż w okresie od 1 stycznia 2020 r. do 18 maja 2020 r., a druga - od 14 maja 2020 r. do 1 stycznia 2021 r. W dniu 4 listopada 2021 r. złożono korektę oświadczenia o wartości sprzedaży napojów alkoholowych o zawartości do 4,5% alkoholu oraz piwa, o zawartości powyżej 4,5% do 18% alkoholu (z wyjątkiem piwa) oraz o zawartości powyżej 18% alkoholu w przedmiotowym punkcie sprzedaży w roku 2020. Zgodnie z prośbą strony dokonano wyliczenia należności dopłat do opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych wynikających ze złożenia korekty oświadczenia o wartości sprzedaży napojów alkoholowych za rok 2020, a należność tę przedsiębiorca uiścił na konto bankowe Urzędu Miasta Łodzi dwoma przelewami. W toku czynności wyjaśniających organ ustalił, że w oświadczeniu o wartości sprzedaży napojów alkoholowych w roku 2020 złożonym dnia 11 stycznia 2021 r., wartość sprzedaży napojów alkoholowych o zawartości do 4,5% alkoholu oraz piwa została zaniżona o 1.861,45 zł, wartość sprzedaży napojów alkoholowych o zawartości powyżej 4,5% do 18% alkoholu (z wyjątkiem piwa) została zaniżona o 99,50 zł oraz wartość sprzedaży napojów alkoholowych o zawartości powyżej 18% alkoholu została zaniżona o 7.311,69 zł, a łączne uszczuplenie należności publicznoprawnej z tego tytułu wyniosło 197,42 zł, skutkiem czego w dniu 10 listopada 2021 r. zostało wszczęte z urzędu postępowanie administracyjne w sprawie cofnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych.

Decyzją z [...] lutego 2022 r. Prezydent Miasta Łodzi cofnął zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych o zawartości do 4,5% alkoholu oraz piwa przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży, tj. w sklepie spożywczym usytuowanym w Łodzi przy ul. Łagiewnickiej 33 lok. 1U, wydane przez Prezydenta Miasta Łodzi w dniu [...] sierpnia 2017 r. Organ pierwszej instancji wskazał, że zebrany w sprawie materiał dowodowy daje podstawy do jednoznacznego stwierdzenia, iż w oświadczeniu o wartości sprzedaży napojów alkoholowych o zawartości do 4,5% alkoholu oraz piwa, o zawartości powyżej 4,5% do 18% alkoholu (z wyjątkiem piwa) oraz o zawartości powyżej 18% alkoholu za rok 2020 przedsiębiorca podał fałszywe dane - czyli dane nieprawdziwe. Zdaniem organu, w toku postępowania wyjaśniającego przedsiębiorca na wezwanie organu przedstawił kompletne dane obejmujące cały okres sprzedaży, mające potwierdzić wartości sprzedaży w przedmiotowym oświadczeniu. Jednakże po przeanalizowaniu i potwierdzeniu kompletności i spójności dokumentów ujawniono, iż stały one w sprzeczności z deklarowanymi wartościami sprzedaży napojów alkoholowych za rok 2020. W opinii organu zezwalającego, w omawianym przypadku nie można mówić o omyłce, ponieważ taka przykładowo może polegać na przestawieniu cyfr w liczbie, pominięciu lub wstawieniu dodatkowej cyfry w liczbie, nie zaś podaniu w oświadczeniu liczb stojących w sprzeczności z dokumentami mającymi je potwierdzić.

Na skutek wniesionego w terminie odwołania od powyższej decyzji, Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Łodzi zaskarżoną decyzją z dnia [...] kwietnia 2022 r., utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję organu pierwszej instancji. Organ odwoławczy podkreślił, że sam fakt nawet jednokrotnego złożenia oświadczenia zawierającego nieprawdziwe dane, rodzi po stronie organu administracji obowiązek wydania decyzji o cofnięciu zezwolenia (zezwoleń). W opinii organu odwoławczego nieświadomość naruszenia przepisów prawa i brak złej woli pozostają bez wpływu na skutek prawny naruszenia, a nieprzestrzeganie ustawowych warunków sprzedaży alkoholu zawsze skutkuje jednakowo: cofnięciem zezwolenia na sprzedaż alkoholu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny uwzględnił skargę skarżącego na powyższe rozstrzygnięcie, uznając ją za zasadną. Zdaniem Sądu Wojewódzkiego, na gruncie art. 18 ust. 10 pkt 5 u.w.t.p.a. nie każdy przypadek podania przez przedsiębiorcę niezgodnej z rzeczywistością wartości sprzedaży alkoholu dla celów wyliczenia opłaty rocznej uzasadnia zastosowanie sankcji w postaci cofnięcia zezwolenia na sprzedaż alkoholu. Wręcz przeciwnie, aby sankcja ta mogła być zastosowana podanie przez przedsiębiorcę niezgodnej z rzeczywistością wartości sprzedaży alkoholu musi mieć charakter kwalifikowany, jako przejaw przedstawienia fałszywych danych. Sytuacja taka będzie miała miejsce w przypadku świadomego wprowadzenia w błąd organu przez przedsiębiorcę co do wartości sprzedanego alkoholu, mimo posiadania wiedzy co do ich niezgodności ze stanem rzeczywistym. W ocenie WSA, na a gruncie kontrolowanej sprawy organy administracji publicznej stosując art. 18 ust. 10 pkt 5 u.w.t.p.a. w istocie utożsamił pojęcie "fałszywe dane", o których przepis ten stanowi, z "nieprawdziwymi danymi". Pojęcie, którym posłużył się ustawodawca w treści art. 18 ust. 10 pkt 5 u.w.t.p.a. "przedstawienie fałszywych danych w oświadczeniu o którym mowa w art. 11(1) ust. 4" nie może być utożsamiane z pojęciem "dane nieprawdziwe". Pojęcie fałszywe dane należy rozumieć, jako swego rodzaju kwalifikowaną postać nieprawidłowości. Nie można mówić o podaniu danych "fałszywych" w przypadku stwierdzenia, iż do podania nieprawdziwych danych doszło w wyniku omyłki, bądź przyjęcia wadliwej metody wyliczeń, jeżeli finalnie nie nastąpiło uszczuplenie budżetu gminy w zakresie wysokości należnej od przedsiębiorcy opłaty rocznej. Powyższe, zdaniem Sądu, oznacza co najmniej obowiązek organów administracji do przeprowadzenia we wskazanym zakresie badania oraz wyciągnięcia z niego prawidłowych wniosków - co jednak w tej sprawie nie nastąpiło, pomimo że organ I instancji nie przeczy, że przedsiębiorca mógł działać w nieświadomości podania błędnych danych. Przyjęte przez organy administracji błędne rozumienie pojęcia "fałszywych danych w oświadczeniu", którym posłużył się ustawodawca w treści art. 18 ust. 10 pkt 5 u.w.t.p.a. doprowadziło także do ograniczenia dokonanych ustaleń faktycznych wyłącznie do prostego stwierdzenia niezgodności z rzeczywistością danych zawartych w oświadczeniu strony skarżącej odnośnie wartości sprzedaży napojów alkoholowych w roku 2020. Ponadto znajdująca się w aktach sprawy dokumentacja potwierdzająca ilość sprzedanego alkoholu, która służyła dokonaniu czynności sprawdzających nie jest czytelna – częściowo są to bowiem nie potwierdzone za zgodność z oryginałem kserokopie dokumentów. Wprawdzie strona skarżąca nie kwestionuje tych dokumentów, niemniej jednak poczynione przez organy administracji ustalenia faktyczne powinny znajdować odzwierciedlenie w zgromadzonym i prawidłowo udokumentowanym w aktach sprawy materiale dowodowym.

W konsekwencji stwierdzonych uchybień sąd nie miał możliwości skontrolowania, czy organy administracji prawidłowo uznały niezgodność kwestionowanych danych z rzeczywistością. Wobec powyższego, z uwagi na uchybienia procesowe, jakich dopuściły się organy administracji publicznej, dalsza merytoryczna ocena zaskarżonej decyzji była przedwczesna, ponieważ organy nie rozważyły wszelkich istotnych okoliczności faktycznych sprawy.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniósł organ, zaskarżając go w całości oraz zarzucając mu naruszenie:

1. prawa materialnego:

a) art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 roku - Prawo o ustroju sądów administracyjnych przez niewłaściwe zastosowanie, gdyż dokonano oceny dowolnej, która to nie przystaje do stanu prawnego i wykroczono poza granice określone tą normą, co w konsekwencji doprowadziło do naruszenia zasady trójpodziału władzy poprzez zastąpienie ustawodawcy swoim orzecznictwem oraz naruszenia norm prawa materialnego w postaci art. 18 ust. 10 pkt 5 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi;

b) art. 18 ust. 10 pkt 5 w z zw. z art. 11(1) ust. 4 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, poprzez błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że przesłanka "fałszywego" charakteru złożonego oświadczenia, o którym mowa w art. 11(1) ust. 4 ww. ustawy odwołuje się do umyślności działania podmiotu zobowiązanego do złożenia oświadczenia, a w konsekwencji uznanie, że nie zaistniały przesłanki do cofnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych;

2. przepisów postępowania:

a) art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) p.p.s.a., bowiem istota niniejszej sprawy sprowadza się do błędnej wykładni prawa materialnego w postaci 18 ust. 10 pkt 5 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi;

b) art 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a.w związku z art. 7, art. 77 § 1, art. 80 k.p.a. przez błędne przyjęcie, że normy te zostały naruszone w stopniu uzasadniającym uchylenie decyzji ostatecznej, bowiem materiał dowodowy jest pełny i zebrany w sposób prawidłowy, jak i dokonano jego prawidłowej oceny, co znalazło swój wyraz w uzasadnieniach podjętych decyzji, zaś istota sprowadza się do wykładni norm prawa materialnego;

c) art. 141 § 4 w związku z art. 153 p.p.s.a. przez przedstawienie oceny prawnej niespójnej i lakonicznej w zakresie własnych rozważań, brak oceny zebranego materiału dowodowego oraz brak wykazania że uchybienia miały wpływ na wynik rozstrzygnięcia, a w konsekwencji związanie organów administracyjnych nietrafnymi wskazaniami co do dalszego postępowania, co nastąpiło wskutek pominięcia, w przeprowadzonej przez Sąd pierwszej instancji analizie sprawy, istotnych elementów stanu prawnego i faktycznego, w efekcie czego organy administracyjne zostały zobowiązane przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi do dokonywania ustaleń, które są irrelewantne z uwagi na błędy w wykładni prawa materialnego, tj. 18 ust. 10 pkt 5 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.

W związku z powyższym organ wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie skargi, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Łodzi oraz orzeczenie o kosztach postępowania. Organ zrzekł się przeprowadzenia rozprawy.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną, strona wniosła o oddalenie skargi kasacyjnej i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Skarga kasacyjna nie zawiera usprawiedliwionych podstaw.

Zgodnie z treścią art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (p.p.s.a.) postępowanie kasacyjne przed Naczelnym Sądem Administracyjnym podlega zasadzie związania granicami skargi kasacyjnej, chyba że zostaną stwierdzone podstawy, o których mowa w art. 183 § 2 lub art. 189 p.p.s.a. Granice skargi kasacyjnej są wyznaczone przez zakres zaskarżenia orzeczenia sądu pierwszej instancji oraz podniesione i poddane konkretyzacji podstawy kasacyjne. Zgodnie z treścią art. 174 p.p.s.a. skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach: 1) naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie; 2) naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Powyższe ustawowe podstawy kasacyjne wymagają od skarżącego kasacyjnie konkretyzacji poprzez sformułowanie tzw. zarzutów kasacyjnych.

Mając na względzie wskazane wyżej zasady postępowania kasacyjnego, wobec niestwierdzenia przyczyn nieważności postępowania sądowego oraz podstaw do zastosowania art. 189 p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny ograniczył rozpoznanie sprawy do weryfikacji zarzutów skargi kasacyjnej.

W pierwszej kolejności stwierdzono bezzasadność samodzielnych oraz złożonych zarzutów naruszenia przepisów postępowania sądowoadministracyjnego.

Pozbawiony uzasadnionych podstaw jest przede wszystkim zarzut naruszenia art. 141 § 4 w związku z art. 153 p.p.s.a. Zarzut ten został błędnie skonstruowany, albowiem z jego treści wynika, że autor skargi kasacyjnej podważa w istocie związanie kontrolowanych organów nieakceptowaną przez skarżący kasacyjnie organ wersją wykładni prawa materialnego w zakresie art. 18 ust. 10 pkt 5 u.w.t.p.a. Takie ujęcie powyższego zarzutu, pozbawione dodatkowo dostatecznej konkretyzacji w zakresie wyjaśnienia już w treści podstawy kasacyjnej, na czym polega wadliwość formalna uzasadnienia kontrolowanego wyroku oraz w jaki sposób narusza ona ustawowy standard sporządzenia prawidłowego uzasadnienia (art. 141 § 4 p.p.s.a.) w stopniu, który może mieć wpływ na wynik sprawy, skutkuje brakiem podstaw do merytorycznej kontroli kasacyjnej w tym zakresie. W szczególności nie są wystarczające ogólnikowe twierdzenia, że ocena prawna zaprezentowana przez Sąd pierwszej instancji jest "niespójna" lub "lakoniczna", albo że w rozważaniach Sądu brakuje "oceny zebranego materiału dowodowego" lub "wykazania, że uchybienia miały wpływ na wynik rozstrzygnięcia".

Formalnemu oddaleniu podlega także zarzut naruszenia art 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a. w związku z art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a. przez "błędne przyjęcie, że normy te zostały naruszone w stopniu uzasadniającym uchylenie decyzji ostatecznej, bowiem materiał dowodowy jest pełny i zebrany w sposób prawidłowy, jak i dokonano jego prawidłowej oceny, co znalazło swój wyraz w uzasadnieniach podjętych decyzji, zaś istota sprowadza się do wykładni norm prawa materialnego". Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza w tym zakresie, że autor skargi kasacyjnej nie dokonał koniecznej konkretyzacji formy i treści naruszenia przywołanych wzorców kontrolnych, jak również nie przedstawił stanowiska w przedmiocie postulowanej treści wykładni lub zastosowania powyższych wzorców. Należy przypomnieć w tym miejscu, że prawidłowe przytoczenie i sformułowanie podstaw kasacyjnych w formie weryfikowalnych zarzutów (art. 176 § 1 pkt 2 p.p.s.a.) powinno obejmować nie tylko wskazanie naruszonych przepisów oraz podanie sposobu ich naruszenia (art. 174 p.p.s.a.), lecz także musi zawierać konieczną konkretyzację tych podstaw przez powiązanie ich treści ze stanem prawnym i faktycznym sprawy w celu właściwego ukierunkowania kontroli kasacyjnej (zob. wyrok NSA z dnia 3 października 2023 r., sygn. akt II GSK 1926/22). Strona skarżąca kasacyjnie jest więc zobowiązana do szczegółowego określenia już w treści podstaw kasacyjnych sposobu i formy naruszenia przepisów prawa materialnego lub formalno-procesowego w płaszczyźnie twierdzeń skonkretyzowanych na tle poszczególnych elementów stanu faktycznego i stanu prawnego sprawy, a nie tylko w warstwie abstrakcyjnej odwołującej się ogólnie do wzorców kontrolnych. Wymóg ten jest szczególnie istotny w odniesieniu do podstawy z art. 174 pkt 2) p.p.s.a. w zakresie, w jakim skarga kasacyjna zarzuca naruszenie przepisów postępowania administracyjnego (w istocie przez błędną ocenę legalności ich wykładni lub zastosowania) lub postępowania sądowoadministracyjnego. W takim przypadku nie jest wystarczające ogólne wskazanie w ramach podstawy kasacyjnej (art. 176 § 1 pkt 2 p.p.s.a.) naruszenia wybranych przepisów k.p.a. (np. art. 7, 77 § 1 i art. 80 k.p.a.) bez powiązania – w opisie samej podstawy – tego naruszenia z konkretnymi okolicznościami faktycznymi lub prawnymi stanu sprawy, które zostały pominięte lub błędnie ocenione przez Sąd pierwszej instancji. Nie jest także uprawnione uzupełnianie podstaw kasacyjnych w części skargi kasacyjnej przeznaczonej na zamieszczenie ich uzasadnienia. Uzasadnienie podstaw jest odrębnym elementem skargi kasacyjnej, które ma zawierać argumentację przemawiającą – w ocenie strony skarżącej kasacyjnie – za prawidłowością stanowiska zajętego w ramach przytoczonych podstaw kasacyjnych, natomiast nie powinno służyć jako miejsce konkretyzacji lub uzupełniania podstaw kasacyjnych.

Ostatni zarzut naruszenia prawa procesowego w zakresie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) p.p.s.a. w zw. art. 18 ust. 10 pkt 5 u.w.t.p.a. został z kolei oddalony w następstwie stwierdzenia bezzasadności zawartego w nim zarzutu naruszenia prawa materialnego, albowiem zarzuty naruszenia normy odniesienia w części regulującej podstawy orzekania sądu administracyjnego – jako zarzuty konsekwencyjne (wynikowe) – nie podlegają samodzielnemu rozpatrzeniu bez uprzedniej oceny prawidłowości wykładni lub zastosowania administracyjnej normy dopełnienia.

W drugiej kolejności, zgodnie z obowiązującym schematem rozpoznawania skarg kasacyjnych przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, ocenie poddano więc zarzuty naruszenia prawa materialnego, stwierdzając ich bezzasadność.

Przede wszystkim nie jest uzasadniony zasadniczy zarzut naruszenia art. 18 ust. 10 pkt 5 w zw. z art. 11(1) ust. 4 u.w.t.p.a. przez błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że przesłanka "fałszywego" charakteru złożonego oświadczenia, o którym mowa w art. 11(1) ust. 4 ww. ustawy, odwołuje się do umyślności działania podmiotu zobowiązanego do złożenia oświadczenia.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 10 pkt 5 u.w.t.p.a. odpowiednie zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych podlega cofnięciu w przypadku przedstawienia fałszywych danych w oświadczeniu, o którym mowa w art. 11(1) ust. 4 ww. ustawy, a więc w oświadczeniu przedsiębiorcy, prowadzącego sprzedaż napojów alkoholowych, o wartości sprzedaży poszczególnych rodzajów napojów alkoholowych w punkcie sprzedaży w roku poprzednim. Niewątpliwie pojęcie fałszywych danych odwołuje się co najmniej pośrednio do przesłanki umyślności działania lub zaniechania osoby składającej rozważane oświadczenie (por. np. wyrok NSA z dnia 31 marca 2016 r., II GSK 2398/14, LEX nr 2037108; wyrok NSA z dnia 16 marca 2017 r., II GSK 1581/15, LEX nr 2435189), jednak nie oznacza to, że w każdym przypadku konieczne jest wykazanie, że osoba ta działała z zamiarem bezpośrednim lub ewentualnym wprowadzenia w błąd właściwego organu. Stwierdzenie realizacji warunku "przedstawienia fałszywych danych w oświadczeniu" wymaga natomiast uwzględnienia, powiązania oraz łącznej oceny przesłanek nie tylko podmiotowych (związanych z celem złożenia oświadczenia o określonej treści), lecz także przedmiotowych i konsekwencyjnych związanych z okolicznościami i skutkami złożenia oświadczenia wskazanego w art. 11(1) ust. 4. Szczególnie istotne w tym kontekście są skutki złożenia oświadczenia niezgodnego z rzeczywistym stanem rzeczy (w zakresie wartości sprzedaży poszczególnych rodzajów napojów alkoholowych w punkcie sprzedaży w roku poprzednim) dla wymiaru opłaty za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych (art. 11(1) ust. 1 w zw. z art. 18 ust. 3 u.w.t.p.a. – por. np. wyrok NSA z dnia 31 marca 2016 r., II GSK 2423/14, LEX nr 2037114). W związku z powyższym, należy przyjąć, że znamię umyślności – w zakresie przedstawienia w oświadczeniu niezgodnej z prawdą wartości sprzedaży poszczególnych rodzajów napojów alkoholowych w punkcie sprzedaży w roku poprzednim – wymaga szerszej relatywizacji na tle całokształtu okoliczności złożenia wadliwego oświadczenia oraz jego wpływu na zaniżenie wysokości opłaty za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. Tylko tak przeprowadzona ocena rozważanej przesłanki spełnia konstytucyjne standardy wykładni i stosowania sankcji administracyjnych, szczególnie na tle zasad proporcjonalności oraz zaufania do państwa i porządku prawnego, a także – jak w przedmiotowej sprawie – zasady wolności działalności gospodarczej. Wszelki automatyzm sankcji lub ich nieproporcjonalne zastosowanie są na tle rozważanej regulacji materialnoprawnej niedopuszczalne.

Odnosząc powyższe ustalenia interpretacyjne do stanu faktycznego przedmiotowej sprawy, trzeba podzielić ocenę prawną Sądu Wojewódzkiego, który uwzględniając łączną wartość (197,42 zł) narażenia na uszczuplenie opłat za korzystanie z trzech zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych (do 4,5% zawartości alkoholu oraz na piwo; powyżej 4,5% do 18% zawartości alkoholu, z wyjątkiem piwa; powyżej 18% zawartości alkoholu), ujawnione w toku postępowania okoliczności przedstawienia w oświadczeniu skarżącego niezgodnych z rzeczywistym stanem wartości sprzedaży napojów alkoholowych określonych kategorii (w tym możliwość popełnienia omyłki obliczeniowej lub technicznej) oraz fakt niezwłocznego uiszczenia brakującej należności po ujawnieniu stwierdzonych błędów, końcowo uznał, że kontrolowane organy nie wykazały realizacji podstawy cofnięcia zezwolenia, o której mowa w art. 18 ust. 10 pkt 5 u.w.t.p.a.

Oddaleniu podlega także – jako pozbawiony podstaw na tle pozostałych zarzutów naruszenia prawa materialnego i formalnego – zarzut naruszenia art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 roku - Prawo o ustroju sądów administracyjnych przez dokonanie dowolnej oceny legalności kontrolowanych decyzji. Pozbawiony w sposób oczywisty zasadności jest wreszcie pogląd, że zgodna z zasadami konstytucyjnymi sądowoadministracyjna wykładnia regulacji ustawowej o charakterze sankcyjnym mogłaby prowadzić do "naruszenia zasady trójpodziału władzy poprzez zastąpienie ustawodawcy swoim orzecznictwem".

W tym stanie rzeczy, Naczelny Sąd Administracyjny – działając na podstawie art. 184 p.p.s.a. – orzekł o oddaleniu skargi kasacyjnej, pozostawiając bez rozpoznania wniosek pełnomocnika strony skarżącej o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego ze względu na złożenie odpowiedzi na skargę kasacyjną z uchybieniem terminu, o którym mowa w art. 179 zd. 1 p.p.s.a.