Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Andrzej Góraj, Sędziowie WSA Ewa Marcinkowska, Janusz Walawski (spr.), Protokolant specjalista Joanna Głowala, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 listopada 2017 r. sprawy ze skargi K. G. na decyzję Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] marca 2015 r. nr [...] w przedmiocie skreślenia z listy aplikantów II rocznika aplikacji sędziowskie oddala skargę

Decyzją z dnia [...] marca 2015 r. nr [...] Minister Sprawiedliwości, na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267, z późn. zm.) – zwanej dalej K.p.a., w zw. z art. 41 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury (Dz. U. z 2012 r. poz. 1230, z póź.zm.), zwanej dalej "u.k.s.s.p.", po rozpatrzeniu odwołania K. G. (zwanej dalej skarżącą) utrzymał w mocy decyzję Dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury z dnia [...] grudnia 2014 r. nr [...] o skreśleniu skarżącej z listy aplikantów II rocznika aplikacji sędziowskiej.

Decyzja została podjęta w następującym stanie faktycznym i prawnym:

K. G. po ukończeniu w dniu [...] listopada 2011 r. aplikacji ogólnej zgłosiła zamiar kontynuowania szkolenia na aplikacji sędziowskiej. Dyrektor Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury decyzją z dnia [...] stycznia 2012 r. nr [...], przyjął skarżącą na aplikację sędziowską. Aplikacja ta trwała 48 miesięcy i składała się z dwóch etapów: 30-miesięcznego okresu zajęć szkoleniowych i praktyk, kończącego się egzaminem sędziowskim oraz 18-miesięcznego stażu odbywanego na stanowisku referendarza sądowego. Skarżącą odbywa aplikację sędziowską zgodnie z przepisami ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury oraz ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1071) znoszącej staż referendarski.

Skarżąca odbyła wraz z aplikantami II rocznika aplikacji sędziowskiej wszystkie zajęcia szkoleniowe i praktyki przewidziane w programie aplikacji oraz uzyskała pozytywne oceny ze wszystkich sprawdzianów oraz praktyk. Została dopuszczona do egzaminu sędziowskiego, który złożyła w dniach [...] i [...] lipca oraz [...] sierpnia 2014 r., uzyskując łącznie [...] pkt i ocenę dobrą. Liczba uzyskanych z egzaminu punktów pozwoliła na umieszczenie jej na [...] miejscu listy rankingowej ogłoszonej przez Dyrektora Krajowej Szkoły w Biuletynie Informacji Publicznej w dniu 14 sierpnia 2014 r. Na liście tej znalazło się 100 aplikantów.

Minister Sprawiedliwości przekazał Dyrektorowi Krajowej Szkoły wykaz stanowisk referendarzy sądowych przeznaczonych dla aplikantów II rocznika aplikacji sędziowskiej. Wykaz ten został przekazany aplikantom pocztą elektroniczną w dniu 14 sierpnia 2014 r. oraz ogłoszony na strome internetowej Krajowej Szkoły w zakładce "Aplikacje i egzaminy - aplikacja sędziowska - 2012 - Komunikaty i informacje" w dniu 18 sierpnia 2014 r. Aplikanci zostali poinformowani o trybie rekrutacji i wezwani do złożenia list wyboru sądów.

Skarżąca przesłała listę wyboru z dnia [...] sierpnia 2014 r., w której wskazała Sąd Rejonowy dla [...] i Sąd Rejonowy dla [...] oraz sądy nie ujęte w wykazie Ministra Sprawiedliwości, tj. Sąd Rejonowy dla [...] i Sąd Rejonowy dla [...]. Na stanowiska referendarzy sądowych w Sądzie Rejonowym dla [...] oraz w Sądzie Rejonowym dla [...] zostały skierowane osoby umieszczone na liście rankingowej wyżej od skarżącej. Nadto, skarżąca nie stawiła się w dniu wyznaczonym na rekrutację i nie ustanowiła pełnomocnika. W trakcie rekrutacji w dniu [...] września 2014 r. Dyrektor Krajowej Szkoły skierował K. G. do odbycia stażu na stanowisku referendarza sądowego w Sądzie Rejonowym w W.

Prezes Sądu Apelacyjnego we W. w piśmie z dnia [...] października 2014 r. poinformował Dyrektora Krajowej Szkoły, że skarżąca nie zgłosiła się w celu odebrania aktu mianowania na stanowisko referendarza sądowego w Sądzie Rejonowym w W. i nie rozpoczęła odbywania stażu.

Powyższa okoliczność stanowiła podstawę wszczęcia wobec skarżącej postępowania administracyjnego w sprawie skreślenia jej z listy aplikantów aplikacji sędziowskiej na podstawie art. 41 ust. 1 pkt 8 u.k.s.s.p. oraz wezwania jej do złożenia, zgodnie z art. 41 ust. 3 u.k.s.s.p., wyjaśnień dotyczących przyczyn nieprzystąpienia do odbywania stażu.

Skarżąca w wyjaśnieniach złożonych w piśmie z dnia [...] grudnia 2014 r. zarzuciła bezprawne wszczęcie postępowania w sprawie skreślenia jej z listy aplikantów. Stwierdziła, że okoliczności faktyczne i obowiązujące przepisy nie dają jakichkolwiek podstaw do zainicjonowana postępowania w sprawie skreślenia jej z listy aplikantów. Jej zdaniem w sprawie nie została spełniona przesłanka nierozpoczęcia przez nią odbywania stażu jako przesłanka skreślenia aplikanta z listy, skoro nie wyrażała i nie wyraża zgody na zatrudnienie jej w Sądzie Rejonowym w W. Jej zdaniem Dyrektor Krajowej Szkoły z rażącym naruszeniem prawa skierował ją do odbycia stażu w Sądzie Rejonowym w W. pismem z dnia [...] września 2014 r., wbrew jej woli i akt ten został przez nią zaskarżony do Ministra Sprawiedliwości.

Od ww. pisma Dyrektora Krajowej Szkoły skarżąca wniosła w dniu [...] września 2014 r. odwołanie do Ministra Sprawiedliwości stwierdzając, że pismo to jest decyzją administracyjną, na mocy której została skierowana do odbycia stażu wbrew swojej woli. W konkluzji wniosła o zmianę wydanej decyzji i skierowanie jej do odbycia stażu na stanowisku referendarza sądowego w jednym ze wskazanych przez nią sądów rejonowych w okręgu Sądu Okręgowego w W. Minister Sprawiedliwości postanowieniem z dnia [...] września 2014 r. nr [...], stwierdził niedopuszczalność wniesionego odwołania wskazując, że pismo Dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury z dnia [...] września 2014 r. nie ma charakteru decyzji administracyjnej, lecz stanowi jedynie informację o wyznaczonym dla skarżącej miejscu odbywania stażu na stanowisku referendarza sądowego. Z kolei skierowanie aplikanta na staż w trybie art. 35 ust. 1 u.k.s.s.p. w brzmieniu sprzed nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury oraz ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych ma charakter czynności technicznej, od której ustawodawca nie przewidział możliwości wniesienia odwołania. Od postanowienia Ministra Sprawiedliwości K. G. wywiodła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wnosząc o stwierdzenie nieważności zaskarżonego postanowienia, ewentualnie o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy Ministrowi Sprawiedliwości do ponownego rozpoznania. Minister Sprawiedliwości nie podzielając stanowiska skarżącej wniósł o oddalenie skargi. Termin rozpoznania skargi skarżącej na postanowienie Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] września 2014 r. w sprawie o sygn. akt II SA/Wa 2310/14, został wyznaczony przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na dzień 24 marca 2015 r.

Ponadto skarżąca w wyjaśnieniach złożonych w piśmie z dnia [...] grudnia 2014 r., kwestionując skierowanie jej przez Dyrektora Krajowej Szkoły do odbycia stażu referendarskiego w Sądzie Rejonowym w W. wskazała, że zaskarżyła również decyzję komisji egzaminacyjnej z dnia [...] sierpnia 2014 r. o przyznaniu jej oceny dobrej z egzaminu sędziowskiego. Pismem z dnia [...] sierpnia 2014 r. skarżąca zakwestionowała wyniki przeprowadzonego egzaminu i wniosła o zmianę oceny z tego egzaminu na celującą. Minister Sprawiedliwości pismem z dnia [...] września 2014 r. nr [...], poinformował skarżącą o niemożliwości potraktowania złożonego przez nią pisma jako odwołania, bowiem obowiązujące unormowania prawne, w tym zarówno przepisy ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, jak i przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 marca 2011 r. w sprawie przeprowadzania egzaminu sędziowskiego i prokuratorskiego (Dz. U. nr 54, poz. 283) nie przewidują możliwości wniesienia środka odwoławczego od wyników egzaminu sędziowskiego. Ponadto ustawodawca w sposób enumeratywny wymienił w u.k.s.s.p. rodzaje spraw, w których Dyrektor Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury posiada uprawnienie do wydawania decyzji administracyjnych. Przepisy regulujące kwestie związane z egzaminem sędziowskim (art. 32-34 u.k.s.s.p.) nie wskazują wprost na to, aby materia, której dotyczą, miała zostać rozstrzygnięta w formie decyzji administracyjnej. Od powyższego stanowiska Ministra Sprawiedliwości skarżąca również wywiodła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wnosząc o stwierdzenie nieważności zaskarżonego postanowienia, ewentualnie o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy Ministrowi Sprawiedliwości do ponownego rozpoznania. Minister Sprawiedliwości nie podzielając stanowiska skarżącej wniósł o oddalenie skargi. Termin rozpoznania skargi K. G. na postanowienie Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] września 2014 r., w sprawie o sygn. akt II SA/Wa 2309/14, został wyznaczony przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na dzień 24 marca 2015 r.

Decyzją z dnia [...] grudnia. 2014 r. nr [...], Dyrektor Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury skreślił skarżącą z listy aplikantów II rocznika aplikacji sędziowskiej. Przyczyną skreślenia było nierozpoczęcie przez nią odbywania stażu referendarskiego. W ocenie Dyrektora Krajowej Szkoły nieprzystąpienie przez skarżącą do odbywania stażu jest równoznaczne z odmową realizowania aplikacji zgodnie z obowiązującymi przepisami. Brak zgody na nawiązanie stosunku pracy przez skarżącą nie stanowił przeszkody do skreślenia jej z listy aplikantów.

W piśmie z dnia [...] stycznia 2015 r., które wpłynęło do Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury w dniu [...] lutego 2015 r., skarżącą wniosła odwołanie od powyższego rozstrzygnięcia. Zaskarżonej decyzji zarzuciła naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 41 ust. 1 pkt 8 u.k.s.s.p. przez błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu, że skarżąca nie rozpoczęła odbywania stażu referendarskiego. Uzasadniając swoje stanowisko skarżąca wskazała, że nie wyrażała i nie wyraża zgody na zatrudnienie jej w Sądzie Rejonowym w W. Jej zdaniem Dyrektor Krajowej Szkoły kierując ją do odbycia stażu referendarskiego w Sądzie Rejonowym w W., wbrew jej woli, rażąco naruszył prawo materialne, tj. art. 2, art. 7, art. 8 ust. 2, art. 52 ust. 1 i 3, art. 65 ust. 1, art. 87, art. 92 Konstytucji RP, art. 35 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 u.k.s.s.p., art. 153a ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 133), art. 4 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, art. 2 Protokołu nr 4 do tej Konwencji, § 8 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 6 października 2011 r. w sprawie odbywania aplikacji ogólnej, sędziowskiej i prokuratorskiej (Dz. U. z 2011 r. nr 217, poz. 1292) oraz art. 10 § 1 k.p. i art. 61 k.c.

W konkluzji skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i umorzenie postępowania w sprawie skreślenia jej z listy aplikantów aplikacji sędziowskiej.

Minister Sprawiedliwości nie podzielił jednak argumentów skarżącej, uznając, że zaskarżona decyzja odpowiada prawu, a zarzuty podniesione w odwołaniu nie ujawniły wad tego rodzaju, które uzasadniałyby jej uchylenie i umorzenie postępowania w sprawie skreślenia z listy aplikantów aplikacji sędziowskiej.

Podstawę materialnoprawną zaskarżonej decyzji Dyrektora Krajowej Szkoły z dnia [...] grudnia 2014 r. stanowił przepis art. 41 ust. 1 pkt 8 u.k.s.s.p. Postępowanie rekrutacyjne aplikantów II rocznika aplikacji sędziowskiej na stanowiska referendarzy sądowych zostało przeprowadzone zgodnie z art. 35 ust. 1 u.k.s.s.p., § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie odbywania aplikacji ogólnej, sędziowskiej i prokuratorskiej i zarządzeniem Dyrektora Krajowej Szkoły z dnia [...] sierpnia 2013 r. nr [...] w sprawie określenia szczegółowych zasad wyboru miejsca odbywania stażu w ramach aplikacji sędziowskiej.

Organ odwoławczy wyjaśnił, że ponieważ skarżąca nie dokonała skutecznego wyboru miejsca odbywania stażu, Dyrektor Krajowej Szkoły, zgodnie z § 5 wyżej wymienionego zarządzenia, po dokonaniu wyboru przez wszystkich innych aplikantów, zasadnie wskazał skarżącej miejsce odbywania stażu. Niezgłoszenie się skarżącej do Prezesa Sądu Apelacyjnego we W. w celu odebrania aktu mianowania jej na stanowisko referendarza sądowego i odmowa podjęcia pracy we wskazanym sądzie rejonowym oznaczało, że aplikantka nie podjęła stażu referendarskiego. Zostały zatem spełnione przesłanki z art. 41 ust. 1 pkt 8 u.k.s.s.p., obligujące Dyrektora Krajowej Szkoły do wydania decyzji o skreśleniu skarżącej z listy aplikantów II rocznika aplikacji

sędziowskiej.

Kwestią mającą znaczenie w niniejszej sprawie, w odniesieniu do uzasadnienia odwołania skarżącej i kwestionowania przez nią wydania zaskarżonej decyzji, jest charakter prawny dokonanego przez Dyrektora Krajowej Szkoły skierowania skarżącej do odbycia stażu na stanowisku referendarza sądowego. Skierowanie to zostało dokonane na podstawie art. 35 ust. 1 u.k.s.s.p. stosowanego w niniejszej sprawie w związku z art. 3 ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury oraz ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych.

Art. 35 ust. 1 .u.k.s.s.p. sprzed nowelizacji stanowił, że w terminie 30 dni od dnia złożenia egzaminu sędziowskiego z wynikiem pozytywnym, Dyrektor Krajowej Szkoły kieruje aplikanta do odbycia stażu na stanowisku referendarza sądowego (...). Z kolei staż referendarski jest częścią aplikacji sędziowskiej, o czym przesądzała treść art. 31 ust. 2 .u.k.s.s.p. stanowiącego, że w ramach aplikacji sędziowskiej aplikanci odbywają w okresie 30 miesięcy zajęcia w Krajowej Szkole i praktyki zgodnie z programem aplikacji, a w okresie kolejnych 18 miesięcy staż na stanowisku referendarza sądowego, zgodnie z programem aplikacji (...). W myśl art. 31 ust. 3 d.u.k.s.s.p. w okresie stażu aplikant aplikacji sędziowskiej zostaje zatrudniony na stanowisku referendarza sądowego na czas nieokreślony.

Analiza powyższych uregulowań doprowadziła organ odwoławczy do wniosku, że skierowanie aplikanta na staż referendarski jest aktem administracyjnym, czyli władczym, jednostronnym oświadczeniem woli podmiotu administrującego, określającym sytuację prawną konkretnie wskazanego adresata w indywidualnie oznaczonej sprawie. Adresatem tego aktu jest aplikant aplikacji sędziowskiej, a więc podmiot będący użytkownikiem zakładu administracyjnego, jakim jest Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury. Realizacja zadań związanych z prowadzeniem aplikacji sędziowskiej wymaga pewnego władztwa kierownictwa placówki nad jego użytkownikami (aplikantami), zaś skierowanie aplikanta na staż referendarski jest jedną z form realizacji tego władztwa i znajduje oparcie tak w powołanych powyżej unormowaniach prawnych, jak i w potrzebach procesu dydaktycznego określonego programem aplikacji.

Akt ten ma charakter aktu wewnętrznego, bowiem jest wydawany w sferze wewnętrznej podmiotu administrującego i kierowany do aplikanta jako podmiotu znajdującego się w sferze podległości służbowej względem podmiotu wydającego ten akt. Następstwem dokonania aktu skierowania aplikanta do odbycia stażu jest kolejna czynność Dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa - wniosek przedstawiany prezesowi sądu apelacyjnego o mianowanie na stanowisko referendarza sądowego w sądzie wskazanym we wniosku, zgodnie z § 8 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 6 października 2011 r. w sprawie odbywania aplikacji ogólnej, sędziowskiej i prokuratorskiej.

Organ odwoławczy dodał też, że akt administracyjny skierowania na staż referendarski jest adresowany do aplikanta jako podmiotu podporządkowanego służbowo Dyrektorowi Krajowej Szkoły w zakresie władztwa, jakie przysługuje kierownikowi zakładu administracyjnego nad jego użytkownikiem, dotyczy sfery wewnętrznej działalności tej instytucji związanej z prowadzeniem aplikacji sędziowskiej. Z uwagi na powyższe akt ten nie stanowi decyzji administracyjnej.

Organ odwoławczy wskazał również, że w przepisach u.k.s.s.p. brak jest podstawy prawnej do wydania przez Dyrektora decyzji administracyjnej w przedmiocie skierowania aplikanta do odbywania stażu na stanowisku referendarza sądowego. Ustawodawca w sposób enumeratywny wymienił w tej ustawie rodzaje spraw, w których Dyrektor Krajowej Szkoły posiada uprawnienie do wydawania decyzji administracyjnych. Przepis art. 35 ust. 1 u.k.s.s.p. nie wskazuje wprost na to, aby materia, której dotyczy, miała zostać rozstrzygnięta w formie decyzji administracyjnej.

Z kolei tryb, w jakim następuje kierowanie aplikantów na staż referendarski, został unormowany w wydanym na podstawie art. 52 pkt 2 u.k.s.s.p. rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 6 października 2011 r. w sprawie odbywania aplikacji ogólnej, sędziowskiej i prokuratorskiej (Dz. U. nr 217, poz. 1292). W myśl § 8 tego rozporządzenia, aplikant odbywa staż na stanowisku referendarza sądowego, ujętym w "wykazie stanowisk referendarzy sądowych przeznaczonych dla aplikantów aplikacji sędziowskiej kierowanych do odbycia stażu", przedstawionym przez Ministra Sprawiedliwości. Aplikantowi przysługuje prawo wyboru miejsca odbywania stażu według kolejności na liście rankingowej, zaś o kolejności na tej liście decyduje suma punktów uzyskanych na egzaminie sędziowskim. W wypadku jednakowej liczby punktów uzyskanych przez dwóch lub więcej aplikantów o pierwszeństwie wyboru miejsca odbywania stażu decyduje suma punktów uzyskanych z zaliczonych sprawdzianów w trakcie aplikacji sędziowskiej. Dyrektor Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury kierując aplikanta na staż przedstawia prezesowi właściwego sądu apelacyjnego wniosek o jego mianowanie na stanowisko referendarza sądowego w sądzie wskazanym w tym wniosku.

Dyrektor Krajowej Szkoły zarządzeniem z dnia [...] sierpnia 2013 r. nr [...] w sprawie określenia szczegółowych zasad wyboru miejsca odbywania stażu w ramach aplikacji sędziowskiej doprecyzował tryb, w jakim następuje dokonywanie wyboru przez aplikantów miejsca odbywania stażu. Wybór ten jest dokonywany podczas rekrutacji przeprowadzanej w obecności wszystkich uprawnionych aplikantów, na którą każdy aplikant ma obowiązek stawić się osobiście albo przez pełnomocnika umocowanego pisemnym pełnomocnictwem (§ 3 pkt 1 zarządzenia).

Dokonanie wyboru miejsca stażu odbywa się w drodze ustnego oświadczenia aplikanta lub jego pełnomocnika, obejmującego wskazanie sądu ujętego w wykazie. Oświadczenia są odbierane od każdego z obecnych na rekrutacji zgodnie z kolejnością umieszczenia na liście rankingowej (§ 4 ust. 2 zarządzenia).

W przypadku, aplikanta, który nie złożył oświadczenia w sposób powyżej wskazany, wybór miejsca odbywania stażu następuje w trybie § 4 ust. 4 zarządzenia, zaś w stosunku do aplikanta który nie złożył oświadczenia i nie ma podstaw do zastosowania uregulowania przewidzianego w § 4 ust. 4 zarządzenia, zgodnie z § 5 zarządzenia Dyrektor Krajowej Szkoły kieruje do miejsca odbywania stażu, które pozostało wolne po dokonaniu, w trybie § 4 tego zarządzenia wyboru przez innych aplikantów.

Minister Sprawiedliwości podkreślił, że powyższe zarządzenie jest wewnętrznym aktem normatywnym wydanym przez Dyrektora Krajowej Szkoły na podstawie upoważnienia zawartego w art. 15 ust. 1 i ust. 2 pkt 11 u.k.s.s.p. i ma moc obowiązującą tylko wobec podmiotów jemu podległych, w szczególności wobec aplikantów jako użytkowników zakładu administracyjnego. Pierwszy z wymienionych przepisów umocowuje Dyrektora Krajowej Szkoły do kierowania działalnością tego zakładu administracyjnego, drugi zaś stanowi podstawę do wydawania zarządzeń o charakterze porządkowym, do której to kategorii zarządzeń należy zaliczyć wspomniane powyżej. Przepisy tego zarządzenia precyzują i porządkują sposób realizacji uprawnienia aplikantów do wyboru miejsca odbywania stażu.

W ocenie organu odwoławczego skarżąca, podnosząc w uzasadnieniu odwołania, że podstawę skierowania aplikanta na staż stanowią przepisy zarządzenia Dyrektora Krajowej Szkoły, nie dostrzegła jednak, że w analizowanym przypadku podstawę prawną umocowującą Dyrektora Krajowej Szkoły do wydania aktu administracyjnego w powyższym przedmiocie stanowi norma ustawowa, wyrażona w art. 35 ust. 1 .u.k.s.s.p.

Przepisy zawarte w zarządzeniu Dyrektora Krajowej Szkoły z dnia [...] sierpnia 2013 r. nr [...] w sprawie określenia szczegółowych zasad wyboru miejsca odbywania stażu w ramach aplikacji sędziowskiej mają jedynie charakter porządkowy, określają sposób procedowania przy dokonywania wyboru przez aplikantów miejsca odbywania stażu. Przesądza to o nietrafności wskazanego zarzutu skarżącej.

Dodatkowo organ odwoławczy podkreślił, że skarżąca nie zastosowała się do obowiązku nałożonego na nią w § 3 ust. 1 wskazanego powyżej zarządzenia, tj. ani nie stawiła się na rekrutację, ani też nie ustanowiła pełnomocnika w celu przekazania oświadczenia o wyborze miejsca odbywania stażu. W tej sytuacji Dyrektor Krajowej Szkoły skierował ją na staż na jedno z miejsc, które pozostały po dokonaniu wyboru przez innych aplikantów, stosownie do przepisu § 5 wskazanego zarządzenia.

Skoro oświadczenie skarżącej o wyborze miejsca odbywania stażu zostało przesłane za pośrednictwem poczty, zaś w wiążącym ją jako użytkownika zakładu administracyjnego zarządzeniu porządkowym zostało wyraźnie wskazane, że w celu złożenia oświadczenia wymagana jest obecność osobista lub obecność ustanowionego w tym celu pełnomocnika, to przy dokonywaniu wyboru miejsca stażu nie było podstaw do uwzględnienia stanowiska skarżącej zawartego w nadesłanym piśmie. Wymaga podkreślenia, że przeprowadzenie procedury kierowania aplikantów na staż zgodnie z wymaganiami § 8 powołanego rozporządzenia, wymaga w praktyce, żeby podczas rekrutacji zostały złożone oświadczenia wszystkich aplikantów. Wymaganie to wnika z tego, że oświadczenia te muszą być składane w kolejności wynikającej z listy rankingowej, a dokonanie wyboru miejsca stażu przez osoby znajdujące się na wyższej pozycji na tej liście wpływa na możliwość dokonania wyboru przez pozostałych.

W sytuacji więc nadesłania przez skarżącą oświadczenia za pośrednictwem poczty wskazującego preferowane przez nią miejsca odbywania stażu, które nie były już dostępne po dokonaniu wyboru przez innych uprawnionych z pierwszeństwem przed skarżącą, Dyrektor Krajowej Szkoły nie miał innej możliwości jak wyznaczyć jej miejsce odbywania stażu w oparciu o treść § 5 zarządzenia porządkowego.

Z uwagi na powyższe nie ma racji skarżąca dopatrując się w działaniu Dyrektora Krajowej Szkoły naruszenia art. 61 k.c.

Twierdzenia skarżącej, że Dyrektor Krajowej Szkoły, kierując aplikanta do odbycia stażu, powinien stosować przepisy art. 52 ust. 1 i 3 Konstytucji RP, art. 65 ust. 1 Konstytucji, art. 4 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, art. 2 Protokołu nr 4 do tej Konwencji oraz oświadczenie woli aplikanta, co do wyboru miejsca zamieszkania i miejsca pracy, również nie zasługują na uwzględnienie. Skarżąca jako użytkownik zakładu administracyjnego - aplikant Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury - ma pełną możliwość rozwiązania więzi prawnych wiążących ją z tym zakładem w sytuacji, kiedy nie akceptuje reguł obowiązujących ją jako aplikanta, zawartych zarówno w przepisach powszechnie obowiązujących (u.k.s.s.p. i rozporządzeniu), jak też w przepisach wewnętrznych aktów normatywnych wydawanych na podstawie art. 15 ust. 1 oraz art. 15 ust. 2 pkt 11 u.k.s.s.p., a także w wewnętrznym akcie administracyjnym wydanym na podstawie art. 35 ust. 1 u.k.s.s.p. jakim jest skierowanie do odbycia stażu na stanowisku referendarza sądowego. Dlatego też w niniejszej organ odwoławczy nie doszukał się naruszenia przysługujących skarżącej wolności wyboru miejsca zamieszkania oraz miejsca pracy.

Minister Sprawiedliwości wskazał nadto, że skarżąca, decydując się na odbywanie aplikacji sędziowskiej na zasadach przewidzianych w obowiązujących przepisach, mogła i powinna była się liczyć z tym, że stosownie do wyników osiągniętych na egzaminie sędziowskim może zostać skierowana do odbycia stażu w miejscu, które nie będzie uwzględniało jej aktualnych oczekiwań.

Organ podkreślił również, że skarżąca w każdym czasie ma możliwości zrezygnowania z kontynuowania szkolenia na aplikacji sędziowskiej, nie ma też przymusu podjęcia zatrudnienia, o którym wspomina w odwołaniu.

Za bezzasadne Minister Sprawiedliwości uznał także stanowisko skarżącej, w odniesieniu do § 8 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 6 października 2011 r. w sprawie odbywania aplikacji ogólnej, sędziowskiej i prokuratorskiej, że tworzona przez Ministra Sprawiedliwości na podstawie tego przepisu pula etatów referendarskich przeznaczonych na potrzeby stażu referendarskiego winna uwzględniać oświadczenia woli aplikantów co do wyboru miejsca zamieszkania i miejsca pracy. Zdaniem skarżącej nieuwzględnianie oświadczenia woli aplikantów co do wyboru miejsca zamieszkania i miejsca pracy godzi w prawa obywatelskie zagwarantowane art. 52 ust. 1 i 3, art. 65 ust. 1 Konstytucji RP, art. 4 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, art. 2 Protokołu nr 4 do tej Konwencji oraz uchybia zasadom określonym w art. 7 i art. 92 Konstytucji RP z zw. z art. 52 pkt 2 u.k.s.s.p.

Minister Sprawiedliwości przygotowując wykaz stanowisk referendarzy sądowych przeznaczonych dla aplikantów aplikacji sędziowskiej kierowanych do odbycia stażu nie ma obowiązku uwzględniać ich preferencji co do wyboru miejsca jego odbywania, a obowiązujące unormowania prawne obowiązku takiego nie przewidują.

Etaty na potrzeby stażu referendarskiego są uzyskiwane po uprzednim ich zwolnieniu na drodze naturalnego ruchu kadrowego, przez wstrzymywanie rekrutacji na te stanowiska w trybie konkursowym. Jedynie część etatów przeznaczonych na potrzeby stażu stanowią etaty nowo utworzone.

Minister Sprawiedliwości, przydzielając etaty referendarskie na potrzeby aplikantów, jest związany treścią art. 153 b ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, który nakazuje przydzielać nowe stanowiska referendarza sądowego poszczególnym sądom przy uwzględnieniu potrzeby racjonalnego wykorzystania kadr sądownictwa powszechnego i potrzeb wynikających z obciążenia zadaniami poszczególnych sądów.

Z uwagi na to, że organ pierwszej instancji, wydając decyzję w niniejszej sprawie, wziął pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy dotyczący okoliczności nierozpoczęcia przez skarżącą odbywania stażu referendarskiego oraz przyczyn skreślenia jej z listy aplikantów II rocznika aplikacji sędziowskiej, to Minister Sprawiedliwości, uznał ją za prawidłową.

W skardze na decyzję Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] marca 2015 r. skarżąca wnosząc o:

1. uchylenie w całości zaskarżonej decyzji Ministra Sprawiedliwości oraz poprzedzającej ją decyzji Dyrektora Krajowej Szkoły z dnia [...] grudnia 2014 r.;

2. zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych,

zarzuciła naruszenie prawa, tj.:

1. przepisów prawa materialnego:

– art. 2 Konstytucji, art. 7 Konstytucji, art. 31 ust. 1 i 2 Konstytucji, art. 41 ust. 1 pkt 8 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury poprzez błędne uznanie, że w sprawie zaistniały podstawy do wydania decyzji o skreśleniu skarżącej z listy aplikantów II rocznika aplikacji sędziowskiej z powodu nierozpoczęcia odbywania stażu na stanowisku referendarza sądowego mimo, że w sprawie nie są spełnione przesłanki warunkujące wszczęcie, przeprowadzenie i wydanie decyzji w przedmiocie skreślenia aplikanta z listy aplikantów aplikacji sędziowskiej z powodu nierozpoczęcia odbywania stażu na stanowisku referendarza sądowego, z uwagi na niezgodne z prawem skierowanie aplikanta przez Dyrektora Krajowej Szkoły do odbycia stażu na stanowisku referendarza sądowego w sądzie niewskazanym w oświadczeniu woli aplikanta; z uwagi na nienawiązanie stosunku pracy (między aplikantem a właściwym prezesem sądu apelacyjnego) w drodze zgodnych oświadczeń woli stron stosunku pracy; a więc nierozpoczęcie odbywania stażu z przyczyn nieleżących po stronie aplikanta, skoro skarżąca nie otrzymała skierowania od Dyrektora Krajowej Szkoły do odbycia stażu w jednym z sądów, które wskazała w swoim oświadczeniu woli z dnia [...] sierpnia 2014 r., a co w konsekwencji zaskutkowało tym, że wyłącznie z przyczyn leżących po stronie Dyrektora Krajowej Szkoły nie doszło do mianowania skarżącej na stanowisko referendarza sądowego, a arbitralna decyzja Dyrektora Krajowej Szkoły z dnia [...] września 2014 r. o skierowaniu skarżącej - wbrew jej woli - do odbycia stażu na stanowisku referendarza sądowego w Sądzie Rejonowym w W. została przeze nią zaskarżona i postępowanie w tej sprawie się toczy, zatem nie tylko nie są spełnione przesłanki do wydania decyzji o skreśleniu skarżącej z listy aplikantów aplikacji sędziowskiej, ale również nie było podstaw do inicjowania i przeprowadzenia postępowania w tej sprawie, a skreślenie skarżącej z listy aplikantów II rocznika aplikacji sędziowskiej stanowi sankcję dla skarżącej za niepodporządkowanie się niezgodnej z prawem decyzji Dyrektora Krajowej Szkoły z dnia [...] września 2014 r.;

– - art. 8 ust. 2 i art. 78 Konstytucji, art. 35 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 i art. 33 ust. 5 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, art. 153 lit. a ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, poprzez błędne uznanie, że decyzja Dyrektora Krajowej Szkoły o skierowaniu aplikanta na tzw. staż jest aktem o charakterze wewnętrznym, kierowanym do aplikanta jako użytkownika zakładu administracyjnego i że zarówno od decyzji Dyrektora Krajowej Szkoły o skierowaniu aplikanta na tzw. staż, jak i od decyzji Komisji Egzaminacyjnej Egzaminu Sędziowskiego o wyniku egzaminu sędziowskiego nie przysługuje odwołanie, mimo, że decyzje te są decyzjami administracyjnymi, od których stronie zgodnie z zasadą dwuinstancyjności w demokratycznym państwie prawa jakim jest Rzeczypospolita Polska przysługuje środek zaskarżenia w postaci odwołania, a w postępowaniu, w którym dochodzi do ich wydania mają zastosowanie zarówno przepisy ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury jak i przepisy K.p.a.;

– - art. 31 ust. 3, art. 52 ust. 1 i 3 i art. 65 ust. 1 Konstytucji, art. 4 sporządzonej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r. Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (Dz. U. 1993 Nr 61 poz. 284), art. 2 sporządzonego w Strasburgu w dniu 16 września 1963 r. Protokołu nr 4 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, zapewniającego niektóre prawa i wolności inne niż już zawarte w Konwencji i Protokole nr 1 do Konwencji (Dz. U. 1995 Nr 36 poz. 175), poprzez błędne uznanie, że przepisy te nie mają zastosowania w sprawie mimo, iż Dyrektor Krajowej Szkoły, wydając decyzję w przedmiocie skierowania egzaminowanego aplikanta sędziowskiego do podjęcia zatrudnienia na stanowisku referendarza sądowego w ramach tzw. stażu, musi uwzględniać te przepisy i oświadczenie woli aplikanta co do miejsca zamieszkania i miejsca pracy, skoro Rzeczypospolita Polska jest demokratycznym państwem prawa i w Polsce nie ma przymusu pracy, który jest reliktem przeszłości, kiedy miało miejsce administracyjne kierowanie do pracy według wyników w nauce bez uwzględnienia oświadczenia woli obywatela i jego prawa do wyboru miejsca zamieszkania i miejsca pracy;

– - art. 87 Konstytucji, art. 15 ust. 2 pkt 11 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury poprzez błędne przyjęcie, iż podstawę wydanego w stosunku do skarżącej skierowania do odbycia tzw. stażu, tj. do podjęcia zatrudnienia na stanowisku referendarza sądowego stanowią zapisy zarządzenia Dyrektora Krajowej Szkoły z dnia [...] sierpnia 2013 r. nr [...] w sprawie określenia szczegółowych zasad wyboru miejsca odbywania stażu w ramach aplikacji sędziowskiej mimo, iż w demokratycznym państwie prawa jakim jest Rzeczypospolita Polska organy mają działać na podstawie i w granicach prawa, a podstawę prawną wszelkich działań organu kierowanych do obywatela mogą stanowić wyłącznie przepisy prawa powszechnie obowiązującego, a zarządzenie Dyrektora Krajowej Szkoły takiego charakteru nie posiada, zarządzenie to zostało wydane bez podstawy prawnej i zawiera treści pozostające w sprzeczności z przepisami prawa powszechnie obowiązującego, tj. z art. 7, art. 8, art. 24, art. 31, art. 52 ust. 1 i 3 i art. 65 ust. 1 Konstytucji, art. 4 sporządzonej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r. Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, art. 2 sporządzonego w Strasburgu w dniu 16 września 1963 r. Protokołu nr 4 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, zapewniającego niektóre prawa i wolności inne niż już zawarte w Konwencji i Protokole nr 1 do Konwencji, art. 15 ust. 1 pkt 11 i art. art. 35 ust. 1 w zw. z 31 ust. 3 i art. 52 pkt 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, art. 153 lit. a ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych, art. 8, art. 11, art. 60 i art. 61 k.c., art. 10 § 1 i art. 11 k.p., art. 6 i art. 51 § 1 K.p.a.;

– art. 8, art. 11, art. 60 i art. 61 k.c., art. 10 § 1i art. 11 k.p. poprzez błędne uznanie, że złożone przez skarżącą oświadczenie woli z dnia [...] sierpnia 2014 r. w przedmiocie wyrażenia zgody na podjęcie zatrudnienia na stanowisku referendarza sądowego w jednym z czterech sądów, usytuowanych w jej miejscu zamieszkania, tj. Sądzie Rejonowym dla [...], Sądzie Rejonowym dla [...], Sądzie Rejonowym dla [...], Sądzie Rejonowym dla [...] nie było skuteczne, mimo że doszło w dniu [...] sierpnia 2014 r. do adresata, tj. Dyrektora Krajowej Szkoły i że Dyrektor Krajowej i Prokuratury, wydając decyzję w przedmiocie skierowania egzaminowanego aplikanta sędziowskiego do podjęcia zatrudnienia na stanowisku referendarza sądowego w ramach tzw. stażu, nie musi uwzględniać oświadczenia woli aplikanta co do miejsca pracy, mimo, iż tzw. 18-miesięczny staż aplikanta sędziowskiego jest zatrudnieniem na stanowisku referendarza sądowego na czas nieokreślony, a nawiązanie stosunku pracy i płacy bez względu na podstawę prawną tego stosunku wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika i Dyrektor Krajowej Szkoły nie może się oświadczyć za aplikanta w tym dokonać za niego wyboru miejsca pracy;

– § 8 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie odbywania aplikacji ogólnej, sędziowskiej i prokuratorskiej, poprzez błędne przyjęcie, iż tworzona przez Ministra Sprawiedliwości na podstawie tego przepisu pula miejsc referendarskich, przeznaczonych dla egzaminowanych aplikantów sędziowskich może nie uwzględniać oświadczeń woli aplikantów co do wyboru miejsca zamieszkania i miejsca pracy mimo, iż taka interpretacja narusza zagwarantowane i konstytucyjne prawa obywatelskie, określone w art. 52 ust. 1 i 3 i art. 65 ust. 1 Konstytucji i jest sprzeczna z art. 4 sporządzonej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r. Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, art. 2 sporządzonego w Strasburgu w dniu 16 września 1963 r. Protokołu nr 4 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, zapewniającego niektóre prawa i wolności inne niż już zawarte w Konwencji i Protokole nr 1 do Konwencji i uchybia zasadzie praworządności, określonej w art. 7 Konstytucji i pozostaje w sprzeczności z art. 92 Konstytucji w zw. z art. 52 pkt 2 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury z uwagi na przekroczenie delegacji ustawowej, delegacja ustawowa zawarta w art. 52 pkt 2 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury nie obejmuje bowiem uprawnienia Ministra Sprawiedliwości do uregulowania w drodze rozporządzenia kwestii związanych z wyborem miejsca pracy aplikantów sędziowskich i ograniczenia w zakresie wyboru miejsca zamieszkania i miejsca pracy dla swej skuteczności muszą być uregulowane tylko i wyłącznie w ustawie, a co w przypadku aplikantów sędziowskich nie ma miejsca;

2. przepisów prawa procesowego, które miały istotny wpływ na wynik sprawy:

– art. 6, art. 7, art. 8, art. 105 § 1, art. 138 § 1 pkt 1, art. 138 § 1 pkt 2 K.p.a. poprzez błędne uznanie, że decyzja Dyrektora Krajowej Szkoły w przedmiocie skreślenia skarżącej z listy aplikantów II rocznika aplikacji sędziowskiej jest prawidłowa mimo, że jest ona dowolna i w sposób oczywisty i rażący narusza prawo, decyzja ta winna zostać w całości uchylona i postępowanie w sprawie skreślenia skarżącej z listy aplikantów aplikacji sędziowskiej winno zostać umorzone, co nie nastąpiło, i co doprowadziło do naruszenia podstawowych zasad postępowania administracyjnego, określonych w art. 6, art. 7 i art. 8 K.p.a.,

– art. 10 i art. 81 K.p.a. poprzez niezapewnienie przez organ skarżącej czynnego udziału w postępowaniu i przed wydaniem zaskarżonej decyzji nieumożliwienie skarżącej wypowiedzenie się co do zebranych dowodów, co zaskutkowało tym, że okoliczności faktyczne, na których oparł się organ, wydając zaskarżoną decyzję, nie mogą być uznane za udowodnione i skarżąca została pozbawiona możliwości zgłoszenia wniosków dowodowych tj. dowodu z dokumentów, zawierających zgłoszone do Ministerstwa Sprawiedliwości preferencje w zakresie miejsca odbywania stażu aplikantów sędziowskich, którzy w 2014 r. złożyli z wynikiem pozytywnym egzamin sędziowski (w posiadaniu Ministerstwa Sprawiedliwości); z zapisu posiedzenia podkomisji nadzwyczajnej z dnia [...] października 2014 r. w części dotyczącej wypowiedzi Wiceministra W. H. co do kwestii wyboru miejsca pracy na tzw. staż dla aplikanta sędziowskiego i potrzeb w zakresie stanowisk referendarskich w sądach na terenie W., z zarządzenia Wiceprezesa Sądu Rejonowego dla [...] z dnia [...] września 2014 r. nr [...] (w aktach sprawy ze skargi skarżącej: WSA w Warszawie II SA/Wa 2310/14); z dokumentów, dotyczących przeprowadzanych od sierpnia 2014 r. do chwili obecnej konkursów na stanowiska referendarzy sądowych w Sądzie Rejonowym dla [...], Sądzie Rejonowym dla [...], Sądzie Rejonowym dla [...], Sądzie Rejonowym dla [...] (w posiadaniu Ministerstwa Sprawiedliwości); z dokumentów, stanowiących podstawę do sporządzenia puli miejsc referendarskich przeznaczonych dla aplikantów sędziowskich, którzy w 2014 r. zdali egzamin sędziowski (w posiadaniu Ministerstwa I Sprawiedliwości);

– - art. 9, art. 11, art. 12, art. 75 § 1, art. 77 § 1, art. 80 i art. 107 K.p.a., albowiem organ ani nie zebrał ani nie rozpatrzył w sposób wyczerpujący materiału dowodowego, uzasadniając zaskarżoną decyzję poprzestał na ogólnikowym stwierdzeniu cyt. "Zasadniczy materiał dowodowy stanowiły w sprawie dokumenty zgromadzone w aktach aplikantki (k. 1-70) ", nie wskazując konkretnie o jakie dowody z dokumentów chodzi i co poza tymi dowodami stanowiło podstawę rozstrzygnięcia sprawy, skoro dowody z dokumentów stanowiły - jak wskazał organ - zasadniczy, a więc nie wyłączny materiał dowodowy, w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji oparł się na okolicznościach faktycznych nieudowodnionych, nie dokonał wnikliwej analizy podniesionych przez skarżącą zarzutów w tym kluczowego zarzutu dotyczącego naruszenia art. 52 ust. 1 i 3 i art. 65 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji, które gwarantują prawo do wyboru miejsca zamieszkania i miejsca pracy, art. 4 sporządzonej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r. Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, art. 2 sporządzonego w Strasburgu w dniu 16 września 1963 r. Protokołu nr 4 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, zapewniającego niektóre prawa i wolności inne niż już zawarte w Konwencji i Protokole nr 1 do Konwencji, w których uregulowany jest zakaz pracy przymusowej i obowiązkowej oraz prawo do swobodnego wyboru miejsca zamieszkania i organ poprzestał na skitowaniu ww. zarzutu stwierdzeniem cyt. "Skarżąca jako użytkownik zakładu administracyjnego - aplikant Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury - ma pełną możliwość rozwiązania więzi prawnych wiążących ją z tym zakładem w sytuacji, kiedy nie akceptuje reguł obowiązujących ją jako aplikanta ";

Minister Sprawiedliwości w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie i podtrzymał stanowisko przedstawione w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Organ odniósł się również do zarzutów podniesionych w skardze podając, że zarzuty skarżącej stanowią polemikę z ustaleniami dokonanymi przez organ odwoławczy, który zweryfikował nie tylko prawidłowość decyzji Dyrektora Krajowej Szkoły w zakresie skreślenia ww. z listy aplikantów II rocznika aplikacji sędziowskiej, ale przede wszystkim przeprowadził wnikliwą, pogłębioną analizę charakteru prawnego czynności skierowania aplikanta do odbycia stażu referendarskiego, jego trybu oraz wpływu treści oświadczenia woli aplikanta, co do wyboru miejsca odbywania stażu, na skuteczność tego skierowania.

Minister Sprawiedliwości wskazał też, konsekwentnie prezentowany przez skarżącą pogląd, iż czynność skierowania aplikanta do odbycia stażu referendarskiego jest decyzją administracyjną a więc przysługuje od niej środek odwoławczy, nie spotkał się z akceptacją WSA w Warszawie, który wyrokiem z dnia 24 marca 2015 r. II SA/Wa 2310/15 oddalił skargę skarżącej na postanowienie Ministra Sprawiedliwości w przedmiocie stwierdzenia niedopuszczalności odwołania. Odmienne i nadal prezentowane stanowisko skarżącej w powyższym przedmiocie polega w istocie na przedstawianiu własnej, alternatywnej wersji oceny statusu aplikantów i ciążących na nich obowiązków, nie mającej jednak uzasadnienia w uregulowaniach ustawy o KSSiP. W niniejszej sprawie bezsporne jest bowiem, że skarżącą nie rozpoczęła stażu referendarskiego w miejscu, na które została skierowana a okoliczność ta, po jej stwierdzeniu, jak wynika z art. 41 ust. 1 pkt 8 u.k.s.s.p. nakładała na Dyrektora Krajowej Szkoły obowiązek skreślenia jej z listy aplikantów, nie pozostawiając mu żadnej dowolności w podjęciu decyzji. Organ podkreślił też, że jednoznaczne brzmienie przepisu 41 ust. 1 pkt 8 u.k.s.s.p., niezależnie od poglądów wyrażanych przez skarżącą, nie pozostawia wątpliwości, że decyzja w przedmiocie skreślenia aplikanta z listy aplikantów nie jest decyzją wydawaną w granicach uznania administracyjnego, lecz ma charakter decyzji związanej. W tym kontekście wywody skarżącej dotyczące toku postępowania, w tym rzekomego sprzeniewierzenia się przez organy administracji zasadzie praworządności, niezapewnienia jej udziału w sprawie czy nie dość wnikliwej, w jej ocenie, analizy materiału dowodowego (abstrahując od faktu, że są niezasadne) nie mają znaczenia dla konieczności wydania tego rodzaju decyzji.

Minister dodał, że skarżąca znała powinności aplikanta, w tym ciążący na niej obowiązek odbycia stażu referendarskiego, a mimo to zdecydowała się go złamać nie przystępując do jego rozpoczęcia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1066, z późn. zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej (...) Kontrola, o której mowa w § 1, sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Sąd administracyjny, uwzględniając skargę, uchyla zaskarżony akt w całości albo części, jeżeli stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszenie prawa, dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego lub też inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Jeżeli natomiast zachodzą przyczyny określone w art. 156 k.p.a. lub innych przepisach - stwierdza nieważność orzeczenia w całości lub części. Stwierdzenie wydania rozstrzygnięcia z naruszeniem prawa wchodzi zaś w grę, o ile zachodzą przyczyny, określone w k.p.a. lub innych przepisach (art. 145 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm., zwanej w dalszej części rozważań p.p.s.a.). Stosownie do dyspozycji zawartej art. 134 § 1 p.p.s.a., rozstrzygając daną sprawę, sąd nie jest związany zarzutami i wnioskami skargi, może zastosować przewidziane ustawą środki w celu usunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach, prowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dla końcowego jej załatwienia (art. 135 p.p.s.a.).

W razie nieuwzględnienia skargi w całości albo w części sąd oddala skargę odpowiednio w całości albo w części (art. 151 p.p.s.a.).

Biorąc pod uwagę tak zakreśloną kognicję oraz przyczyny wzruszenia decyzji, Sąd stwierdził, że zaskarżona decyzja nie narusza przepisów prawa procesowego i materialnego w stopniu skutkującym jej wyeliminowanie z obrotu prawnego.

Podstawę materialnoprawną zaskarżonej decyzji stanowił art. 41 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury (Dz. U. z 2012 r. poz. 1230, z późn. zm.), który stanowi, że Dyrektor Krajowej Szkoły skreśla aplikanta z listy aplikantów, jeżeli aplikant nie rozpoczął lub przerwał odbywanie stażu, o którym mowa w art. 31 ust. 2. Zgodnie z tym przepisem, w ramach aplikacji sędziowskiej aplikanci odbywają w okresie 30 miesięcy zajęcia w Krajowej Szkole i praktyki zgodnie z programem aplikacji, a w okresie kolejnych 18 miesięcy staż na stanowisku referendarza sądowego, zgodnie z programem aplikacji. Przepisy art. 25 ust. 4 i 5 oraz art. 26 ust. 1 i 4 stosuje się odpowiednio.

Minister Sprawiedliwości, wykonując delegację zawartą w art. 52 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury w dniu 6 października 2011 r. wydał rozporządzenie w sprawie odbywania aplikacji ogólnej, sędziowskiej i prokuratorskiej (Dz. U. Nr 217, poz. 1292 z późn. zm.).

Zgodnie z § 8 ust. 1 powołanego rozporządzenia, aplikant odbywa staż na stanowisku referendarza sądowego ujętym w wykazie, o którym mowa w ust. 2. Aplikantowi przysługuje prawo wyboru miejsca odbywania stażu według kolejności na liście rankingowej.

2. Dyrektor Krajowej Szkoły zwraca się do Ministra Sprawiedliwości o przedstawienie wykazu stanowisk referendarzy sądowych przeznaczonych dla aplikantów aplikacji sędziowskiej kierowanych do odbycia stażu.

3. Dyrektor Krajowej Szkoły, w terminie 7 dni od dnia zakończenia egzaminu sędziowskiego, ogłasza w Biuletynie Informacji Publicznej listę rankingową aplikantów, którzy złożyli ten egzamin z wynikiem pozytywnym. Lista zawiera imiona i nazwiska aplikantów z podaniem liczby punktów uzyskanych przez każdego aplikanta oraz liczby porządkowej wskazującej jego miejsce na liście.

4. O kolejności na liście rankingowej decyduje suma punktów uzyskanych na egzaminie sędziowskim. W przypadku uzyskania przez dwóch lub więcej aplikantów jednakowej liczby punktów z egzaminu, aplikantów tych umieszcza się na tym samym miejscu na liście rankingowej.

5. W razie zajęcia tego samego miejsca na liście rankingowej o pierwszeństwie wyboru decyduje suma punktów uzyskanych przez aplikanta ze wszystkich sprawdzianów przeprowadzonych w trakcie aplikacji sędziowskiej.

6. Dyrektor Krajowej Szkoły, kierując aplikanta na staż, przedstawia prezesowi właściwego sądu apelacyjnego wniosek o jego mianowanie na stanowisko referendarza sądowego w sądzie wskazanym w tym wniosku.

Natomiast Dyrektor Krajowej Szkoły, na podstawie art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury w dniu [...] sierpnia 2013 r. wydał zarządzenie nr [...] w sprawie określenia szczegółowych zasad wyboru miejsca odbywania stażu w ramach aplikacji sędziowskiej.

Zgodnie z art. 35 ust. 1 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym w dniu wydania decyzji, w terminie 30 dni od dnia złożenia egzaminu sędziowskiego z wynikiem pozytywnym, Dyrektor Krajowej Szkoły kieruje aplikanta do odbycia stażu na stanowisku referendarza sądowego. Przepisy art. 34 ust. 1-3 stosuje się odpowiednio.

W tym miejscu zasadnym jest odwołanie się do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 maja 2017 r. sygn. akt I OSK 2394/15, którym została oddalona skarga kasacyjna skarżącej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 marca 2015 r. sygn. akt II SA/Wa 2310/14 oddalającym skargę w przedmiocie niedopuszczalności odwołania. Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu wyrok stwierdził, że "wbrew twierdzeniu skarżącej kasacyjnie pismo Dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury z [...] września 2014 r. nr [...] w przedmiocie skierowania jej do odbycia stażu na stanowisku referendarza sądowego nie jest decyzją administracyjną. Pod tym pojęciem zarówno w orzecznictwie, jak i literaturze przedmiotu, rozumie się "wydany na podstawie powszechnie obowiązującego prawa władczy i jednostronny akt organu administracyjnego, rozstrzygający konkretną sprawę i skierowany do indywidualnie oznaczonego adresata, niezwiązanego z organem, ani węzłem zależności organizacyjnej, ani też służbowej "(...). Ta ostatnia przesłanka nie jest spełniona w odniesieniu do rozstrzygnięcia w przedmiocie skierowania aplikanta do odbycia stażu na stanowisku referendarza sądowego, ponieważ pomiędzy organem Szkoły a skarżącą kasacyjnie zachodzi zależność organizacyjna w postaci władztwa zakładowego (...).

Powyższe wnioski znajdują uzasadnienie w treści art. 39 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, a zwłaszcza art. 39 pkt 4, który stanowi, że do obowiązków aplikanta należy przestrzeganie regulaminu organizacyjnego Krajowej Szkoły oraz zarządzeń i poleceń porządkowych Dyrektora Krajowej Szkoły. Słusznie zatem wywiódł Sąd I instancji, że kognicji sądów administracyjnych podlegają jedynie te akty organów Szkoły, które są podejmowane w formie decyzji, na podstawie wyraźnego wskazania w konkretnym przepisie ustawy. I tak, w drodze decyzji rozstrzyga się np. w sprawie przyjęcia na aplikację (art. 23 ust. 1 i art. 29 ust. 1), czy skreśleniu aplikanta z listy aplikantów (art. 41 ust. 1, 3 i 4). W konsekwencji przyjąć należy, że to ustawodawca zdecydował, iż zaskarżeniu podlegają jedynie akty zakładowe zewnętrzne, a więc rozstrzygnięcia, które mają znaczenie dla praw i obowiązków aplikanta, a przesądzające o nawiązaniu, odmowie nawiązania, przekształceniu bądź rozwiązaniu z nim stosunku zakładowego. Dodać przy tym należy, że skarżąca kasacyjnie z własnej woli podjęła aplikację w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, a więc jako absolwentka prawa miała świadomość, a przynajmniej powinna mieć świadomość, czym jest zakład administracyjny oraz, że w razie przystąpienia do niego będzie na niej spoczywał obowiązek przestrzegania regulaminu organizacyjnego Szkoły oraz zarządzeń i poleceń porządkowych organów tej Szkoły (por. wyrok z dnia 16 stycznia 2015 r. sygn. akt I OSK 2725/13).

Charakteru decyzji administracyjnej nie posiada rozstrzygnięcie organu Krajowej Szkoły w kwestii skierowania aplikanta do odbycia stażu na stanowisku referendarza sądowego, albowiem jest ono decyzją wewnętrzną, podejmowaną w ramach programu i toku aplikacji prowadzonej przez Szkołę. W tym więc przypadku, skarżąca wyrażając alternatywnie zgodę na podjęcie zatrudnienia na stanowisku referendarza sądowego w Sądzie Rejonowym dla [...], Sądzie Rejonowym dla [...], Sądzie Rejonowym dla [...] lub Sądzie Rejonowym dla [...], które to sądy znajdują się w miejscu jej zamieszkania i zameldowania, musiała liczyć się tym, że jej wniosek będzie podlegał ocenie właściwego organu Szkoły, a w razie uznania go za nieuzasadniony, zostanie rozpatrzony negatywnie (...)." – dostępny w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych.

Przypomnieć należy, że Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury została utworzona na mocy przepisów ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury i jest podmiotem, którego jednym z zadań, wskazanym w art. 2 ust. 1 pkt 1, jest prowadzenie aplikacji: ogólnej, sędziowskiej i prokuratorskiej, których celem jest uzyskanie przez aplikantów niezbędnej wiedzy i praktycznego przygotowania do zajmowania stanowiska sędziego, prokuratora, asesora prokuratury, asystenta sędziego, asystenta prokuratora i referendarza sądowego.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania decyzji, Dyrektor Krajowej Szkoły wydaje decyzję o przyjęciu kandydata na aplikację ogólną po przeprowadzeniu konkursu oraz zasięgnięciu informacji dotyczącej karalności kandydata. Natomiast kompetencja do wydania przez Dyrektora Krajowej Szkoły decyzji o przyjęciu na aplikację sędziowską lub prokuratorską wynika z art. 29 ust. 1 ustawy. Objęcie obowiązków aplikanta jest poprzedzone złożeniem ślubowania, o treści określonej odpowiednio w art. 24 oraz art. 30 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury. Należy więc przyjąć, że dokonanie opisanych powyżej aktów tworzy dla danej osoby status aplikanta, ze wszystkimi wiążącymi się z tym konsekwencjami, zarówno w sferze uprawnień, jak i obowiązków.

Prawa i obowiązki aplikanta zostały określone w rozdziale czwartym przedmiotowej ustawy. Wszyscy aplikanci objęci są uprawnieniami oraz obowiązkami przewidzianymi w ustawie, niezależnie od etapu, na jakim znajdują się w odbywaniu swojego szkolenia.

Treść roty wygłaszanej podczas ślubowania, zawartej w przytaczanych zawiera zobowiązanie się aplikanta do kierowania się zasadami godności i uczciwości, dbania o dobre imię Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury oraz dochowania tajemnicy prawnie chronionej.

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie należy zgodzić się z oceną Dyrektora Krajowej Szkoły określającą zachowanie skarżącej jako naruszenie obowiązków aplikanta. Pomijając motywy, jakimi kierowała się skarżąca, nie podejmując stażu w ramach aplikacji sędziowskiej, Sąd uznał, że właśnie ten fakt zignorowania przez nią prawa, w kontekście wymogów stawianych kandydatom do sprawowania funkcji sędziego, w sposób wystarczający przemawia za stwierdzeniem naruszenia obowiązków aplikanta, co w konsekwencji z zawartymi w nich dyspozycjami musiało skutkować wydaniem przez organ decyzji o skreśleniu skarżącej z listy aplikantów

Nawet, gdyby przyjąć za skarżącą, że obowiązki, które aplikant może naruszyć w sposób rażący, są określone w art. 39 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury i tylko z ich naruszeniem można wiązać sankcję skreślenia z listy aplikantów, to zauważyć należy, że w punkcie 4 tego artykułu wskazano, że do obowiązków aplikanta należy również przestrzeganie regulaminu organizacyjnego Krajowej Szkoły oraz zarządzeń i poleceń porządkowych Dyrektora Krajowej Szkoły. Zatem ustawodawca nadał nawet tak nisko stojącym w hierarchii prawa aktom rangę bezwzględnie obowiązujących każdego aplikanta norm, których przekroczenie może skutkować odpowiedzialnością porządkową. Nie można więc zdaniem Sądu przyjąć, że ustawodawca z jednej strony określa jako obowiązek przestrzeganie regulaminów, zarządzeń i poleceń i wiąże z ich naruszeniem konsekwencje, wedle skarżącej mogące sięgać nawet skreślenia z listy aplikantów, z drugiej zaś strony dopuszcza możliwość ukarania za naruszenie norm umieszczonych bezpośrednio w treści ustawy jedynie w postaci upomnienia bądź nagany.

Ponadto, należy zwrócić uwagę, że skarżąca kwestionuje decyzję organu, co jest jej prawem, ale od osoby, która w przyszłości ma objąć urząd sędziego należy wymagać poszanowania powszechnie obowiązujących przepisów. Skarżąca co najmniej powinna znać swoje prawa i obowiązki wynikające z przedmiotowej ustawy, aktów wykonawczych do niej oraz aktów wewnętrznych, a mimo to zdecydowała się je naruszyć.

Podkreślić należy, że jednoznaczne brzmienie przepisu stanowiącego podstawę materialnoprawną decyzji i przepisów mających w sprawie zastosowanie, które zostały przytoczone w pełnym brzmieniu powyżej oznacza, że decyzja w sprawie skreślenia skarżącej z listy aplikantów nie jest decyzją wydawaną w granicach uznania administracyjnego, lecz ma charakter decyzji związanej. Zatem na powyższe rozstrzygnięcie nie mogą mieć wpływu inne okoliczności podnoszone przez skarżącą, w tym powody, którymi kierowała się przy podjęciu decyzji o niepodjęciu stażu (zatrudnienia) na stanowisku referendarza we wskazanym przez Dyrektora Krajowej Szkoły sądzie.

Odnosząc się do podnoszonych w skardze przez skarżącą zarzutów, Sąd uznał je za niezasadne. Organy nie naruszyły określonych w skardze przepisów, w tym norm konstytucyjnych. Jednocześnie Sąd wskazuje, że większość z nich została podniesiona w związku z wniesioną przez skarżącą skarga kasacyjną od wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 marca 2015 r., a które to Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 18 maja 2017 r. uznał za nietrafne. Oczywiście Naczelny Sąd Administracyjny kontrolował instancyjnie wyrok w przedmiotowo odmiennej sprawie, ale pośrednio odniósł się do kwestii związanej z decyzją o skreśleniu skarżącej z listy aplikantów, która była przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie.

W świetle powyższych wywodów, Sąd stwierdził, że zaskarżona decyzja oraz utrzymana nią w mocy decyzja organu pierwszej instancji nie naruszają prawa i brak jest podstaw do usunięcia ich z obrotu prawnego. Dyrektor Krajowej Szkoły był bowiem zobowiązany na podstawie art. 41 ust. 1 pkt 8 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury do skreślenia skarżącej aplika z listy aplikantów.

Z tych względów, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 151 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji wyroku.