Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jan Kacprzak Sędziowie NSA Joanna Runge - Lissowska (spr.) NSA Marek Stojanowski Protokolant Edyta Pawlak po rozpoznaniu w dniu 11 lipca 2008 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej J. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 grudnia 2007 r. sygn. akt I SA/Wa 1067/07 w sprawie ze skargi J.S. na decyzję Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy przedstawienia do tytułu naukowego oddala skargę kasacyjną

Wyrokiem z dnia 7 grudnia 2007 r. sygn. akt I SA/Wa 1067/07, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę J. S. na decyzję Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów z dnia [...] nr [...], którą utrzymana została w mocy decyzja tej Komisji z dnia [...] nr [...] o odmowie przedstawienia J. S. do tytułu naukowego profesora nauk [...], o co wnosiła Rada Wydziału [...] Akademii [...] im. [...] w K.

W uzasadnieniu wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny przedstawił, co następuje:

Wyrokiem z dnia 26 maja 2003 r. sygn. akt I SA 1896/02, Naczelny Sąd Administracyjny uchylił decyzję Centralnej Komisji ds. Tytułu Naukowego i Stopni Naukowych z dnia [...] nr [...], utrzymującą w mocy ww. decyzję tej Komisji z dnia [...], stwierdzając, że nie wyjaśnione zostały wszystkie wątpliwości nasuwające się po analizie opinii recenzentów, gdyż wszystkie opinie uzyskane przez Radę Wydziału były pozytywne, a niejednolitość wystąpiła dopiero na etapie postępowania przed Komisją, w trakcie którego wydano opinie - jedną pozytywną, drugą negatywną, przy czym recenzent opinii pozytywnej przyznał, że nie zagłębiał się tak szczegółowo w prace skarżącego, jak to uczynił recenzent wydający opinię negatywną, zaś trzecia, bardzo niekorzystna, kończyła się wnioskiem pozytywnym, wobec tego przy takiej liczbie opinii i przedstawionych w nich wnioskach nie można było uznać, że dorobek i osiągnięcia J. S. nie spełniają ustawowych wymagań do nadania tytułu. Ponownie rozpatrując sprawę, Komisja powołała nowego recenzenta, który opowiedział się za wnioskiem Rady Wydziału, zaś recenzent, który w poprzednim postępowaniu wydał recenzję krytyczną z pozytywnym wnioskiem, zmienił stanowisko i uzupełniając swoją poprzednią opinię, negatywnie ocenił wniosek Rady Wydziału, a wobec tego Centralna Komisja, decyzją z dnia [...] nr [...], utrzymała w mocy swoją decyzję z dnia [...]., zaś wyrokiem z dnia 28 lipca 2005 r., sygn. akt I SA/Wa 658/04, Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił tę decyzję, zarzucając, iż nie wykonane zostały wytyczne Naczelnego Sądu Administracyjnego, bowiem nie wyjaśniono wszystkich wątpliwości. Sąd zalecił, aby - przy ponownym rozpatrzeniu sprawy - Komisja wszechstronnie oceniła zgromadzony materiał dowodowy, rozważając możliwość zlecenia innych recenzji, skarga kasacyjna od tego wyroku została oddalona (wyrok z 26 kwietnia 2006 r. sygn. akt I OSK 1364/05). Rozpatrując wniosek po raz kolejny, Centralna Komisja zasięgnęła opinii poprzedniego recenzenta, tj. tego, który zmienił stanowisko, a także powołała dwóch nowych. Nowi recenzenci wydali opinie negatywne, zaś poprzedni wyjaśnił, że miał trudności z wypracowaniem jednoznacznego stanowiska, dlatego przedstawił argumenty pozytywne i negatywne, obecnie zajął stanowisko negatywne, wobec dowodu na popełnienie przez skarżącego "posthabilitacyjnego autoplagiatu". Po wysłuchaniu opinii recenzentów, dyskusji z recenzentami Rada Wydziału, Sekcja Nauk [...] i [...] w głosowaniu tajnym wypowiedziała się większością głosów przeciw uchyleniu decyzji z dnia [...]., zaś Prezydium Centralnej Komisji, także w glosowaniu tajnym, po zapoznaniu się ze stanowiskiem Sekcji, jednomyślnie postanowiło utrzymać w mocy tę decyzję, decyzją z dnia [...]., która stała się przedmiotem skargi J. S..

Uznając zgodność z prawem tej decyzji Wojewódzki Sąd stwierdził, że jakkolwiek wydane w postępowaniu uprzednim opinie pozytywne cechuje spora doza uogólnień to jednak negatywna ocena kandydata przez Centralną Komisję nie znajdowała oparcia w materiale dowodowym, jednak sytuacja ta uległa zmianie, gdyż sporządzone nowe recenzje zdecydowanie głębiej analizują dorobek skarżącego, jak i udział w kształceniu kadr, wskazując na błędy popełnione przez zainteresowanego, wadliwość przygotowania dokumentacji, co mogło wprowadzić w błąd poprzednich recenzentów, a także brak poważnych osiągnięć naukowych.

Sąd nie ma prawa wnikać w prawdziwość ocen, ale może z całą pewnością stwierdzić, że obecnie zaskarżona decyzja jest umotywowana prawidłowo, bowiem organ powołał się na wymogi ustawowe, które winien spełniać kandydat ubiegający się o nadanie tytułu profesora - art. 26 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, przeanalizował cały materiał dowodowy i wskazując na konkretne przykłady, uznał, że J. S. nie spełnia ustawowych przesłanek do nadania tytułu.

Podniesiony zarzut braku posiadania przez Centralną Komisję właściwego statutu jest nietrafny, gdyż, choć statut został uchwalony na podstawie uprzednio obowiązującej ustawy, to zgodnie z art. 52 wyżej cyt. ustawy z dniem jej wejścia wiąże dotychczasową Centralną Komisja do Spraw Tytułu Naukowego i Stopni Naukowych która stała się z mocy prawa Centralną Komisją do Spraw Stopni i Tytułów, a co oznacza ciągłość organu, a zatem i zasad na jakich on funkcjonuje.

Reprezentowany przez adwokata, J. S. wniósł skargę kasacyjną, zarzucając powyższemu wyrokowi:

I. Naruszenie prawa materialnego, poprzez:

1) błędną wykładnię art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65, poz. 595), poprzez uznanie przez Sąd I instancji, że w świetle całego zebranego w sprawie materiału dowodowego, skarżący nie spełnia wymogów do przedstawienia go do tytułu profesora,

2) błędną wykładnię art. 35 ust. 5 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65 poz. 595) poprzez przyjęcie przez Sąd I instancji, że statut, jakim posługiwała się Centralna Komisja w działaniu związanym z rozstrzygnięcie sprawy skarżącego jest statutem w rozumieniu ustawy z dnia 14 marca 2003 r.

II. Naruszenie przepisów postępowania sądowego, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a w szczególności:

1) art. 1 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270), przy czym naruszenie to polegało na tym, że Sąd I instancji nie dokonał rzetelnej i logicznej oceny całokształtu materiału dowodowego zebranego w sprawie, a w szczególności nie wykazał w uzasadnieniu swojego wyroku, dlaczego uznał pominięcie sześciu opinii pozytywnych dla skarżącego w postępowaniu przed Centralną Komisją w sprawie o nadanie tytułu profesora, za działanie zgodne z prawem. Uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, gdyż rozpatrzenie całego materiału dowodowego daje podstawy do przyjęcia w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, że skarga podlegałaby uwzględnieniu.

2) art. 141 § 4 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi poprzez pominięcie znajdujących się w aktach sprawy czterech z sześciu (a nie jak błędnie przyjął Sąd I instancji - 2) pozytywnych opinii dotyczących dorobku naukowego skarżącego. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku nie wskazano prawidłowej liczby opinii wydanych w niniejszej sprawie, co wskazuje na fakt, że nie były one znane sądowi rozstrzygającemu niniejszą sprawę. Uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, gdyż rozpatrzenie całego materiału dowodowego daje podstawy do przyjęcia w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, że skarga podlegałaby uwzględnieniu.

3) art. 141 § 4 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w zw. z art. 84 k.p.a. w zw. z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym polegającą na przyjęciu przez Sąd I instancji, że decyzja Centralnej Komisji z dnia [...] spełnia kryteria art. 107 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r., jak również że opinie negatywne prof. [...] i prof. [...], spełniają wymagania opinii zgodnie z dyspozycją art. 84 Kodeksu postępowania administracyjnego. Tym samym uznanie przez Sąd I instancji, iż zarzuty skarżącego dotyczące tych opinii, są wyłącznie wyrazem subiektywnego odczucia skarżącego, a nie wadliwości tych dokumentów. Wadliwość decyzji wyroku Sądu I instancji, powielona za błędami Centralnej Komisji z dnia [...], przejawia się na braku wskazania, na jakich dowodach jest ona oparta, a w szczególności braku zbadania przez Sąd podstaw, dla których Centralna Komisja odmówiła wiarygodności i mocy dowodowej pozostałym dowodom w postaci sześciu opinii pozytywnych dla skarżącego. Tym samym stanowisko Sądu I instancji, iż uzasadnienie rozstrzygnięcia decyzji w sprawie postępowania o nadanie tytułu profesora "musi siłą rzeczy w tym przypadku cechować pewne uogólnienia, co z kolei może wywołać niedosyt konkretów osoby zainteresowanej" nie znajduje podstaw w świetle obowiązujących przepisów, gdyż wprowadza nieznane w ustawie pojęcie - "pewne uogólnienia" - cokolwiek miałoby to oznaczać, pozwalające w konsekwencji na dowolność (myloną, wbrew werbalnym zapewnieniom Sądu I instancji ze swobodnym uznaniem w granicach prawa) w zakresie kryteriów wydawaniu decyzji. Takie rozumienie przez Sąd I instancji uprawnień stanowiących organu administracji stawia ten organ, w tym wypadku Centralną Komisję, ponad prawem, gdyż nie wymaga od organu stosowania jasnych i jawnych kryteriów przy podejmowaniu decyzji. Kryteriów, które pozwalają na zewnętrzna, w tym sądową, kontrolę prawidłowości działania organu. Uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, gdyż rozpatrzenie całego materiału dowodowego daje podstawy do przyjęcia w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, że skarga podlegałaby uwzględnieniu.

4) art. 141 § 4 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w zw. z art. 75 § 1 k.p.a. w zw. z art. 29 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz art. 190 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, poprzez przyjęcie poglądu, że Wojewódzki Sąd Administracyjny nie jest organem powołanym do merytorycznej kontroli recenzji, a "kontrola" tego sądu w tym zakresie może najwyżej sprowadzać się do omówienia ich treści. Stanowisko to, zawarte w uzasadnieniu wyroku, w konsekwencji wskazuje na zaniechanie przez sąd najistotniejszego elementu kontroli sądowej decyzji administracyjnej, poprzez wstrzymanie się nawet od badania czy w zakresie podanych danych opinie te zawierają dane prawdziwe, czemu skarżący stanowczo zaprzecza. W konsekwencji nie dokonano, wbrew stanowisku wyrażonemu w uzasadnieniu wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 października 2006 r. (sygn. akt I OSK 192/06) "koniecznej kontroli treści wydanych opinii". Przy czym wbrew sugestii wyrażonej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku na str. 7 uzasadnienia, nie chodzi tu kontrolę czy polemikę z wiadomościami specjalnymi dotyczącymi ocen prac skarżącego, lecz sprawdzenia podanych w tych opiniach faktów, w tym także zastrzeżeń istotnych i konkretnych podniesionych przez skarżącego w stosunku do konkretnych opinii. Sąd administracyjny jest władny ocenić czy liczba wskazanych w recenzjach prac jest zgodna z liczbą podanych przez skarżącego i zawartych w wykazie. Kiedy w sposób oczywisty treść opinii wskazuje na fakt, że recenzenci nie zapoznali się rzetelnie z dorobkiem naukowym skarżącego, co wynika w sposób oczywisty z ich treści, i od kontroli takich faktów sąd administracyjny nie mógł się uchylić, ponieważ właśnie pozostające w mniejszości trzy "opinie" negatywne - w stosunku do sześciu opinii pozytywnych, zadecydowały o negatywnym stanowisku Centralnej Komisji. A więc Wojewódzki Sąd Administracyjny nie ustalił w wyniku analizy materiału dowodowego znajdującego się w sprawie, na jakiej podstawie i w oparciu, o jakie kryteria, organ ten podjął decyzję. Przy czym nie można się zgodzić ze stanowiskiem tego sądu, że "odpowiednie stosowanie przepisów k.p.a." nie pozwala w efekcie, na poddanie takich opinii rzetelnej kontroli. Uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, gdyż rozpatrzenie całego materiału dowodowego daje podstawy do przyjęcia w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, że skarga podlegałaby uwzględnieniu.

5) art. 190 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi poprzez nieuwzględnienie zapatrywania prawnego zawartego w treści uzasadnienia wydanego w niniejszej sprawie wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 października 2006 r. (sygn. akt I OSK 192/06), który uznał, że recenzja po pierwsze stanowi opinię, a w konsekwencji, jako opinia podlega koniecznej kontroli sądu. Przeciwny wniosek prowadzi do sytuacji, gdy Centralna Komisja, jako organ pozostaje poza wszelką kontrolą. A przedstawienie osoby lub odmowa przedstawienia do tytułu profesora dokonuje się wg niejawnych kryteriów. Uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, gdyż rozpatrzenie całego materiału dowodowego daje podstawy do przyjęcia w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, że skarga podlegałaby uwzględnieniu.

6) art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270), przy czym naruszenie to wyrażało się w tym, że Sąd I instancji nie wyciągnął konsekwencji i wniosków z faktu, że organ po raz kolejny nie wykonał w należyty sposób zaleceń sądów zawartych w wyroku z dnia 26 maja 2003 r. sygn. akt I SA 1896/02 i z dnia 26 lipca 2005 r. sygn. akt I SA/Wa 658/04, a mimo to Sąd uznał sprawę za gotową do rozstrzygnięcia. Uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, gdyż rozpatrzenie całego materiału dowodowego daje podstawy do przyjęcia w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, że skarga podlegałaby uwzględnieniu,

i domagając się:

1) uchylenia wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 grudnia 2007 r. w całości, oraz

2) przekazania sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpatrzenia.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zarzutów skargi kasacyjnej nie można uznać za usprawiedliwione, gdyż Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie nie naruszył ani przepisów prawa materialnego, ani procesowego, które w skardze zostały wskazane.

Istotne w sprawie jest to czy Centralna Komisja wykonała zalecenia zawarte w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 maja 2003 r. i Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 lipca 2005 r., którymi nakazano wyjaśnienie wątpliwości, jakie nasuwały się po lekturze rozbieżnych we wnioskach opinii recenzentów oraz czy ocena Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, że zalecenia te zostały zrealizowane, a materiał dowodowy uzasadniał rozstrzygnięcie, była zasadna.

Oceniając sprawę pod kątem związania wytycznymi sądowymi (art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, art. 99 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o ustroju sądów administracyjnych i ustawę - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi) należy stwierdzić, że zostały one przez organ wykonane. Uznać więc należy, iż Wojewódzki Sąd Administracyjny wyraził zasadną opinię w tej mierze. Materiał dowodowy został bowiem uzupełniony przez Centralną Komisję o opinie, które w sposób wyważony oceniały walory kandydata do tytułu profesora, bez ogólnikowości wcześniejszych opinii, co zauważył Sąd w wyżej wskazanych wyrokach, a także jasne stanowisko recenzenta, który uprzednio krytycznie oceniał kandydata, ale wniosek wywodził pozytywny. Słusznie więc Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że wątpliwości co do spełnienia przesłanek do nadania tytułu, jakie nasuwały się przy ocenie zgodności z prawem uprzednio wydanych, uchylonych przez Sądy decyzji, zostały usunięte, a materiał dowodowy uzasadniał podjęte rozstrzygnięcie.

Artykuł 26 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65, poz. 595 ze zm.) stanowi, że tytuł profesora może być nadany osobie, która uzyskała stopień doktora habilitowanego, ma osiągnięcia naukowe lub artystyczne znacznie przekraczające wymagania stawiane w przewodzie habilitacyjnym oraz posiada poważne osiągnięcia dydaktyczne, w tym w kształceniu kadry naukowej lub artystycznej. Z uzyskanych w postępowaniu poprzedzającym wydanie zaskarżonej decyzji z dnia [...], opinii recenzentów wynikało, iż przesłanki dotyczące znacznego dorobku naukowego i poważnych osiągnięć dydaktyczny nie zostały spełnione. Organ zatem miał podstawy do uznania, że przesłanki, o których mowa w cyt. przepisie nie zostały spełnione, a skoro odniósł się do tego w uzasadnieniu i wyjaśnił wszelkie istotne okoliczności, Wojewódzki Sąd miał także podstawy do oceny, że decyzja wydana po prawidłowo prowadzonym postępowaniu jest zgodna z prawem, bowiem rozstrzygniecie znajduje oparcie w materiale dowodowym sprawy.

Skargę kasacyjną należało zatem oddalić na podstawie art. 184 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).