Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie : Przewodniczący: Sędzia NSA Jan Grzęda po rozpoznaniu w dniu 7 lipca 2010 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia S. Ł. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 14 czerwca 2010r. sygn. akt I SA/Rz 205/10 w przedmiocie oddalenia wniosku o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym w sprawie ze skargi S. Ł. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia 21 stycznia 2010r. nr [...] w przedmiocie zawieszenia postępowania postanawia oddalić zażalenie.

Postanowieniem z 14 czerwca 2010r. sygn.akt I SA/Rz 205/10 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie oddalił wniosek skarżącego S. Ł. o przyznanie mu prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie radcy prawnego w sprawie ze skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia 21 stycznia 2010r. Nr [...] w przedmiocie zawieszenia postępowania.

W uzasadnieniu Sąd I instancji stwierdził, że na podstawie złożonego oświadczenia o sytuacji majątkowej i rodzinnej nie sposób stwierdzić, że skarżący spełnia przesłanki przyznania mu prawa pomocy w zakresie całkowitym. Przyznanie takiego prawa następuje w sytuacjach wyjątkowych, w których osoba ubiegająca się o nie, żyje w ubóstwie. Nie można tego powiedzieć o skarżącym, albowiem wysokość dochodów uzyskiwanych w jego gospodarstwie domowym, jak również zgromadzone zasoby majątkowe przez osoby z nim pozostające świadczą o tym, że warunki bytowe skarżącego są dobre. W ocenie Sądu skarżący nie spełnia również przesłanek przyznania mu prawa pomocy w zakresie częściowym, gdyż z przedstawionych we wniosku danych nie sposób wywnioskować, że nie ma on dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania.

Na powyższe postanowienie skarżący wniósł zażalenie, uiszczając 100 zł wpisu sądowego. Jednocześnie podał, iż rezygnuje z ubiegania się o zwolnienie od kosztów sądowych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 199 Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. zwanej dalej "P.p.s.a") strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Instytucja prawa pomocy w postępowaniu sądowoadministracyjnym, która ma gwarantować możliwość realizacji konstytucyjnego prawa do sądu, wyrażonego w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP stanowi odstępstwo od zasady ponoszenia kosztów postępowania przez strony. W związku z tym, że w przypadku przyznania prawa pomocy koszty postępowania sądowego pokrywane są z budżetu państwa, korzystanie z tej instytucji powinno mieć miejsce jedynie w wypadkach uzasadnionych szczególnymi okolicznościami, gdy wnioskodawca rzeczywiście nie posiada żadnych lub wystarczających możliwości sfinansowania kosztów postępowania, a przez to nie może zrealizować przysługującego mu prawa do sądu.

Zgodnie z art. 246 § 1 "P.p.s.a" przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje: 1) w zakresie całkowitym – gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania; 2) w zakresie częściowym – gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Właściwe przedstawienie przez stronę przyczyn uzasadniających zwolnienie od kosztów sądowych oraz dowodów na ich poparcie umożliwia sądowi rozpoznającemu wniosek dokonanie prawidłowej oceny sytuacji majątkowej wnioskodawcy. Strona ma w tym zakresie inicjatywę dowodową, a sąd na podstawie przedstawionych przez stronę dowodów dokonuje oceny, czy wystąpiły przesłanki przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, Sąd I instancji w sposób prawidłowy zbadał przesłanki przyznania prawa pomocy w zakresie zgodnym z wnioskiem skarżącego. Wnikliwie przeanalizował oświadczenie złożone przez skarżącego w sprawie i uwzględniając ustawowe kryteria przyznania prawa pomocy, prawidłowo ocenił sytuację materialną i rodzinną skarżącego. Zasadnie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie wskazał, że wysokość dochodów - osiąganych przez skarżącego i jego małżonkę z którą wspólnie prowadzi gospodarstwo domowe - w postaci świadczeń emerytalnych, jak również zasoby majątku nieruchomego tj. posiadanie własnego domu o powierzchni 150 m2, mieszkania o powierzchni 83 m2 oraz nieruchomości rolnej o powierzchni 0,94 ha, świadczą o tym, że warunki bytowe skarżącego są dobre. Naczelny Sąd Administracyjny podkreśla, że strona występująca na drogę postępowania sądowego winna mieć świadomość obowiązku ponoszenia kosztów postępowania i wnosząc o zwolnienie z tego obowiązku uprawdopodobnić, że zachodzą przesłanki do uwzględnienia tego wniosku. Ocena sytuacji majątkowej strony w kontekście przesłanek przyznania prawa pomocy opiera się wyłącznie na analizie kosztów postępowania sądowego i aktualnej kondycji finansowej strony. Zatem należy w pełni podzielić stanowisko Sądu I instancji, że z przedstawionych we wniosku danych skarżącego nie sposób przyjąć, że nie ma on dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania i ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika. Skarżący wraz żoną osiąga stały miesięczny dochód w postaci emerytury w łącznej kwocie 2.791 zł, posiada jak wyżej wskazano majątek nieruchomy, z którego może czerpać pożytki.

Na marginesie powyższych rozważań, wskazać należy, że na ocenę zaskarżonego postanowienia nie rzutuje w jakikolwiek sposób uiszczenie przez skarżącego wpisu sądowego w kwocie 100 zł znaczkami opłaty sądowej.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego w zażaleniu skarżący nie przedstawił żadnego argumentu, który by wskazywał, że zaskarżone postanowienie narusza przyjęte za podstawę rozstrzygnięcia przepisy. Stąd należało uznać ocenę dokonaną przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie, za w pełni uzasadnioną.

Z tych względów Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 2 "P.p.s.a" postanowił zażalenie oddalić.