Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Jerzy Bujko /spr./ Sędziowie sędzia NSA Andrzej Jurkiewicz sędzia NSA Janina Kosowska Protokolant Marcin Sikorski po rozpoznaniu w dniu 26 lutego 2009 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Głównego Inspektora Sanitarnego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 listopada 2007 r., sygn. akt IV SA/Wa 1907/07 w sprawie ze skargi [...] Spółdzielni Mieszkaniowej z siedzibą w S. na postanowienie Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia [...] czerwca 2007 r., nr [...] w przedmiocie uzgodnienia środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację przedsięwzięcia 1. uchyla zaskarżony wyrok i skargę oddala, 2. zasądza od [...] Spółdzielni Mieszkaniowej z siedzibą w S. na rzecz Głównego Inspektora Sanitarnego kwotę 250 (dwieście pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

W dniu 21 listopada 2005 r. "[...]" S.A. w Warszawie wystąpił do Prezydenta Miasta Sopotu o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na budowie stacji bazowej telefonii komórkowej zlokalizowanej na dachu budynku przy ul. [...] w S.. W związku z tym Naczelnik Wydziału Inżynierii i Ochrony Środowiska Urzędu Miejskiego w Sopocie wystąpił do Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Gdańsku o uzgodnienie środowiskowych uwarunkowań przedsięwzięcia koniecznych do wydania decyzji, załączając do wniosku projekt decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia. Postanowieniem z dnia [...] maja 2006 r. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Gdańsku uzgodnił w zakresie oddziaływania na środowisko, na etapie przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację wymienionego wyżej przedsięwzięcia, pod warunkiem zastosowania takich rozwiązań technicznych, aby promieniowanie elektromagnetyczne o wartościach większych niż 0,1 W/m2 nie występowało w miejscach dostępnych dla ludności.

Powyższe postanowienie zaskarżyła [...] Spółdzielnia Mieszkaniowa w S., zarzucając błędne przyjęcie, że pole elektromagnetyczne nie będzie szkodliwie oddziaływać na ludzi oraz, że same prace budowlane stworzą uciążliwość dla mieszkańców i zagrożenie dla technicznego stanu budynków.

Postanowieniem z dnia [...] czerwca 2007 r. Główny Inspektor Sanitarny uchylił w całości zaskarżone postanowienie i umorzył postępowanie pierwszej instancji.

W uzasadnieniu podniesiono, iż – zgodnie z art. 48 ust. 2 pkt 1a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska – właściwy organ uzgadnia warunki realizacji przedsięwzięcia przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jedynie dla przedsięwzięć, o których mowa w art. 46 ust. 4 pkt 2, 2a, 4, 5, 8 i 9 ww. ustawy oraz przedsięwzięć, które mogą znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000 i nie są bezpośrednio związane z ochroną tego obszaru, będących przedsięwzięciami, o których mowa w art. 51 ust. 1 pkt 1-2 ww. ustawy, wymagającymi pozwolenia na budowę, określonymi w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane. Przedmiotowe przedsięwzięcie nie wymaga pozwolenia na budowę, a jedynie podlega zgłoszeniu właściwemu organowi, stąd postępowanie organów inspekcji sanitarnej w sprawie jest bezprzedmiotowe.

W skardze na powyższe postanowienie [...] Spółdzielnia Mieszkaniowa powtórzyła argumenty zawarte w zażaleniu. Podniesiono ponadto, że organ nie zastosował art. 46 ust. 4a ustawy – Prawo ochrony środowiska, który wymaga wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach także przed dokonaniem zgłoszenia budowy lub wykonywania robót budowlanych na podstawie ustawy – Prawo budowlane, a co za tym idzie – postępowanie w przedmiocie uzgodnienia pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych na etapie wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przedsięwzięcia nie jest bezprzedmiotowe.

Wyrokiem z dnia 19 listopada 2007 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił zaskarżone postanowienie oraz zasądził od organu na rzecz skarżącej zwrot kosztów postępowania. Sąd podał w uzasadnieniu wyroku, że dla zrealizowania przedmiotowego przedsięwzięcia wymagane jest jego zgłoszenie właściwemu organowi stosownie do art. 30 ust. 1 pkt 3 lit. c/ ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, ponieważ przedsięwzięcia tego rodzaju zaliczane są do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Realizacja przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko – zgodnie z art. 46 ust. 1 pkt 1 p.o.ś. – jest dopuszczalna wyłącznie po uzyskaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowania zgody na realizację przedsięwzięcia, zwanej dalej "decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach". Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach następuje także przed dokonaniem zgłoszenia wykonywania robót budowlanych na podstawie ww. ustawy Prawo budowlane (art. 46 ust. 4 lit. a/ p.o.ś.). Przepis ten dodany został do p.o.ś. przez art. 1 pkt 19 lit. f/ ustawy z dnia 18 maja 2005 r. (Dz.U. Nr 113, poz. 954) i wszedł w życie w dniu 28 lipca 2005 r. Organ drugiej instancji wydał zaskarżone postanowienie w dniu 11 czerwca 2007 r., a więc w dniu, w którym art. 46 ust. 4 lit. a/ p.o.ś. obowiązywał. Organ ten nie zastosował tego przepisu.

Skoro zatem przedmiotowe przedsięwzięcie polega na wykonywaniu robót budowlanych, do których wymagane jest zgłoszenie właściwemu organowi (art. 30 ust. 1 pkt 3 lit. c/ ww. ustawy Prawo budowlane), a przed dokonaniem tego zgłoszenia następuje wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (art. 46 ust. 4 lit. a/ p.o.ś.), to konieczne jest, przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach – zgodnie z art. 48 ust. 2 pkt 1a w związku z art. 57 ust. 1 p.o.ś. – dokonanie uzgodnień z właściwym organem sanitarnym.

W związku z powyższym Sąd orzekł jak w sentencji, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a/ ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Wymieniony wyrok zaskarżył skargą kasacyjną Główny Inspektor Sanitarny reprezentowany przez radcę prawnego M. B.. Wyrokowi temu zarzucił naruszenie art. 48 ust. 2 pkt 1a w związku z art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (dz.U. z 2006 r. Nr 129, poz. 902 ze zm.) w stanie prawnym obowiązującym na dzień 11 czerwca 2007 r. poprzez stwierdzenie, że Główny Inspektor Sanitarny nie zastosował się do tych przepisów w zaskarżonym postanowieniu. Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i oddalenie skargi oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania sądowego.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że skoro przedmiotowe przedsięwzięcie polega na wykonywaniu robót budowlanych, do których wymagane jest zgłoszenie (art. 30 ust. 1 pkt 3 lit. c/ prawa budowlanego) a przed dokonaniem tego zgłoszenia konieczne jest wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (art. 46 ust. 4a ustawy – Prawo ochrony środowiska), to konieczne jest też – przed wydaniem tych decyzji – dokonanie uzgodnień z właściwym organem sanitarnym (art. 48 ust. 2 pkt 1a w zw. z art. 57 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska). Skarga kasacyjna zasadnie jednak zarzuciła, iż stanowisko to nie uwzględnia zmian stanu prawnego, jakie nastąpiły w ustawie – Prawo ochrony środowiska w wyniku wejścia w życie z dniem 28 czerwca 2006 r. ustawy z dnia 24 lutego 2006 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 50, poz. 360). Do wejścia w życie tej ustawy decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach były wydawane każdorazowo po uzgodnieniu z organem ochrony środowiska i organami Państwowej Inspekcji Sanitarnej (art. 48 ust. 2 pkt 1 p.o.ś.). Na podstawie zmian wprowadzonych art. 1 pkt 10 wymienionej wyżej ustawy z dnia 24 lutego 2006 r. art. 48 ust. 2 został zmieniony w ten sposób, iż pkt 1 otrzymał brzmienie: "1) z organem ochrony środowiska" i został dodany pkt 1a w brzmieniu: "1a) w przypadkach przedsięwzięć wymagających decyzji, o której mowa w art. 46 ust. 4 pkt 2, 2a, 4, 5, 8 i 9 – z organem, o którym mowa w art. 57". W ten sposób zachowany został obowiązek dokonywania uzgodnień z organem ochrony środowiska, lecz kompetencja organów wymienionych w art. 57 p.o.ś. została ograniczona do decyzji enumeratywnie wymienionych w art. 48 ust. 2 pkt 1a ustawy. Dyspozycja ostatnio wymienionego przepisu nie obejmuje normy z art. 46 ust. 4a ustawy – Prawo ochrony środowiska, to jest sytuacji, gdy decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach należy uzyskać przed dokonaniem zgłoszenia budowy, a więc również gdy dotyczy to zgłoszenia, na podstawie przepisu art. 30 ust. 1 pkt 3c prawa budowlanego, zamiaru montażu na obiekcie budowlanym urządzeń emitujących pole elektromagnetyczne. W stanie prawnym obowiązującym w dniu wydania zaskarżonej decyzji (11 czerwca 2007 r.) organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej nie posiadały więc kompetencji do wyrażenia zgody na wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach w sytuacji określonej art. 46 ust. 4a p.o.ś. Należy przy tym zauważyć, że ustawa nowelizująca z 24 lutego 2006 r. nie zawiera przepisów przejściowych. Organ odwoławczy, rozpoznający w następstwie wniesionego odwołania sprawę ponownie, miał obowiązek zastosować przepis art. 48 ust. 2 pkt 1 lit. a/ p.o.ś. obowiązujący w dacie wydania zaskarżonego postanowienia. Skoro więc w dacie tej organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej nie miały kompetencji do wyrażenia zgody na realizację przedsięwzięcia, to Główny Inspektor Sanitarny zasadnie uchylił postanowienie organu I instancji i umorzył postępowanie.

Podanej oceny nie zmienia wskazany w odpowiedzi na skargę kasacyjną sporządzonej przez [...] Spółdzielnię Mieszkaniową fakt kolejnych zmian dokonanych w ustawie – Prawo ochrony środowiska ustawą z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska i zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2007 r. Nr 88, poz. 587). W nowym brzmieniu nadanym art. 1 pkt 14 tej ustawy art. 48 ust. 2 pkt 1a omawianej ustawy został uzupełniony o "zgłoszenie, o którym mowa w art. 46 ust. 4a". W obecnie obowiązującym stanie prawnym wymóg uzgodnień przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach z organami państwowej inspekcji sanitarnej dotyczy także sytuacji, gdy warunkiem podjęcia inwestycji jest dokonanie zgłoszenia budowy lub wykonywania robót budowlanych. Stan ten został wprowadzony jednak w życie już po wydaniu zaskarżonego do Sądu postanowienia Głównego Inspektora Sanitarnego i nie obowiązywał w dacie wydania tego postanowienia. Wbrew wywodom zawartym w odpowiedzi na skargę kasacyjną w okresie obowiązywania art. 48 ust. 2 pkt 1a ustawy – Prawo ochrony środowiska w brzmieniu nadanym ustawą nowelizującą z 24 lutego 2006 r. nie miała miejsca luka w prawie odnośnie do omawianej kwestii, bowiem należy przyjąć, że ustawodawca świadomie wyeliminował uzgodnienie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach poprzedzających zgłoszenie budowy lub wykonywanie robót budowlanych z organami państwowej inspekcji sanitarnej i ograniczył je do sytuacji enumeratywnie wskazanych tym przepisem.

Skarga kasacyjna trafnie zarzuciła więc naruszenie art. 48 ust. 2 pkt 1a w związku z art. 57 ust. 1 ustawy – Prawo ochrony środowiska. Dlatego na podstawie art. 188 i art. 203 pkt 2 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) orzeczono jak w sentencji.