Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Wojciech Chróścielewski po rozpoznaniu w dniu 9 listopada 2006 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia M. M. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 września 2006 r., sygn. akt IV SA/Wa 1116/06, IV SA 1117/06 o odmowie przyznania prawa pomocy w sprawie ze skargi E. N. i M. M. na uchwałę Rady Miasta Zielonka z dnia 30 stycznia 2006 r., Nr [...] oraz z dnia 26 kwietnia 2005 r., Nr [...] w przedmiocie zaopatrzenia w wodę oraz odprowadzania ścieków postanawia uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie

Jak wskazał Sąd w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia z dnia 7 września 2006 r. odmawiającego M. M. przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym, w niniejszej sprawie skarżący oświadczył, że pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym wraz z żoną oraz niepełnoletnią córką która jest niepełnosprawna. Rodzina utrzymuje się z emerytury żony skarżącego - ok. 915 zł netto a skarżący, ze względu na wiek i choroby, nie pracuje i nie ma żadnego dochodu. Bardzo wysokie są koszty związane z opieką nad niepełnosprawnym dzieckiem. W oświadczeniu o majątku wskazał: "1/3 domu drewnianego (rok budowy 1935) z mieszkaniem 50,78 m2 na poddaszu" oraz "1/2 garażu o pow. 30 m2". Ponadto oświadczył, że posiada oszczędności pieniężne w kwocie ok. 12.000,00 zł oraz samochód osobowy o wartości ok. 10.500,00 zł (rok produkcji: 2000). W oświadczeniu o dochodach zaś wskazał kwotę 767,00 zł (emerytura żony) oraz 257,00 zł (świadczenie rodzinne). Zdaniem Sądu, składając wniosek o udzielenie prawa pomocy na wnioskodawcy spoczywał ciężar wykazania, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania a jak wynika z oświadczenia skarżącego posiada on oszczędności w kwocie 12.000,00 zł. Skoro zatem strona posiada środki finansowe, powinna partycypować w kosztach postępowania. W tym wypadku nie można zatem stwierdzić, iż została spełniona ustawowa przesłanka warunkująca przyznanie prawa pomocy tj., że skarżący wykazał, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania bez uszczerbku koniecznego dla utrzymania siebie i rodziny. Zdaniem Sądu sytuacja wnioskodawcy nie jest krytyczna. Należy podnieść, iż opłacenie kosztów sądowych jest zasadą w postępowaniu sądowym i każdy wszczynający postępowanie sądowe powinien się z taką konsekwencją liczyć, a co za tym idzie tak planować swój budżet domowy, aby wygospodarować kwotę konieczną do uiszczenia. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazałyby się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa. Prawo pomocy oznacza bowiem przerzucenie kosztów tej pomocy na Skarb Państwa, a zatem na wszystkich podatników.

Na powyższe postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 września 2006 r. M.M. złożył zażalenie, wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Jak podniósł skarżący utrzymywanie oszczędności na poziomie 12000 zł spowodowane jest koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa dziecku niepełnosprawnemu, które musi nosić specjalne aparaty słuchowe. Uszkodzenie takiego aparatu może powodować konieczność natychmiastowego zakupu nowego lub naprawy, ponieważ bez aparatu dziecko nie może normalnie funkcjonować. Problem polega na tym, że taki aparat kosztuje kwotę 6387,90 za 1 szt. co daje sumę 12775,80 za komplet. Nikt zaś nie zapewni skarżącym takiej kwoty do natychmiastowego zapłacenia.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) - przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie całkowitym – gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania.

Z konstrukcji tego przepisu wynika, iż to na wnioskodawcy ciąży obowiązek wykazania, iż znajduje się w sytuacji materialnej uprawniającej do przyznania prawa pomocy. W tym stanie rzeczy należy przyjąć, że rozstrzygnięcie sądu w tej kwestii będzie zależało od tego, co zostanie udowodnione przez stronę.

W sprawie niniejszej zarzuty podniesione w zażaleniu na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 7 września 2006 r. zostały wcześniej zawarte w sprzeciwie od postanowienia wydanego przez referendarza sadowego. Pomimo tego jednak Sąd I instancji rozpoznając po wniesionym sprzeciwie ponownie sprawę przyznania skarżącemu prawa pomocy nie odniósł się w ogóle w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia z dnia 7 września 2006 r. do argumentów strony wskazujących na to, że zgromadzone oszczędności są środkami zapewniającymi normalne funkcjonowanie i bezpieczeństwo niepełnosprawnego dziecka.

Należy podnieść przy tym, iż jeżeli w ocenie Sądu oświadczenie strony zawarte we wniosku okazałoby się niewystarczające do oceny jej rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych oraz stanu rodzinnego lub budziłoby wątpliwości to zgodnie z art. 255 powołanej wyżej ustawy strona na wezwanie Sądu jest obowiązana złożyć, w zakreślonym terminie, dodatkowe oświadczenie lub przedłożyć dokumenty źródłowe dotyczące jej stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego. W niniejszej sprawie Sąd z tego uprawnienia nie skorzystał.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie ponownie rozpoznając sprawę przyznania prawa pomocy powinien więc wyjaśnić czy skarżący jest w stanie uiścić wymagane koszty sądowe oraz wynająć adwokata bez zagrożenia dla normalnego funkcjonowania niepełnosprawnego dziecka oraz jaki jest rzeczywisty koszt jego leczenia w tym sprzętu rehabilitacyjnego.

Mając powyższe na uwadze Sąd na zasadzie art. 185 § 1 w związku z art. 197 § 1 i § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) postanowił jak w sentencji.