Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Izabella Kulig – Maciszewska sędzia NSA Wojciech Mazur sędzia NSA Małgorzata Borowiec (spr.) Protokolant Małgorzata Kamińska po rozpoznaniu w dniu 26 lipca 2012 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Wojewody Łódzkiego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 26 stycznia 2012 r. sygn. akt III SA/Łd 978/11 w sprawie ze skargi Gminy P. na rozstrzygniecie nadzorcze Wojewody Łódzkiego z dnia [...] lipca 2011 r. nr [...] w przedmiocie powierzenia pełnienia obowiązków dyrektora Zespołu Szkół Samorządowych w Z.W. 1. uchyla zaskarżony wyrok i oddala skargę, 2. zasądza od Gminy P. na rzecz Wojewody Łódzkiego 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 26 stycznia 2012 r. sygn. akt III SA/Łd 978/11 po rozpoznaniu sprawy ze skargi Gminy P. na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Łódzkiego z dnia 18 lipca 2011 r. nr PNK-I.4131.575.2011 w przedmiocie powierzenia pełnienia obowiązków dyrektora Zespołu Szkół Samorządowych w Z.W. uchylił zaskarżone rozstrzygnięcie nadzorcze (pkt 1.); stwierdził, że zaskarżone rozstrzygnięcie nadzorcze nie podlega wykonaniu do dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku (pkt 2.) oraz zasądził od Wojewody Łódzkiego na rzecz Gminy P. kwotę 257 (dwieście pięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania (pkt 3).

Wyrok został wydany w następujących okolicznościach faktycznych

i prawnych sprawy.

Wójt Gminy P. zarządzeniem z dnia 1 marca 2011 r. nr 27/2011 wydanym na podstawie art. 36a ust. 1 i 5 ustawy z dnia 7 marca 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004r., Nr 256, poz. 2572 ze zm.) i art. 30 ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001r., Nr 142, poz. 1591 ze zm.), powierzył A.P. pełnienie obowiązków dyrektora Zespołu Szkół Samorządowych w Z.W.

Wojewoda Łódzki, postanowieniem z dnia 1 lipca 2011 r. nr PNK-I.4131.575.2011, wszczął z urzędu postępowanie w celu kontroli legalności

ww. zarządzenia Wójta Gminy P.

Wójt Gminy P. w piśmie z dnia 4 lipca 2011 r. poinformował organ nadzoru, że A.P. ma zawartą umowę o pracę w Zespole Szkół Samorządowych im. Jana Pawła II Wielkiego w Z.M., natomiast w Zespole Szkół Samorządowych w Z.W. uczy w ramach uzupełnienia pensum, na podstawie projektu organizacyjnego na rok szkolny 2010/2011, zatwierdzonego w dniu 1 września 2010r.

Wojewoda Łódzki rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia 18 lipca 2011 r.

nr PNK-I.4131.575.2011 wydanym na podstawie art. 91 ust. 1 i 3 cyt. ustawy

o samorządzie gminnym, stwierdził nieważność zarządzenia Wójta Gminy P.

z dnia 1 marca 2011 r. nr 27/2011 w sprawie powierzenia A.P. pełnienia obowiązków dyrektora Zespołu Szkół Samorządowych w Z.W.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia nadzorczego podał, że dla oceny legalności kwestionowanego zarządzenia istotna jest okoliczność, że osoba, której powierzono pełnienie obowiązków dyrektora jest zatrudniona na postawie umowy o pracę zawartej w dniu 1 września 2010 r. na stanowisku pedagoga szkolnego w Zespole Szkół Samorządowych im. Jana Pawła II Wielkiego w Z.M. w wymiarze 10/20 etatu, a w placówce, w której powierzono jej pełnienie obowiązków dyrektora uzupełnia jedynie pensum na podstawie projektu organizacyjnego na rok szkolny 2010/2011 zatwierdzonego przez Wójta Gminy P.. Oznacza to, że powierzenie pełnienia obowiązków dyrektora miało miejsce w stosunku do osoby niebędącej nauczycielem tej szkoły, co w sposób istotny narusza art. 36a ust. 5 cyt. ustawy

o systemie oświaty. Przepis ten wymaga, aby pełniącym obowiązki dyrektora był nauczyciel tej szkoły. W ocenie organu nadzoru, w tym wypadku powinna być to osoba zatrudniona przez Dyrektora Zespołu Szkół Samorządowych w Z.W. Uzupełnianie pensum na podstawie projektu organizacyjnego nie spełnia ustawowej przesłanki zatrudnienia w danej szkole.

Ponadto, Wojewoda Łódzki wskazał, że w ramach przysługujących mu uprawnień rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia 13 kwietnia 2011 r. nr PNK-I.4131.213.4.2011 stwierdził nieważność zarządzenia Wójta Gminy P. z dnia 25 lutego 2011r. nr 24/2011 w sprawie odwołania ze stanowiska dyrektora Zespołu Szkół Samorządowych w Z.W. Podkreślił, że stwierdzenie nieważności zarządzenia wywiera skutek od chwili jego wydania (ex tunc). Warunkiem powierzenia pełnienia obowiązków Dyrektora Zespołu Szkół Samorządowych w Z.W. było pozostawanie w obrocie prawnym zarządzenia o odwołaniu Dyrektora tego Zespołu. Zdaniem organu nadzoru, skoro zarządzenie o odwołaniu dyrektora zostało uznane za nieważne, to także w tym zakresie zarządzenie w przedmiocie powierzenia pełnienia obowiązków dyrektora, zostało wydane z naruszeniem prawa.

Powyższe rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Łódzkiego stało się przedmiotem skargi Gminy P. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego

w Łodzi, w której zaskarżając je w całości zarzuciła naruszenie art. 36a ust. 5

cyt. ustawy o systemie oświaty poprzez błędną jego wykładnię i uznanie, że A.P. nie jest nauczycielem Zespołu Szkół Samorządowych w Z.W. w rozumieniu ww. przepisu.

W uzasadnieniu skargi podała, że art. 36a ust. 5 cyt. ustawy o systemie oświaty nie precyzuje, czy dotyczy on wyłącznie nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę w szkole w której powierza się im obowiązki dyrektora, czy również nauczycieli, którzy są zatrudnieni w innej szkole, a w ramach uzupełnienia pensum uczą w szkole, w której powierza się im obowiązki dyrektora. W ocenie skarżącej w pojęciu "nauczyciela tej szkoły" mieszczą się wszyscy nauczyciele uczący w szkole bez względu na to, czy są zatrudnieni w szkole, czy też tylko uzupełniają w niej pensum. Przy uchwalaniu tego przepisu, intencją ustawodawcy było, aby obowiązki dyrektora szkoły powierzyć osobie, która uczy w szkole,

zna nauczycieli oraz uczniów na tyle, aby płynnie wejść w obowiązki dyrektora szkoły i sprawnie kierować szkołą w okresie przejściowym, do czasu wyłonienia dyrektora

w drodze konkursu. Dla realizacji tego celu nie ma zatem znaczenia, na jakiej podstawie nauczyciel wykonuje swoje obowiązki w szkole, tj. czy jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę, czy też tylko uzupełnia pensum z innej szkoły.

Wskazując na powyższe zarzuty wniosła o uchylenie w całości zaskarżonego rozstrzygnięcia nadzorczego i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Wojewoda Łódzki w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi uznał, że skarga zasługuje na uwzględnienie.

W uzasadnieniu wyroku podał, że w tej sprawie istota sporu dotyczy wykładni art. 36a ust. 5 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. nr 256 poz. 2572 ze zm.).Odwołując się do treści powołanego przepisu wskazał, że

w sprawie jest niesporne, iż A.P. była zatrudniona w Zespole Szkół Samorządowych w Z.M. na podstawie umowy o pracę i w ramach uzupełnienia pensum pracowała w Zespole Szkół Samorządowych w Z.W.. Zatrudnienie jej w Zespole Szkół Samorządowych w Z.W. na podstawie umowy o pracę na czas określony nastąpiło na okres od dnia 1 czerwca 2011 r. do dnia 31 sierpnia 2011 r. (karta nr 26 akt sądowych). Poza tym podał, że do akt sprawy załączono pismo dyrektora Zespołu Szkół Samorządowych w Z.M. z dnia 5 maja 2010 r. z którego wynika, że A.P. zaproponowano pracę w Zespole Szkół Samorządowych w Z.M. z podziałem na dwie placówki - Zespół Szkół Samorządowych w Z.M. i Zespół Szkół Samorządowych w Z.W. na stanowisku pedagoga szkolnego w wymiarze 10 godzin tygodniowo na okres od 1 września 2010 r. do 31 sierpnia 2011 r. (karta nr 40 akt sądowych ) oraz pismo A.P. z dnia 7 maja 2010 r. (karta nr 41 akt sądowych ),z którego wynika, że przyjęła ona propozycję pracy w Zespole Szkół Samorządowych w Z.M. z podziałem na dwie placówki - Zespół Szkół Samorządowych w Z.M. i Zespół Szkół Samorządowych w Z.W. na stanowisku pedagoga szkolnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi odwołując się do treści art. 22 ustawy Karta Nauczyciela podał, że" celem tego przepisu jest stworzenie możliwości dalszego zatrudniania nauczyciela w szkole w sytuacji, gdy nie ma w niej wystarczającej liczby godzin zajęć, których realizację można powierzyć nauczycielowi w ramach obowiązującego go wymiaru pensum. Oznacza to, że

w takim przypadku nauczyciel, pozostając zatrudnionym w jednej szkole w pełnym wymiarze zajęć, wykonuje część swojego pensum w innym miejscu. Konstrukcje tę można zastosować wówczas, gdy w dotychczasowym miejscu pracy nauczyciela realizuje on zajęcia co najmniej w połowie obowiązującego go wymiaru. Uzupełnianie pozostałej części pensum może odbywać się w jednej szkole lub kilku szkołach, jeżeli tylko w ten sposób można zapewnić realizację przez nauczyciela pełnego pensum. Uzupełnianie pensum jest instytucją szczególną występującą w stosunkach pracy nauczycieli i nieregulowaną przepisami kodeksu pracy. Nauczyciel zobowiązany przez organ prowadzący szkołę do prowadzenia zajęć w innej szkole lub szkołach pozostaje zatrudniony w dotychczasowym miejscu pracy w pełnym wymiarze zajęć, gdyż szkoła w której uzupełnia on pensum nie nawiązuje z nim odrębnego stosunku pracy. Uzupełnianie odbywa się wyłącznie do pełnego wymiaru pensum nauczyciela"(A. Barański M. Szymańska Komentarz ABC 2009).

Z powyższego wynika, że nauczyciel uzupełniając pensum wykonuje taką samą pracę w innej szkole, jak ta z którą ma nawiązany stosunek pracy.

W ocenie Sądu pierwszej instancji w użytym w art. 36a ust. 5

cyt. ustawy o systemie oświaty pojęciu "nauczyciela tej szkoły" mieszczą się wszyscy nauczyciele uczący w tej szkole, bez względu na to, czy są w niej zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, czy też uzupełniają jedynie pensum. Skoro zatem A.P. w dniu powierzenia jej obowiązków dyrektora Zespołu Szkół Samorządowych w Z.W. pracowała w tej szkole, to była jej nauczycielem, a zatem zarządzenie Wójta Gminy P. z dnia 1 marca 2011 r. nr 27/2011 o powierzeniu jej pełnienia obowiązków dyrektora przepisów prawa nie narusza.

Z tych względów, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi na podstawie

art. 148 oraz art. 152 i 200 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo

o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej: P.p.s.a.), orzekł jak w sentencji wyroku.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniósł Wojewoda Łódzki i zaskarżając go w całości zarzucił:

1) naruszenie prawa materialnego tj.

- art. 36a ust. 5 ustawy z dnia 1 września 1991 r. o systemie oświaty (tj. Dz. U.

z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.) w zw. z art. 11 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tj. Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, ze zm.) poprzez przyjęcie, że dopuszczalne jest powierzenie obowiązków dyrektora szkoły nauczycielowi uzupełniającemu pensum godzin na podstawie projektu organizacyjnego na rok szkolny 2010/2011, zatwierdzonego przez organ prowadzący, podczas gdy z treści art. 36a ust. 5 wynika, że obowiązki dyrektora można powierzyć nauczycielowi tej szkoły, z którym stosownie do art. 11 ustawy Karta Nauczyciela stosunek pracy nawiązuje dyrektor szkoły odpowiednio na podstawie umowy o pracę lub mianowania na stanowisku zgodnym z posiadanymi przez nauczyciela kwalifikacjami oraz zgodnie z posiadanym przez nauczyciela stopniem awansu zawodowego;

- art. 92 ust. 1 cyt. ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym polegające na pominięciu, że stwierdzenie nieważności uchwały lub zarządzenia organu gminy wstrzymuje ich wykonanie z mocy prawa w zakresie objętym

stwierdzeniem nieważności, z dniem doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego;

2) naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy tj. art. 134 § 1 i art. 141 § 4 zd.1 P.p.s.a. polegające na braku uzasadnienia wyroku

w części dotyczącej błędnych ustaleń Sądu, że powierzenie pełnienia obowiązków dyrektora szkoły było dopuszczalne, w sytuacji ,gdy odwołanie dotychczasowego dyrektora tej szkoły zostało dokonane z naruszeniem prawa. A zatem ze względu na stwierdzenie nieważności zarządzenia Wójta Gminy P. z dnia 25 lutego 2011 r. nr 24/2011 w sprawie odwołania ze stanowiska dyrektora Zespołu Szkół Samorządowych w Z.W. nie było wolnego stanowiska dyrektora. Potwierdził to Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z dnia 8 lipca 2011r .,sygn. akt IIISA/Łd 516/11 w którym oddalił skargę Gminy P. na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Łódzkiego z dnia 13 kwietnia 2011r.nr PNK-I.4131.213.4.2011 w przedmiocie stwierdzenia nieważności ww. zarządzenia Wójta Gminy P.

Wskazując na powyższe podstawy skargi kasacyjnej wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Łodzi oraz zasądzenie kosztów postępowania, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podał, że osoba, której powierzono pełnienie obowiązków dyrektora Zespołu Szkół Samorządowych w Z.W. była zatrudniona na podstawie umowy o pracę na stanowisku pedagoga szkolnego

w Zespole Szkół Samorządowych im. Jana Pawła II Wielkiego w Z.M. w wymiarze 10/20 etatu, natomiast w Zespole Szkół Samorządowych w Z.W. uzupełniała jedynie pensum godzin. W dacie powierzenia jej obowiązków dyrektora nie miała zawartej umowy o pracę z dyrektorem tej szkoły, ani mianowania, a obowiązki zawodowe wykonywała na podstawie projektu organizacyjnego na rok szkolny 2010/2011, zatwierdzonego w dniu 1 września 2010 r. przez organ prowadzący.

W toku postępowania przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Łodzi skarżąca Gmina przedłożyła kserokopię umowy o pracę z dnia 30 maja 2011 r. zawartą przez Wójta Gminy P. z osobą, której wcześniej z dniem 1 marca 2011r. na mocy zarządzenia nr 27/2011 powierzył on obowiązki dyrektora.

W ocenie autora skargi kasacyjnej zawarcie przez wójta umowy o pracę

z nauczycielem w istotny sposób narusza art. 11 cyt. ustawy Karta Nauczyciela, ponieważ wkracza w ustawowe kompetencje dyrektora szkoły. Wbrew stanowisku Sądu pierwszej instancji, osoba, której powierza się pełnienie obowiązków dyrektora powinna być zatrudniona przez dyrektora tej szkoły odpowiednio na podstawie umowy o pracę lub mianowania jak tego wymaga art. 11 cyt. ustawy Karta Nauczyciela. Warunkuje to uzyskanie statusu "nauczyciela tej szkoły", o którym mowa w art. 36a ust. 5 cyt. ustawy o systemie oświaty. W związku z powyższym stwierdził, że w tej sprawie ustawowa przesłanka powierzenia obowiązków dyrektora "nauczycielowi tej szkoły" o której mowa w powołanym wyżej przepisie nie została spełniona.

Ponadto organ nadzoru wskazał na przesłankę naruszenia art. 92 cyt. ustawy o samorządzie gminnym. Wójt Gminy P. przed wydaniem zarządzenia o powierzeniu obowiązków dyrektora, wydał zarządzenie o odwołaniu dotychczasowego dyrektora, lecz Wojewoda Łódzki rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia 13 kwietnia 2011 r. nr PNK-I.4131.213.4.2011 stwierdził jego nieważność. Spowodowało to uznanie go za nieważne od chwili podjęcia i wstrzymało jego wykonanie z mocy prawa w zakresie objętym stwierdzeniem nieważności z dniem doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego. Zdaniem autora skargi kasacyjnej, skoro warunkiem wydania zarządzenia o powierzeniu obowiązków dyrektora było obowiązywanie zarządzenia o odwołaniu dotychczasowego dyrektora, a zarządzenie o odwołaniu zostało uznane za nieważne, to należało uznać, że zarządzenie o powierzeniu zostało wydane z naruszeniem art. 92 ustawy o systemie oświaty. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku powyższa kwestia nie została jednak wyjaśniona.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 183 § 1 P.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania, której przesłanki określone w § 2 art. 183 P.p.s.a.

w rozpoznawanej sprawie nie występują..

Skarga kasacyjna zasługuje na uwzględnienie, aczkolwiek nie wszystkie podniesione w niej zarzuty są trafne.

Przechodząc do oceny zasadności podniesionych w skardze kasacyjnej zarzutów naruszenia prawa materialnego tj. art. 36a ust. 5 cyt. ustawy o systemie oświaty w zw. art. 11 cyt. ustawy - Karta Nauczyciela podkreślić należy, że wprawdzie autor skargi kasacyjnej wbrew brzmieniu art. 174 pkt 1 P.p.s.a. ,nie określił formy jego naruszenia, to jednak jego istota sprowadza się do zakwestionowania przyjętej przez Sąd pierwszej instancji wykładni pierwszego

z powołanych przepisów. Sąd ten uznał, że użyte w tym przepisie pojęcie" nauczyciel tej szkoły" oznacza, że jest nim każdy nauczyciel uczący w tej szkole, a więc również nauczyciel, który w danej szkole uzupełnia jedynie pensum.

Stosownie do treści art. 36a ust. 5 cyt. ustawy o systemie oświaty do czasu powierzenia stanowiska dyrektora zgodnie z ust. 2 lub 4 organ prowadzący może powierzyć pełnienie obowiązków dyrektora szkoły wicedyrektorowi, a w szkołach,

w których nie ma wicedyrektora, nauczycielowi tej szkoły, jednak nie dłużej niż na okres 10 miesięcy. Przy czym ustalenie desygnatu pojęcia nauczyciela tej szkoły wymaga odniesienia się do przepisów regulujących status prawny nauczyciela, w tym przed wszystkim przepisów ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tj. Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, ze zm.).

Zgodnie z art. 9 ust. 1 cyt. ustawy - Karta Nauczyciela, stanowisko nauczyciela może zajmować osoba, która:

1) posiada wyższe wykształcenie z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym lub ukończyła zakład kształcenia nauczycieli i podejmuje pracę na stanowisku, do którego są to wystarczające kwalifikacje;

2) przestrzega podstawowych zasad moralnych;

3) spełnia warunki zdrowotne niezbędne do wykonywania zawodu.

Stosunek pracy z nauczycielem nawiązuje się w szkole, a w przypadku powołania zespołu szkół jako odrębnej jednostki organizacyjnej - w zespole szkół na podstawie umowy o pracę lub mianowania, z zastrzeżeniem ust. 8 (art. 10 ust. 1 omawianej ustawy). Dyrektor szkoły nawiązuje z nauczycielem stosunek pracy odpowiednio na podstawie umowy o pracę lub mianowania na stanowisku zgodnym

z posiadanymi przez nauczyciela kwalifikacjami oraz z posiadanym przez nauczyciela stopniem awansu zawodowego (art. 11 cyt. ustawy - Karta Nauczyciela). W myśl art. 14 ust. 1 tej ustawy akt mianowania i umowa o pracę powinny

w szczególności określić: 1) stanowisko i miejsce pracy; 2) termin rozpoczęcia pracy; 3) wynagrodzenie lub zasady jego ustalania. W przypadku zatrudnienia w zespole szkół akt mianowania i umowa o pracę powinny określać także typy (rodzaje) szkół

w zespole, w których pracuje nauczyciel (art. 14 ust. 2).

Wyjaśnić należy, iż zgodnie z art. 22 ust. 1 cyt. ustawy - Karta Nauczyciela organ prowadzący szkołę może nałożyć na nauczyciela obowiązek podjęcia pracy

w innej szkole lub szkołach i na tym samym lub - za jego zgodą - na innym stanowisku, w celu uzupełnienia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych w wymiarze nie większym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć. W wypadku niewyrażenia zgody nauczyciel otrzymuje wynagrodzenie za część obowiązkowego wymiaru zajęć. Przepis ten poddaje nauczyciela szczególnym dyspozycjom przełożonych w sytuacji, gdy w szkole, w której jest zatrudniony, nie ma możliwości przydzielenia mu obowiązującego wymiaru zajęć dydaktycznych ,wychowawczych lub opiekuńczych. Może być wówczas zobowiązany do pracy w innej szkole w celu uzupełnienia tego wymiaru zajęć. Zauważyć należy, iż przepis ten wprawdzie używa sformułowania "obowiązek podjęcia pracy", to jednak nie oznacza to nawiązania drugiego, odrębnego stosunku pracy. Jest to rodzaj swoistej delegacji służbowej. Między nauczycielem a szkołą, w której uzupełnia on wymiar zajęć, nie powstaje stosunek pracy. Przez cały czas uzupełniania zajęć nauczyciel pozostaje wyłącznie pracownikiem dotychczasowej szkoły i to na pełnym etacie. Wynika to jednoznacznie ze zdania ostatniego art. 22 ust.1 cyt. ustawy, że gdyby nie wyraził on zgody na uzupełnienie ,to otrzymywałby wynagrodzenie jedynie za odpowiednią część etatu. Celem tego przepisu jest zatem stworzenie możliwości dalszego zatrudniania nauczyciela w szkole, w sytuacji, gdy nie ma w niej wystarczającej liczby godzin zajęć, których realizację można powierzyć nauczycielowi w ramach obowiązującego go wymiaru pensum. Uzupełnianie pozostałej części pensum może odbywać się w jednej szkole lub w kilku szkołach, jeżeli tylko w ten sposób można zapewnić realizację przez nauczyciela pełnego pensum. Uzupełnianie pensum jest instytucją szczególną, występującą w stosunkach pracy nauczycieli i nieregulowaną przepisami Kodeksu pracy. Nauczyciel zobowiązany przez organ prowadzący szkołę (wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, starostę, marszałka województwa) do prowadzenia zajęć w innej szkole lub szkołach pozostaje zatrudniony

w dotychczasowym miejscu pracy w pełnym wymiarze zajęć, gdyż szkoła (szkoły),

w której nauczyciel uzupełnia pensum, nie nawiązuje z nim odrębnego stosunku pracy. Uzupełnianie odbywa się wyłącznie do pełnego wymiaru pensum nauczyciela. Nauczyciel w szkole (szkołach), w której uzupełnia pensum, nie może mieć przydzielonych godzin ponadwymiarowych. Jeżeli szkoła ta chce powierzyć nauczycielowi realizację zajęć w wymiarze przekraczającym liczbę godzin koniecznych do uzupełnienia pensum, zawiera z nauczycielem odrębny stosunek pracy na liczbę godzin ponad pensum (por. A. Barański, M. Szymańska,J. Rozwadowska – Skrzeczyńska, Ustawa Karta Nauczyciela. Komentarz, Wydanie 5. str. 199).

Analiza powyższych przepisów wskazuje, że zagadnienie powierzenia obowiązków dyrektora szkoły regulują dwie ustawy: o systemie oświaty oraz Karta Nauczyciela.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego dokonana w tej sprawie przez Sąd pierwszej instancji wykładnia art. 36 a ust.5 ustawy o systemie oświaty w której przyjęto, że dopuszczalne jest powierzenie obowiązków dyrektora szkoły, każdemu jej nauczycielowi, a więc również nauczycielowi uzupełniającemu pensum godzin, lecz zatrudnionemu w innej szkole jest błędna. Jak wyżej wskazano status prawny nauczyciela danej szkoły określa akt mianowania lub umowa o pracę, w których wskazuje się m.in. stanowisko i miejsce wykonywania pracy.

Z akt sprawy wynika, że A.P. była zatrudniona w Zespole Szkół Samorządowych im. Jan Pawła II Wielkiego w Z.M. na stanowisku pedagoga szkolnego, na podstawie zawartej z nią przez dyrektora tej szkoły umowy o pracę na czas określony od dnia 1 września 2010 r. do dnia 31 sierpnia 2011r. Wymiar czasu pracy ustalono na 10/20 etatu, a jako miejsce wykonywania pracy wskazano Zespół Szkół Samorządowych im. Jana Pawła II Wielkiego w Z.M., Publiczne Gimnazjum w Z.M. Natomiast w Zespole Szkół Samorządowych w Z.W. uczyła w ramach uzupełnienia pensum, na podstawie projektu organizacyjnego na rok szkolny 2010/2011 zatwierdzonego przez Wójta Gminy P. jako organ prowadzący szkołę w dniu 1 września 2010 r. Wójt Gminy P. zarządzeniem z dnia 1 marca 2011 r. nr 27/2011 powierzył jej pełnienie obowiązków dyrektora Zespołu Szkół Samorządowych w Z.W.

Powyższe ustalenia wskazują, że A.P. nie była zatrudniona w Zespole Szkół Samorządowych w Z.W. na podstawie umowy o pracę, ani na podstawie aktu mianowania, a w szkole tej w oparciu o zatwierdzony przez Wójta Gminy P. projekt organizacji roku szkolnego 2010/2011 uzupełniała jedynie pensum.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego oznacza to, że w rozumieniu art. 36a ust. 5 cyt. ustawy o systemie oświaty nie była ona nauczycielem tej szkoły. Nadal była ona nauczycielem - pedagogiem szkolnym w Zespole Szkół Samorządowych im. Jan Pawła II Wielkiego w Z.M. A zatem powierzenie jej przez Wójta Gminy P. zarządzeniem z dnia 1 marca 2011r.nr 27/2011 pełnienie obowiązków dyrektora Zespołu Szkół Samorządowych w Z.W. stanowiło naruszenie powołanego wyżej przepisu i uzasadniało wydanie przez Wojewodę Łódzkiego rozstrzygnięcia nadzorczego stwierdzającego nieważność ww. zarządzenia.

Ubocznie zauważyć należy, iż zaakceptowanie stanowiska Sądu pierwszej instancji w tej sprawie, w praktyce dla A.P. oznaczałoby obowiązek świadczenia pracy w jednej z wyżej wymienionych Zespołów Szkół na podstawie umowy o pracę i jednoczesne wykonywanie w tym samym czasie powierzonych jej obowiązków dyrektora w innym zespole szkół.

Zadania dyrektora szkoły zostały zawarte w dwóch odrębnych regulacjach ustawowych: Karcie Nauczyciela oraz w cyt. ustawie o systemie oświaty. Zgodnie

z art. 7 ust. 1 cyt. ustawie o systemie oświaty, szkołą kieruje dyrektor, który jest jej przedstawicielem na zewnątrz, przełożonym służbowym wszystkich pracowników szkoły, przewodniczącym rady pedagogicznej. Dyrektor sprawuje opiekę nad dziećmi i młodzieżą uczącą się w szkole. Stosownie do art. 39 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy - Karta Nauczyciela, dyrektor szkoły lub placówki kieruje działalnością szkoły lub placówki oraz reprezentuje ją na zewnątrz. Z kolei, w myśl art. 39 ust. 3 tej ustawy dyrektor jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole lub placówce nauczycieli i pracowników niebędących nauczycielami. Dyrektor w szczególności decyduje

w sprawach: 1) zatrudniania i zwalniania nauczycieli oraz innych pracowników szkoły lub placówki; 2) przyznawania nagród oraz wymierzania kar porządkowych nauczycielom i innym pracownikom szkoły lub placówki; 3) występowania

z wnioskami, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i rady szkoły lub placówki,

w sprawach odznaczeń, nagród i innych wyróżnień dla nauczycieli oraz pozostałych pracowników szkoły lub placówki.

Analiza powyższych przepisów prowadzi do wniosku, że powierzenie stanowiska dyrektora w trybie art. 36a ust. 5 cyt. ustawy o systemie oświaty może dotyczyć tylko nauczyciela zatrudnionego w tej szkole. Przyjęcie odmiennego stanowiska prowadziłoby bowiem do sytuacji, w której nauczyciel uzupełniający pensum w dane szkole, lecz zatrudniony w innej szkole, a któremu powierzono stanowisko dyrektora szkoły, pozostawałby w zależności służbowej od dyrektora tej innej szkoły. Jest to sytuacja niedopuszczalna, gdyż kierowanie działalnością szkoły wymaga znacznego zakresu swobody działania. Działanie osoby pełniącej funkcję dyrektora szkoły, nie może być natomiast krępowane przez zależność służbową od innego dyrektora szkoły.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 92 ust. 1 cyt. ustawy o samorządzie gminnym na wstępie wskazać należy, że sąd administracyjny dokonuje kontroli legalności zaskarżonego aktu w dacie jego wydania, zaś powołany przepis stanowi, że stwierdzenie przez organ nadzoru nieważności uchwały lub zarządzenia organu gminy wstrzymuje ich wykonanie z mocy prawa w zakresie objętym stwierdzeniem nieważności, z dniem doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego. W rozpoznawanej sprawie, istota tego zarzutu sprowadza się do oceny, czy stwierdzenie przez Wojewodę Łódzkiego rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia 13 kwietnia 2011r. nr PNK- I.4131.213.4.2011 nieważności zarządzenia Wójta Gminy P. z dnia

25 lutego 2011 r. o odwołaniu dyrektora Zespołu Szkół Samorządowych w Z.W. i oddalenie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 8 lipca 2011r. sygn. akt IIISA/ Łd 516/11 skargi Gminy P. na to rozstrzygnięcie nadzorcze, stanowiło podstawę do uznania, że w takiej sytuacji, zarządzenie Wójta Gminy P. z dnia 1 marca 2011 r. nr 27/2011 o powierzeniu A.P. pełnienia obowiązków dyrektora tego Zespołu Szkół stanowiło naruszenie art. 92 ust.1 powołanej wyżej ustawy.

Wskazać należy, iż w chwili doręczenia organowi gminy rozstrzygnięcia nadzorczego stwierdzającego nieważność zarządzenia nie dochodzi jeszcze do wyeliminowania go z porządku prawnego z mocą ex tunc, ale jedynie do czasowego (tj. do momentu uprawomocnienia się rozstrzygnięcia nadzorczego) zawieszenia jego obowiązywania.

Rozstrzygnięcie nadzorcze staje się bowiem prawomocne z chwilą bezskutecznego upływu terminu do wniesienia na nie skargi do sądu administracyjnego lub z datą oddalenia lub odrzucenia skargi przez ten sąd. Z tym momentem staje się ono wykonalne. Zasadą jest zatem to, że dopóki rozstrzygnięcie nadzorcze nie stanie się prawomocne, nie wywiera ono skutku prawnego, a więc zakwestionowana w nim uchwała lub zarządzenie organu gminy obowiązuje.

W tej sprawie oznacza to, że z chwilą wydania przez Wojewodę Łódzkiego rozstrzygnięcia nadzorczego z dnia 13 kwietnia 2011 r. stwierdzającego nieważność zarządzenia Wójta Gminy P. z dnia 25 lutego 2011r. w sprawie odwołania ze stanowiska dyrektora szkoły, wykonanie tego zarządzenia było wstrzymane aż do chwili wydania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w dniu 8 lipca 2011r.sygn. akt III SA/Łd 516/11 wyroku oddalającego skargę Gminy P. na to rozstrzygniecie nadzorcze i do tego dnia nie wywołało ono skutków prawnych.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego uszło uwadze autora skargi kasacyjnej, iż Sąd pierwszej instancji kontrolując zaskarżone rozstrzygnięcie nadzorcze z dnia 18 lipca 2011 r. w przedmiocie powierzenia pełnienia obowiązków dyrektora Zespołu Szkół Samorządowych w Z.W. niewątpliwie dostrzegł, że w dacie wydawania przez Wójta Gminy P. tj. w dniu 1 marca 2011 r. zarządzenia nr 27/2011 o powierzeniu A.P. pełnienia obowiązków dyrektora, w obrocie prawnym pozostawało jego zarządzenie z dnia 25 lutego 2011 r. nr 24/2011 o odwołaniu dyrektora. Skutki prawne, które wywołał fakt wydania przez Wojewodę Łódzkiego w dniu 13 kwietnia 2011 r. rozstrzygnięcia nadzorczego stwierdzającego nieważność ww. zarządzenia o odwołaniu dyrektora, które uprawomocniło się z dniem 8 lipca 2011 r., nie stanowi podstawy do uznania, że zarządzenie Wójta Gminy P. nr 27/2011 zostało wydane z naruszeniem art. 92 ust. 1 cyt. ustawy o samorządzie gminnym.

Z tego względu, Naczelny Sąd Administracyjny za niezasadne uznał również podniesione w skardze kasacyjnej zarzuty naruszenia przez Sąd pierwszej instancji przepisów postępowania tj. art. 134 § 1 i art. 141 § 4 P.p.s.a.

W konsekwencji Naczelny Sąd Administracyjny, stwierdził, że zaskarżony wyrok został wydany z naruszeniem prawa materialnego - art. 36a ust. 5 ustawy

z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty przez jego błędną wykładnię,

a w sprawie nie ma naruszeń przepisów postępowania, które mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy i na podstawie art.188 P.p.s.a. - uchylił zaskarżony wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi i rozpoznał skargę. Nie znajdując podstaw do jej uwzględnienia w oparciu o art.151 P.p.s.a. orzekł o jej oddaleniu.

O kosztach postępowania rozstrzygnął na podstawie art. 203 pkt 2, art. 205 § 2 i 3

i art. 209 P.p.s.a. w zw. z § 14 ust. 2 pkt 2 lit. a rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) – pkt 2 sentencji wyroku.