Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Renata Owczarzak Sędziowie sędzia WSA Joanna Brzezińska sędzia WSA Grzegorz Saniewski (spr.) Protokolant starszy sekretarz sądowy Elżbieta Brandt po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 października 2017 r. sprawy ze skargi D. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] lutego 2017 r. nr [...] w przedmiocie zwrotu prawa jazdy oddala skargę.

Decyzją z dnia [...] stycznia 2017 r., nr [...] Starosta mogilieński, na podstawie art. 104 ustawy z dnia [...] czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz.U. z 2016 r., poz. 23 z późn. zm., zwanej w skrócie "k.p.a.") oraz art. 10 ust. 1 i art. 12 ust. 1 pkt 2 i 3 w związku z art. 12 ust. 2 ustawy z dnia [...] stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2016 r. poz. 627, zwanej w skrócie "u.k.p."), odmówił skarżącemu D. M. zwrotu zatrzymanego prawa jazdy kat. C, CE.

Organ wskazał, że prawo jazdy skarżącego kategorii B, c, BE, CE zostało zatrzymane przez Prokuraturę Rejonową w I. postanowieniem o zatrzymaniu prawa jazdy z dnia [...] czerwca 2016 r.

W dniu [...] grudnia 2016 r. do Starosty wpłynął wyrok Sądu Rejonowego w I. sygn. akt. II K 333/16, w którym orzeczono wobec skarżącego środek karny w postaci zakazu kierowania pojazdami mechanicznymi, do prowadzenia których konieczne jest prawo jazdy kategorii B na okres 3 lat. Na podstawie tego wyroku Starosta decyzją z dnia [...] grudnia 2016 r., stosownie do art. 103 ust. 1 pkt 4 u.k.p. w związku z art. 182 § 2 Kodeksu karnego wykonawczego, cofnął uprawnienia skarżącego w zakresie objętym ww. wyrokiem.

Orzekający organ wyjaśnił, że art. 12 ust. 2 pkt 2 u.k.p. zakazuje staroście zwrotu prawa jazdy kategorii AM, A1, A2, A, C1, C, D1 lub D w czasie trwania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych obejmującego uprawnienie w zakresie prawa jazdy kategorii B, przy czym zakaz ten odnosi się nie tylko do kierowców ubiegających się po raz pierwszy o prawo jazdy danej kategorii (innego niż kategoria B), w czasie trwania zakazu, ale dotyczy również kierowców posiadających już takie uprawnienia – przez wstrzymanie możliwości ich wykonywania na czas trwania zakazu sądowego orzeczonego co do pojazdów objętych prawem jazdy kategorii B. Taka sytuacja ma miejsce w przedmiotowej sprawie.

W odwołaniu od powyższej decyzji skarżący podniósł, że spełnia przesłanki uprawniające do posiadania prawa jazdy kategorii C i CE. Zastosowanie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych kategorii B nie może stanowić o braku umiejętności, czy stwarzaniu zagrożenia podczas prowadzenia pojazdów innych kategorii, w tym C i CE. Orzeczenie Sądu Rejonowego dotyczy czynu popełnionego podczas prowadzenia pojazdu osobowego i pozostaje bez związku prawnego z prowadzeniem samochodów ciężarowych.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze po rozpatrzeniu odwołania, decyzją z dnia [...] lutego 2017 r. nr [...] utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji.

Organ odwoławczy wskazał, że ustawodawca w ustawie o kierujących pojazdami jednoznacznie w art. 12 ust. 1 pkt 2 określił, że prawo jazdy nie może być wydane osobie, w stosunku do której został orzeczony prawomocnym wyrokiem sądu zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych - w okresie i zakresie obowiązywania tego zakazu. Z kolei art. 12 ust. 2 pkt 2 i 3 u.k.p. stanowi, że przepis ust. 1 pkt 2 stosuje się także wobec osoby ubiegającej się o wydanie lub zwrot zatrzymanego prawa jazdy, a także o przywrócenie uprawnienia w zakresie prawa jazdy kategorii:

- AM, A1, A2, A, C1, C, D1 lub D - w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych obejmującego uprawnienie w zakresie prawa jazdy kategorii B (art. 12 ust. 2 pkt 2 u.k.p.)

- B+E, C1+E, C+E, D1+E lub D+E - w okresie obowiązywania decyzji o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami lub decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy obejmujących uprawnienie w zakresie prawa jazdy kategorii B lub odpowiednio kategorii C1, C, D1 lub D (art. 12 ust. 2 pkt 3 u.k.p.).

Kolegium podkreśliło, że ww. przepis – art. 12 ust. 2 u.k.p. w obecnym brzmieniu ma zastosowanie do osób wobec których orzeczono prawomocnym wyrokiem sądu zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych po dniu wejścia w życie ustawy z dnia [...] czerwca 2014 r. o zmieni ustawy o kierujących pojazdami. Ustawa zmieniająca weszła w życie w dniu [...] października 2014 r. W niniejszej sprawie wyrok orzekający zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych, do których prowadzenia niezbędne jest prawo jazdy kategorii B na okres trzech lat zapadł [...] października 2016 r. i stał się prawomocny [...] października 2016 r., zatem po wejściu w życie ustawy zmieniającej treść art. 12 ust. 2 u.k.p. Wobec tego prawo jazdy w żądanym przez skarżącego zakresie nie może być zwrócone.

W skardze do sądu D. M. wniósł uchylenie decyzji Kolegium oraz poprzedzającej jej decyzji Starosty zarzucając naruszenie

1) art. 3 ust. 1 oraz art. 11 ust. 1 u.k.p. poprzez utrzymanie w mocy decyzji odmawiającej wydania skarżącemu dokumentu prawa jazdy pomimo spełnienia wymogów ustawowych do kierowania pojazdami m.in. kategorii C i CE,

2) art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. a) u.k.p. poprzez pozbawienie skarżącego prawa do posługiwania się prawem jazdy kategorii C i CE,

3) art. 12 ust. 2 pkt 2 i 3 u.k.p. poprzez jego błędne zastosowanie i odmowę zwrotu prawa jazdy w zakresie kategorii C i CE mimo, że wyrok Sądu Rejonowego w I., którego treść zawiera środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych przez okres 3 lat odnosi się wyłącznie do kategorii B,

4) art. 2 w związku z art. 8 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej [...] z dnia [...] kwietnia 1997 r. w związku z art. 6 k.p.a. w związku z art. 12 ust. 2 u.k.p. – poprzez przekroczenie uprawnień organu administracyjnego do stosowania sankcji karnych orzeczonych przez sąd powszechny z naruszeniem zasady sprawiedliwości społecznej,

5) art. 138 § 1 pkt 1 i 2 k.p.a. w związku z art. 3 ust. 1,11 ust. 1, 4 ust. A pkt 1 lit. 1, 12 ust. 2 i 3 ustawy w związku z art. 8 ust. 2 Konstytucji RP poprzez utrzymanie w mocy zaskarżonej decyzji Starosty pomimo wydania jej z naruszeniem prawa materialnego.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując swoje stanowisko.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga jest niezasadna.

Kontrola sądu administracyjnego, zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1066) i art. 3 § 1 i § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r., poz. 1369 ze zm., zwanej w skrócie "p.p.s.a.") polega na badaniu zgodności z prawem zaskarżonych aktów administracyjnych. Kontrola ta sprowadza się do zbadania, czy w toku rozpoznania sprawy organy administracji publicznej nie naruszyły prawa materialnego i procesowego w stopniu istotnie wpływającym na wynik sprawy. Przy czym ocena ta jest dokonywana według stanu i na podstawie akt sprawy istniejących w dniu wydania zaskarżonego aktu.

Przedmiotem zaskarżenia w niniejszej sprawie jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] lutego 2017 r. nr [...] utrzymująca w mocy decyzję Starosty mogileńskiego z dnia [...] stycznia 2017 r, którą to decyzją Starosta odmówił skarżącemu zwrotu zatrzymanego prawa jazdy w zakresie kategorii C, CE.

Podstawę materialnoprawną rozstrzygnięć organów stanowiły przepisy art. 12 ust. 2 i 3 w zw. z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o kierujących pojazdami (u.k.p.), w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 26 czerwca 2014 r. o zmianie ustawy o kierujących pojazdami (Dz.U. z 2016 r., poz. 627). Zgodnie z powołanymi przepisami, prawo jazdy nie może być wydane osobie, w stosunku do której został orzeczony prawomocnym wyrokiem sądu zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych - w okresie i zakresie obowiązywania tego zakazu (art. 12 ust. 1 pkt 2 u.k.p.). Przepis ust. 1 pkt 2 stosuje się także wobec osoby ubiegającej się o wydanie lub zwrot zatrzymanego prawa jazdy, a także o przywrócenie uprawnienia w zakresie prawa jazdy kategorii:

1) B1 lub B - w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych obejmującego uprawnienie w zakresie prawa jazdy kategorii AM, A1, A2 lub A;

2) AM, A1, A2, A, C1, C, D1 lub D - w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych obejmującego uprawnienie w zakresie prawa jazdy kategorii B;

3) B+E, C1+E, C+E, D1+E lub D+E - w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych obejmującego uprawnienie w zakresie prawa jazdy kategorii B lub odpowiednio kategorii C1, C, D1 lub D (art. 12 ust. 2 u.k.p.).

W poprzednim brzmieniu art. 12 ust. 2 stanowił jedynie, że przepis ust. 1 pkt 2 stosuje się wobec osoby ubiegającej się o wydanie prawa jazdy, nie określając wprost, że należy go stosować także względem osoby ubiegającej się o jego zwrot. Nowelizacja, która weszła w życie z dniem 25 października 2014 r. miała na celu doprecyzowanie wątpliwości, jakie pojawiły się na tle stosowania tego przepisu i w związku z tym dookreśliła, że zakaz, o którym mowa w art. 12 ust. 2 odnosi się nie tylko do osoby ubiegającej się o wydanie prawa jazdy określonej kategorii, lecz także do osoby ubiegającej się o zwrot zatrzymanego prawa jazdy danej kategorii.

W rozpoznawanej sprawie stan faktyczny nie budził wątpliwości. Wobec skarżącego został prawomocnym wyrokiem sądu z dnia [...] października 2016 r. (prawomocny – [...] października 2016 r.) orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych kat. B na okres trzech lat – w związku z uznaniem go winnym popełnienia czynu z art. 178a § 1 K.k., tj. kierowania samochodem w stanie nietrzeźwości.

W świetle brzmienia art. 12 ust. 1 pkt 2 u.k.p., skutki orzeczenia sądowego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych określonej kategorii zostały przez ustawodawcę rozszerzone w ten sposób, że orzeczenie zakazu przez sąd powszechny w zakresie wskazanym w wyroku, pociąga za sobą także skutki w obszarze prawa administracyjnego, wyrażające się w ograniczeniu możliwości wydania lub zwrotu prawa jazdy lub przywrócenia uprawnienia także w zakresie innych kategorii, niż objęte zakazem w wyroku karnym, a które zostały wymienione w art. 12 ust. 1 pkt 2.

W kwestii oceny dopuszczalności rozszerzenia w ten sposób skutków wyroku karnego w drodze regulacji administracyjnoprawnych, Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela stanowisko utrwalone już w orzecznictwie sądów administracyjnych, a wyrażone w wyroku NSA z dnia 18 grudnia 2015 r., sygn. akt I OSK 888/14, co do tego, że jakkolwiek odmowa wydania dokumentu prawa jazdy następuje na skutek orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych określonych kategorii, to decyzja (na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2 u.k.p.) nie jest wydawana w wykonaniu wyroku karnego, nie można więc przyjąć, że odmowa wydania prawa jazdy stanowi niedopuszczalne rozszerzenie - decyzją administracyjną - sankcji orzeczonej wyrokiem karnym. W takiej sytuacji nie ma znaczenia, czy podmiot, wobec którego orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych ubiega się o wydanie prawa jazdy określonej kategorii po raz pierwszy, czy też już wcześniej posiadał uprawnienia do prowadzenia pojazdów.

W orzecznictwie sądów administracyjnych zwraca się przy tym uwagę na wykładnię celowościową art. 12 ust. 1 pkt 2 u.k.p. wskazując, że celem ustawodawcy w ramach przyjętych rozwiązań prawnych było niedopuszczanie do ruchu drogowego osób, które w sposób znaczący zagroziły bezpieczeństwu w komunikacji, a taką osobą jest niewątpliwie osoba prowadząca pojazd w stanie nietrzeźwości. Nie sposób przyjąć, aby osoba ta, mając orzeczony sądownie zakaz prowadzenia pojazdów określonej kategorii, mogła w okresie obowiązania zakazu wciąż korzystać z innych uprawnień do prowadzenia pojazdów i nadal stwarzać (niekiedy wręcz większe) zagrożenie w ruchu przez prowadzenie innych pojazdów w stanie nietrzeźwości. Zamierzenie to realizuje przyjęte w art. 12 ust. 2 u.k.p. rozwiązanie o rozszerzeniu skutków orzeczonego wyrokiem sądu karnego, zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, na kategorie prawa jazdy nie objęte zakazem, w okresie obowiązywania zakazu. Skutek administracyjny nie wyraża się przy tym w utracie posiadanych już uprawnień w zakresie szerszym, niż wynikający z zakazu, ale w czasowym (w okresie obowiązywania zakazu orzeczonego przez sąd) zawieszeniu możliwości ich pozyskania lub wykonywania. Zaznaczyć przy tym trzeba, że organ nie ma swobody przy wydawaniu decyzji na podstawie art. 12 ust. 2 u.k.p., ale w razie orzeczenia przez sąd karny zakazu prowadzenia pojazdu danej kategorii, jest zobowiązany odmówić mu także zwrotu prawa jazdy w zakresie kategorii nieobjętych tym zakazem, ale wskazanych w ustawie o kierujących pojazdami.

Przepis art. 12 ust. 2 u.k.p. określa w sposób szczegółowy i precyzyjny jak orzeczenie o zakazie prowadzenia pojazdów mechanicznych danej kategorii, przekłada się na konieczność odmowy m.in. zwrotu posiadanego prawa jazdy innej kategorii. W przypadku zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych obejmującego uprawnienie w zakresie prawa jazdy kategorii B, ustawa wprowadza ograniczenia w ubieganiu się o zwrot, wydanie lub przywrócenie uprawnienia w zakresie kategorii AM, A1, A2, A, C1, C, D1 lub D, B+E, C1+E, C+E, D1+E lub D+E.

Uwzględniając powyższe nie można też mówić o naruszeniu prawa skarżącego do otrzymania dokumentu prawa jazdy określonej kategorii. Samo spełnienie wymogów ustawowych do otrzymania dokumentu prawa jazdy określonej kategorii nie jest okolicznością zwalniająca z odpowiedzialności administracyjnej przewidzianej względem osób posiadających uprawnienia do kierowania pojazdami, które dopuściły się naruszenia prawa.

W tych okolicznościach Sąd uznał, że w rozpoznawanej sprawie organy, odmawiając skarżącemu zwrotu prawa jazdy w zakresie kategorii C i C+E, prawidłowo zastosowały przepis art. 12 ust. 2 pkt 2 i 3 ustawy o kierujących pojazdami.

Z tego względu Sąd na podstawie art. 151 p.p.s.a. oddalił skargę.