Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym Przewodniczący: Sędzia NSA Izabella Kulig-Maciszewska po rozpoznaniu w dniu 3 lipca 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia P. B. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 12 lutego 2013 r., sygn. akt II SO/Kr 4/10 odrzucające zażalenie P. B. na wezwanie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 12 grudnia 2012 r., sygn. akt II SO/Kr 4/10 do wykonania zarządzenia Przewodniczącego Wydziału II z dnia 11 stycznia 2010 r. w sprawie z wniosku P. B. o wymierzenie grzywny Komendantowi V Komisariatu Policji w Krakowie postanawia: odrzucić zażalenie.

Pismem z dnia 12 grudnia 2012 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wezwał P. B. do wykonania prawomocnego zarządzenia Przewodniczącego Wydziału z dnia 11 stycznia 2010 r. o wezwaniu do uiszczenia wpisu sądowego od wniosku o wymierzenie grzywny Komendantowi V Komisariatu Policji w Krakowie w kwocie 100 złotych.

W dniu 20 grudnia 2012 r. P. B. złożył drogą elektroniczną zażalenie na powyższe wezwanie. Z uwagi na brak własnoręcznego podpisu pod zażaleniem zarządzeniem z dnia 2 stycznia 2013 r. Przewodniczący wezwał skarżącego do uzupełnienia powyższego braku formalnego w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem odrzucenia zażalenia. Wezwanie to zostało doręczone skarżącemu w dniu 18 stycznia 2013 r. W zakreślonym terminie skarżący nie nadesłał podpisanego własnoręcznie zażalenia. Wobec powyższego postanowieniem z dnia 12 lutego 2013 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie odrzucił zażalenie.

Pismem z dnia 13 marca 2013 r. nadesłanym do Sądu pocztą elektroniczną, P. B. wniósł zażalenie na powyższe postanowienie. Z uwagi na dostrzeżone przez Sąd I instancji braki formalne, zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału II

z dnia 14 marca 2013 r. skarżący został wezwany do własnoręcznego podpisania zażalenia w terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia zażalenia. Wezwanie to skarżący odebrał osobiście w dniu 21 marca 2013 r. Zarządzenie nie zostało przez skarżącego wykonane.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do art. 194 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), dalej "p.p.s.a." zażalenie powinno czynić zadość wymaganiom przepisanym dla pisma w postępowaniu sądowym oraz zawierać wskazanie zaskarżonego postanowienia i wniosek o jego zmianę lub uchylenie, jak również zwięzłe uzasadnienie zażalenia. Natomiast ogólne warunki formalne jakim powinno odpowiadać każde pismo procesowe strony zostały określone w art. 46 § 1 p.p.s.a.. Jednym z tych wymagań jest podpis strony lub jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika (art. 46 § 1 pkt 4). Podpis powinien być własnoręczny, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w art. 46 § 4 p.p.s.a., które w tej sprawie nie występują. W sytuacji braku własnoręcznego podpisu, Sąd wzywa stronę do usunięcia braku formalnego pisma przez jego podpisanie. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznający niniejszą sprawę stoi na stanowisku, żeby można było posługiwać się w postępowaniu sądowoadministracyjnym podpisem elektronicznym, musi istnieć stosowny ku temu przepis we wskazanym akcie prawnym.

Stosownie do art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz.U. Nr 130, poz. 1450 ze zm.) bezpieczny podpis elektroniczny weryfikowany przy pomocy kwalifikowanego certyfikatu wywołuje skutki prawne określone ustawą, jeżeli został złożony w okresie ważności tego certyfikatu. Przepis ten odsyła do ustaw szczególnych, które dopuszczają możliwość posługiwania się podpisem elektronicznym w określonych sytuacjach, bowiem w polskim systemie prawa nie ma żadnego przepisu, który generalnie zrównywałby podpis elektroniczny z podpisem własnoręcznym. Wśród ustaw dopuszczających stosowanie podpisu elektronicznego można wskazać Kodeks cywilny (art. 60 i art. 78 § 2), Ordynację podatkową (art. 3 pkt 13), Kodeks postępowania administracyjnego - art. 57 § 5 pkt 1 i przede wszystkim art. 63 § 1, który stanowi, że podania (żądania, wyjaśnienia, odwołania, zażalenia) mogą być wnoszone pisemnie, telegraficznie lub za pomocą dalekopisu, telefaksu, poczty elektronicznej. Jednocześnie § 3a pkt 1 tego przepisu precyzuje, że podanie wniesione w formie dokumentu elektronicznego powinno być opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu, przy zachowaniu zasad przewidzianych w przepisach o podpisie elektronicznym. Także Kodeks postępowania cywilnego w art. 125 § 2 przewiduje, że jeżeli przepis szczególny tak stanowi, pisma procesowe wnosi się na urzędowych formularzach lub na informatycznych nośnikach danych albo za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej. Nadto, dodany ustawą z dnia 9 stycznia 2009 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 26, poz. 156) art. 126 § 5 K.p.c. wprost stanowi, że pismo procesowe wniesione drogą elektroniczną powinno być opatrzone podpisem elektronicznym w rozumieniu art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz.U. Nr 130, poz. 1450, ze. zm.). Ponadto ustawą z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. Nr 64, poz. 565 ze zm.) w art. 36 pkt 3 i pkt 5 dokonano zmiany przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego to jest art. 57 § 5 pkt 1 i art. 63 § 3a dopuszczając możliwość wniesienia podania w formie dokumentu elektronicznego. Wskazane wyżej przepisy dotyczą wyłącznie zakresu jaki reguluje dana ustawa.

Można zatem stwierdzić, że tam, gdzie ustawodawca chce by przed sądem lub organem administracji publicznej można było posługiwać się podpisem elektronicznym, tam w stosownych regulacjach normujących zasady postępowania przed tymi organami wprowadza odpowiednie normy prawne zezwalające na posługiwanie się takim rodzajem podpisu.

Natomiast w przepisach ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie ma odpowiednika wyżej wskazanych przepisów Kodeksu cywilnego, Ordynacji podatkowej, Kodeksu postępowania cywilnego czy w końcu Kodeksu postępowania administracyjnego, a pojęcie podpisu elektronicznego w ogóle nie występuje.

Zatem w obecnym stanie prawnym nie można przyjąć, aby posługiwanie się podpisem elektronicznym przez stronę postępowania sądowego w kontaktach z sądem administracyjnym było dopuszczalne, skoro ustawodawca tego wprost nie dopuścił. Gdyby ustawa o podpisie elektronicznym miała zastosowanie wprost do wszystkich aktów prawnych regulujących wnoszenie pism, zażaleń, itp. to wówczas niepotrzebnym byłyby zmiany w innych ustawach wprost wprowadzające taką możliwość. Z samego zaś faktu obowiązywania ustawy o podpisie elektronicznym nie można wywodzić, iż sposób podpisywania pism podpisem elektronicznym jest w postępowaniu przed sądami administracyjnymi dopuszczalny, bowiem jak to wyżej zaznaczono, brak jest w procedurze sądowoadministracyjnej stosownych regulacji w tym zakresie. Przyjęcie innego stanowiska czyniłoby zbędnym wprowadzanie odpowiednich regulacji w ustawach szczególnych, skoro składanie pism procesowych podpisanych elektronicznie byłoby dopuszczalne już tylko z mocy ustawy o podpisie elektronicznym.

W ustawie Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie ma przepisów przewidujących dopuszczalność podpisu elektronicznego i z tego powodu podpis ten nie może być uznany w postępowaniu sądowoadministracyjnym jako zastępujący własnoręczny podpis.

Mając powyższe na względzie należy wskazać, że dla skuteczności pisma wnoszonego przez stronę drogą elektroniczną konieczne jest późniejsze opatrzenie go własnoręcznym podpisem, bowiem tylko taki podpis spełnia wymagania wynikające z art. 46 § 1 pkt 4 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny w tym zakresie podziela utrwalony w orzecznictwie pogląd wyrażony w licznych orzeczeniach Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia: 24 lipca 2008 r. sygn. akt I OPP 25/08; 10 września 2008 r. sygn. akt I OZ 673/08; 17 maja 2010 r. sygn. akt I OZ 303-306/10; 18 maja 2010 r. sygn. akt I OZ 313-318/10; 19 maja 2010 r. sygn. akt I OZ 339-340/10 i I OZ 351-352/10; 17 czerwca 2010 r. sygn. akt I OZ 437/10; 18 czerwca 2010 r. sygn. akt I OZ 452-454/10; 23 czerwca 2010 r. sygn. akt I OZ 455/10; 1 lipca 2010 r. sygn. akt I OZ 484/10; 28 stycznia 2011 r. sygn. akt I OZ 1-2/11; 17 marca 2011 r. sygn. akt I OSK 380/11; 24 marca 2011 r. sygn. akt I OZ 168-169/11; 27 maja 2011 r. sygn. akt I OZ 378-379/11; 8 września 2011 r. sygn. akt I OZ 651-652/11 i I OZ 657/11; 15 listopada 2011 r. sygn. akt II OZ 1091/11; 16 listopada 2011 r. sygn. akt I OZ 831/11; 15 grudnia 2011 r. sygn. akt I OZ 1025/11 i I OZ 1030/11; 5 stycznia 2012 r. sygn. akt I OZ 1081/11; 22 lutego 2012 r. sygn. akt I OZ 85/12 i I OZ 90/12; 7 marca 2012 r. sygn. akt I OZ 112-113/12; 13 kwietnia 2012 r. sygn. akt I OZ 228-229/12; 25 kwietnia 2012 r. I OZ 249/12 i I OZ 268/12; 22 maja 2012 r. sygn. akt I OZ 354/12; 19 czerwca 2012 r. sygn. akt I OSK 1366/12; 10 lipca 2012 r. I OZ 468/12; 25 lipca 2012 r. sygn. akt I OSK 1640; 22 sierpnia 2012 r. sygn. akt II OPP 11/12; 6 września 2012 r. sygn. akt I OZ 637-640/12; 26 września 2012 r. sygn. akt I OSK 1273/12; 19 października 2012 r. sygn. akt I OZ 805/12 i I OZ 808/12; 28 listopada 2012 r. sygn. akt I OZ 878/12; 9 stycznia 2013 r. sygn. akt I OZ 969/12, 29 stycznia 2013 r. sygn. akt I OZ 36/13; 19 lutego 2013 r. sygn. akt I OZ 111-114/13 – dostępne w bazie orzeczeń NSA na stronie internetowej www.nsa.gov.pl).

Jednocześnie Sąd rozpoznający przedmiotową sprawę nie podziela odmiennego poglądu zaprezentowanego w orzeczeniach Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia: 11 grudnia 2012 r. sygn. akt I OSK 1317/12; z dnia 25 kwietnia 2013 r. sygn. akt I OZ 216-221/13.

Wobec przedstawionych wyżej argumentów należy stwierdzić, że skoro P. B. nie podpisał własnoręcznie zażalenia na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 12 lutego 2013 r., pomimo stosownego wezwania sądu, to zażalenie to należało uznać za obarczone brakiem formalnym, skutkującym jego odrzuceniem.

Z tego względu Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 178 i 180 w związku z art. 197 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnym orzekł jak w sentencji postanowienia.